Kościół św. Andrzeja Boboli w Londynie

Kościół pod wezwaniem świętego Andrzeja Boboli – polski kościół w zachodnim Londynie w dzielnicy Hammersmith and Fulham. Siedziba Radia Bobola^[1].

Kościół św. Andrzeja Boboli
w Londynie

St.Andrew Bobola’s R. C. Polish Church

Państwo	Wielka Brytania
Miejscowość	Leysfield Road, Hammersmith, W12 Londyn
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	św. Andrzeja Boboli
Historia Data rozpoczęcia budowy 1869 Data zakończenia budowy 1870 Data poświęcenia 14 lipca 1870 Data zamknięcia 1960 Data reaktywacji 1961 Poprzednie wyznanie Prezbiterianizm
Dane świątyni Styl Neogotyk Architekt Edmund Woodthorpe
Położenie na mapie gminy Hammersmith and Fulham Kościół św. Andrzeja Boboli w Londynie
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii Kościół św. Andrzeja Boboli w Londynie
Położenie na mapie Anglii Kościół św. Andrzeja Boboli w Londynie
Położenie na mapie Wielkiego Londynu Kościół św. Andrzeja Boboli w Londynie
51°30′04″N 0°14′15″W
Strona internetowa

Historia

Budynek neogotycki projektowany przez Edmunda Woodthorpe’a^[2] w 1869 roku dla parafii prezbiteriańskiej, pod wezwaniem św. Andrzeja patrona Szkocji został poświęcony w 1870. Z upływem czasu liczba wiernych zmalała i przed 1960 zdecydowano aby przenieść parafię.

Emigracja polska zakupiła kościół w 1961^[3]. Kościół poświęcony w 1962, otrzymał wezwanie św. Andrzeja Boboli w Archidiecezji westminsterskiej. Chronologicznie był to drugi kościół polskiej społeczności w Londynie^[4].

Służył przede wszystkim byłym Sybirakom^[4], a także żołnierzom Polskich Sił Zbrojnych osiadłym w Londynie i z tego względu zyskał nieformalne miano kościoła garnizonowego. Pierwszym proboszczem z Polskiej Misji Katolickiej był od 1961 do 1979 ks. Kazimierz Sołowiej (1912–1979)^[5] a wikariuszem, ks. Kazimierz Krzyżanowski (1906–1988), były jeniec KL Dachau^[6][7][8]. Drugim proboszczem był od 1979 do 1991 ks. Witold Jarecki^[9], trzecim od 1991 do 2003 ks. Ryszard Juszczak^[10], czwartym od 2003 do 2010 ks. Bronisław Gostomski (zginął w katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku 10 kwietnia 2010)^[11], piątym został ks. Marek Reczek^[12].

14 grudnia 1986 bp Szczepan Wesoły odprawił mszę św. z okazji jubileuszu 25-lecia kościoła^[4].

Wnętrze zaprojektował Aleksander Klecki i rzeźbiarz Tadeusz Zieliński. Witraże upamiętniają walki oddziałów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Początkowo istniały cztery witraże, a 14 grudnia 1986 poświęcono witraż św. Kazimierza dla uczczenia ks. Kazimierza Sołowieja^[4].

Po prawej stronie od wejścia znajduje się kaplica Matki Boskiej Kozielskiej, zaprojektowana przez Marylę i Marka Jakubowskich. Centralnym punktem kaplicy jest, ukoronowany w 1997 przez papieża Jana Pawła II, oryginalny obraz Matki Boskiej Kozielskiej^[4][13].

Kościół jest uważany za zabytek architektury^[14] i jest zapisany w rejestrze Hammersmith and Fulham Historic Buildings Group^[15].

Upamiętnienia

W kościele umieszczono ponad 80 tablic pamiątkowych. Pierwszą polską tablicą społeczności lwowskiej była tablica upamiętniająca Orlęta Lwowskie, ustanowiona 24 listopada 1963 (projektant Stefan Jan Baran)^{[16][17][18][19][4]}. 12 kwietnia 1964 w kościele odsłonięto tablicę upamiętniającą gen. Waleriana Czumę^[20]. W kościele zostały ustanowione tablice upamiętniające żołnierzy 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich (uhonorowani gen. bryg. Konstanty Plisowski i płk Edward Godlewski), 10 Pułku Strzelców Konnych, 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, 68 Pułku Piechoty, 69 Pułku Piechoty, 70 Pułku Piechoty, 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty, 17 Pułku Artylerii Lekkiej, 22 Pułku Piechoty, 29 Pułku Strzelców Kaniowskich, 1 Dywizji Grenadierów, 2 Dywizji Strzelców Pieszych, 16 Lwowskiego Batalionu Strzelców, 7 Pułku Artylerii Przeciwpancernej, 8 Batalionu Strzelców Brabanckich, 9 Batalionu Strzelców Flandryjskich, 5 Kresowej Dywizji Piechoty, Pułku Ułanów Karpackich. Podczas Jubileuszowego Zjazdu Kadetów 29 maja 1983 w kościele została odsłonięta tablica upamiętniająca trzy korpusy kadeckie II Rzeczypospolitej: Nr 1, Nr 2, Nr 3^[21]. W 1984 wmurowano tablicę honorującą prezydenta RP na uchodźstwie, Stanisława Ostrowskiego (była to 36 z kolei tablica w kościele)^[19][4]. Według stanu z początku 1987 w kościele istniało już 42 tablice^[4]. 15 sierpnia 1990 w Kościele odsłonięto także tablicę ku czci gen. Tadeusza Jordan Rozwadowskiego^[22].

23 kwietnia 1978 w mury kościoła została wmurowana ziemia pochodząca z grobów katyńskich, która trafiła do Londynu za pośrednictwem rtm. Zygmunta Godynia^[23].

Kolumbarium

Na terenie przykościelnym znajduje się kolumbarium, gdzie złożone są prochy ponad 1300 zmarłych. Inicjatorką stworzenia krypt (po lewej stronie kościoła od głównego wejścia do świątyni) była Maria Leśniakowa^[24].

Z tym tematem związana jest kategoria: Pochowani w kolumbarium przy kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie.

Przypisy

1. Radio Bobola. radio.bobola.church (pol.) [dostęp 2021-04-02]
2. Antonia Brodie, British Architectural Library, Royal Institute of British Architects – 2001
3. P.Best, M.Reczek, A.Suchcitz, Kronika Kościoła Św. Andrzeja Boboli w Londynie 1961-2011, Polska Misja Katolicka, Londyn 2012, ISBN 978-0957458208
4. 25-lecie kościoła św. Andrzeja Boboli i uczczenie pamięci śp. ks. Kazimierza Sołowieja. „Biuletyn”. Nr 52, s. 51, Styczeń 1987. Koło Lwowian w Londynie.
5. Andrzej Suchcitz: Kazimierz Sołowiej. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2019-04-15]. Andrzej Suchcitz: Ksiądz Prałat Kazimierz Sołowiej. bobola.church/pl. [dostęp 2019-04-15].
6. ks. Włodzimierz Piętka: Dachau zapomnieć nie możemy. plock.gosc.pl, 2015-04-29. [dostęp 2017-06-26].
7. Księża Kazimierz Sołowiej i Kazimierz Krzyżanowski w 1973 zostali odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zob. Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 28, Nr 5 z 31 grudnia 1973.
8. Ksiądz Prałat Kazimierz Sołowiej. bobola.church/pl. [dostęp 2017-06-26].
9. Ksiądz Prałat Witold Jarecki. bobola.church/pl. [dostęp 2017-06-26].
10. Ksiądz Prałat Ryszard Juszczak. bobola.church/pl. [dostęp 2017-06-26].
11. Ksiądz Prałat Bronisław Gostomski. bobola.church/pl. [dostęp 2017-06-26].
12. Elżbieta Sobolewska: Polska Odyseja w polskim Kościele w Londynie. mojawyspa.co.uk, 2011-12-07. [dostęp 2017-06-26].
13. Sanktuarium. bobola.church/pl. [dostęp 2017-06-26].
14. Polish Church 2 – St. Andrew Bobola. taking-stock.org.uk. [dostęp 2017-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-01)]. (ang.).
15. H&FHBG: Local List. Londyn: Hammersmith and Fulham Historic Buildings Group, 2004, s. 150. (ang.).Sprawdź autora:1., Local List, 4th Edition, revised September 2004, s. 72
16. Tablica „Orląt”. „Biuletyn”. Nr 3, s. 9, Listopad 1962. Koło Lwowian w Londynie.
17. Tablica pamiątkowa ku czci obrońców Lwowa. „Biuletyn”. Nr 4, s. 70, Maj 1963. Koło Lwowian w Londynie.
18. Historia tablicy Orląt w Londynie. „Biuletyn”. Nr 5, s. 70-71, Listopad 1963. Koło Lwowian w Londynie.
19. Stanisław Ostrowski. „Biuletyn”. Nr 48, s. 39, Grudzień 1984. Koło Lwowian w Londynie.
20. Pamięci gen. Waleriana Czumy. „Biuletyn”. Nr 1 (6), s. 59-63, Maj 1964. Koło Lwowian w Londynie.
21. J.B.. O Lwowianach, Lwowie i Małopolsce Wschodniej. Jubileuszowy Zjazd Lwowskich Kadetów. „Biuletyn”. Nr 45, s. 56-57, Czerwiec 1983. Koło Lwowian w Londynie.
22. StanisławS. Rozwadowski StanisławS. (red.), Tadeusz Jordan Rozwadowski. Generał broni, Katowice 1993, s. 73, 1993. Brak numerów stron w książce
23. Kronika. Ziemia z grobów katyńskich w kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie. „Biuletyn”. Nr 34, s. 83, Czerwiec 1978. Koło Lwowian w Londynie.
24. Maria C. Leśniakowa. Listy do redakcji. „Wiadomości”, s. 4, Nr 43 (1699) z 22 października 1978.

Bibliografia

• Informator Polski – Wielka Brytania – 2009/2010 Polish Directory; Wydanie XI Zjednoczenie Polskie w Wielkiej Brytanii. Londyn 2009. ISBN 0-9543217-2-3

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona
• Msza online (live streaming)
• Radio Bobola