gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Knieć błotna, kaczeniec, kaczyniec, kaczyniec błotny[4] (Caltha palustris L.) – gatunekrośliny zielnej należący do rodziny jaskrowatych. Jest szeroko rozprzestrzeniona na całej półkuli północnej: występuje w całej niemal Europie, Azji i Ameryce Północnej[5]. W Polsce jest pospolita na bagnistych łąkach i w niższych partiach gór.
Na szczytach rozgałęzionych łodyg rozwija się po kilka żółtych kwiatów o średnicy do 4 cm. Każdy posiada pięć płatków, niekiedy zabarwionych zielonkawo od spodu, bardzo liczne pręciki i 5-8 słupków. Roślina miododajna, nektar powstaje w miodnikach u nasady słupków.
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od marca do maja lub czerwca. Rośnie na wilgotnych łąkach, brzegach strumieni, w rowach i lasach łęgowych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Calthion[6]. Knieć wabi owadynektarem, specjalnymi plamami i rysunkami, które mogą być zauważone tylko przez oczy owadów, reagujące na światło ultrafioletowe[7]. Roślina trująca. Świeże ziele zawiera anemoninę, która w większych ilościach jest toksyczna. Roślina nie jest zjadana przez bydło. Jeśli znajdzie się w paszy w niewielkiej ilości – nie działa szkodliwie, lecz mlekopędnie. Działanie szkodliwe znika podczas suszenia siana wskutek rozkładu związków szkodliwych[8]. Liczba chromosomów 2n = 16, 24, 32, 56[9].
Występuje w Polsce w zależności od ujęcia systematycznego w trzech lub czterech podgatunkach[10][11], aczkolwiek bywają one łączone w jeden podgatunek (subsp. palustris)[12]:
knieć błotna górskaCaltha palustris L. subsp. laeta (Schott, Nyman & Kotschy) Hegi, czasem uważana za oddzielny gatunek – knieć górską Caltha laeta Schott, Nyman & Kotschy. Dojrzałe, ale jeszcze nieotwarte mieszki są stulone i wyprostowane, na końcu nagle zwężone w krótki dzióbek[13].
knieć błotna rożkowata Caltha palustris L. subsp. cornuta (Schott, Nyman & Kotschy) Hegi (synonim Caltha cornuta Schott, Nyman & Kotschy). Ma liście trójkątnienerkowate, szersze niż dłuższe, mieszki silnie esowato wygięte i na końcu tworzące odgięty na zewnątrz dzióbek[9].
knieć błotna typowa Caltha palustris L. subsp. palustris
W agrotechnice roślina wskaźnikowa nadmiernego uwilgotnienia i potrzeby melioracji. Zwalczana na łąkach wczesnym koszeniem, uniemożliwiającym wydanie nasion oraz osuszaniem[8].
Jest czasami uprawiana jako roślina ozdobna, szczególnie nadająca się na obrzeża oczek wodnych[14]. Nie ma wymagań co do gleby, ważne jest tylko, by była ona stale podmokła, stanowisko powinno być słoneczne[14]. Rozmnaża się przez wysiew nasion jesienią lub przez podział rozrośniętych kęp (najlepiej jesienią).
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2021-03-26](ang.).
F.Činčura,V.Feráková,J.Májovský,L.Šomšak,J.Záborský:Pospolite rośliny środkowej Europy.Warszawa:Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne,1990. ISBN83-09-01473-2. Brak numerów stron w książce
WładysławMatuszkiewicz:Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski.Warszawa:Wydawnictwo Naukowe PWN,2006. ISBN83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 47, ISBN978-83-62975-45-7.
GeoffreyG.BurnieGeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN3-8331-1916-0, OCLC271991134.
