Kluczewsko (gmina)

Kluczewsko – gmina wiejska w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim. W latach 1975–1998 gmina należała do województwa piotrkowskiego.

Kluczewsko

gmina wiejska
Kluczewsko, neogotycki spichlerz dworski z XIX w. - jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów na terenie gminy
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	włoszczowski
TERC	2613012
Wójt	Rafał Pałka
Powierzchnia	137,05 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	5231[1]
• gęstość	38,2 os./km²
Urbanizacja	ð%
Nr kierunkowy	44
Kod pocztowy	29-120
Tablice rejestracyjne	TLW
Adres urzędu: ul. Spółdzielcza 12 29-120 Kluczewsko
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 26[2] Liczba miejscowości 32[2]
Położenie na mapie powiatu
50°55′38″N 19°55′16″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedzibą gminy jest miejscowość Kluczewsko.

Według danych z 30 czerwca 2004^[3] gminę zamieszkiwało 5196 osób.

Historia

• 1867, Komitet Urządzający w Królestwie Polskiem w imieniu cara Aleksandra II przeprowadza nowy podział administracyjny – powstaje gmina wiejska Kluczewsko, w powiecie włoszczowskim, guberni kieleckiej^[4] oraz gmina Dobromierz, w powiecie koneckim, guberni radomskiej – tereny obu gmin należą obecnie do gminy Kluczewsko^[5].
• 1954–1972 gromada Kluczewsko
• 1 stycznia 1973 reaktywowano gminę Kluczewsko^[6]

• 1990–1998 roku gmina Kluczewsko należała do Makroregionu Środkowego, województwa piotrkowskiego i znajdowała się w granicach Urzędu Rejonowego w Radomsku.

• od 1999 roku gmina Kluczewsko należy do województwa świętokrzyskiego oraz powiatu włoszczowskiego

Budynek urzędu gminy w Kluczewsku.

Położenie

Zbór kalwiński z XVI w. w Łapczynej Woli.

Kluczewsko, Kościół św. Wawrzyńca z XIX w.

Kościół św. Jakuba w Stanowiskach.

Góra Krzemycza.

Gmina Kluczewsko położona jest w północno-zachodniej części województwa świętokrzyskiego, równocześnie będąc najbardziej wysuniętą na północ gminą w powiecie włoszczowski. Przez teren gminy południkowo przebiega droga wojewódzka nr 742 łącząca Przygłów z Nagłowicami. Droga ta łączy również dwa najbliższe miasta regionu Włoszczowę oraz Przedbórz.

Największymi rzekami gminy Kluczewsko są Pilica, której przebieg jest zbliżony do zachodniej granicy gminy, oraz jej dopływ Czarna Włoszczowska. Teren w dolinach rzek jest równinny, natomiast w pozostałej części dominują wzgórza Pasma Przedborsko-Małogoskiego, najwyższe z nich to Bukowa Góra (335 m n.p.m.) oraz Krzemycza Góra (334 m n.p.m.).

Północno-wschodnia część gminy znajduje się na terenie Przedborskiego Parku Krajobrazowego.

Turystyka

Profil turystyczny

Duża lesistość (43%), bliskość dwóch rzek (Pilica, Czarna Włoszczowska) oraz różnorodność rzeźby tereny spowodowały rozwój turystyki kajakowej, rowerowej oraz pieszej.

Baza noclegowa

W miejscowościach Ciemiętniki, Praczka, Kluczewsko oraz Rączki działają gospodarstwa agroturystyczne.

Na terenie gminy znajduje się Stanica Harcerska Hufca ZHP Radomsko - Biały Brzeg^[7].

Szlaki turystyczne

• Niebieski szlak turystyczny Biały Brzeg - Mrowina (5 km)
• Czarny szlak turystyczny Biały Brzeg - Mrowina (11 km)
• Lasami dookoła Włoszczowy -szlak rowerowy^[8]

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[9] gmina Kluczewsko ma obszar 137,05 km², w tym:

• użytki rolne: 56%
• użytki leśne: 38%

Gmina stanowi 15,12% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[3]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	5196	100	2554	49,2	2642	50,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	37,9		18,6		19,3

50°30'59"N 20°49'46"E

Miejscowości

Miejscowości podstawowe oraz ich części w administracji gminy Kluczewsko.

SIMC	Nazwa miejscowości	Rodzaj	Miejscowość podstawowa	Położenie geograficzne
0541902	Januszewice	wieś		50°56′33″N 19°57′54″E
0542126	Nowiny	wieś		50°57′12″N 19°59′10″E
0542103	Kolonia Mrowina	wieś		50°59′05″N 19°52′43″E
0542072	Miedziana Góra	wieś		50°57′45″N 19°53′30″E
0542050	Łapczyna Wola	wieś		50°59′06″N 19°53′55″E
0542132	Krogulec	wieś		50°57′53″N 20°00′20″E
0542020	Komorniki	wieś		50°56′22″N 19°58′48″E
0541983	Kluczewsko	wieś		50°55′38″N 19°55′20″E
0542149	Pilczyca	wieś		50°56′25″N 19°54′18″E
0541948	Jeżowiec	wieś		50°59′48″N 19°55′20″E
0542089	Mrowina	wieś		50°59′50″N 19°52′25″E
0541865	Jakubowice	wieś		50°56′48″N 19°55′39″E
0541836	Dobromierz	wieś		51°00′19″N 19°53′44″E
0541782	Ciemiętniki	wieś		50°56′57″N 19°51′39″E
0541776	Brzeście	wieś		50°53′55″N 19°55′47″E
0541747	Boża Wola	wieś		50°59′56″N 19°56′56″E
0541990	Kolonia Bobrowska Wola	wieś		50°57′33″N 19°52′28″E
0541730	Bobrowska Wola	wieś		50°58′18″N 19°53′11″E
0541718	Bobrowniki	wieś		50°58′16″N 19°50′28″E
0541977	Komparzów	wieś		50°54′45″N 19°53′18″E
0542340	Zabrodzie	wieś		50°54′45″N 19°59′14″E
0542014	Kolonia Łapczyna Wola	wieś		50°59′46″N 19°53′08″E
0542356	Zalesie	wieś		50°59′07″N 19°57′47″E
0542304	Stanowiska	wieś		50°58′35″N 19°55′14″E
0542244	Rzewuszyce	wieś		50°55′52″N 19°57′55″E
0542190	Rączki	wieś		51°01′03″N 19°53′44″E
1043750	Pagory	przysiółek wsi	Bobrowniki	50°57′41″N 19°51′03″E
0541760	Lubicz	przysiółek wsi	Boża Wola	50°59′23″N 19°55′00″E
0541807	Za Rzeką	część wsi	Ciemiętniki	50°56′38″N 19°51′12″E
0541799	Kresy	część wsi	Ciemiętniki	50°57′12″N 19°50′43″E
0541813	Praczka	przysiółek wsi	Ciemiętniki	50°55′28″N 19°52′19″E
0541842	Kopalina	przysiółek wsi	Dobromierz	51°00′19″N 19°52′16″E
0541859	Stoczyska	przysiółek wsi	Dobromierz	51°00′08″N 19°51′58″E
0541894	Eliaszówka	wieś	Jakubowice	50°56′42″N 19°56′26″E
0541931	Łęg Januszewski	osada wsi	Januszewice	50°56′25″N 19°56′09″E
0541954	Kowale	część wsi	Jeżowiec	50°59′52″N 19°54′05″E
0541960	Bytomka	przysiółek wsi	Jeżowiec	50°59′50″N 19°53′22″E
1019622	Pod Kościołem	część wsi	Kluczewsko	50°55′46″N 19°55′01″E
1019600	Pod Chojną	część wsi	Kluczewsko	50°55′28″N 19°54′34″E
1019591	Ośrodek	część wsi	Kluczewsko	50°55′43″N 19°54′50″E
1019639	Pod Szosą	część wsi	Kluczewsko	50°55′55″N 19°54′30″E
0542008	Bobrowska Wola Kamienna	przysiółek wsi	Kolonia Bobrowska Wola	50°56′53″N 19°53′18″E
0541820	Dąbrowy	wieś	Komparzów	50°54′49″N 19°51′23″E
0542095	Gęsiarnia	osada wsi	Mrowina	50°59′51″N 19°51′32″E
1019616	Pod Korzeniem	osada	Pilczyca	50°56′20″N 19°53′37″E
0542161	Dąbrowa	przysiółek wsi	Pilczyca	50°56′31″N 19°53′42″E
0542178	Kąty	przysiółek wsi	Pilczyca	50°56′59″N 19°54′00″E
0542184	Kolonia Pilczyca	wieś	Pilczyca	50°57′16″N 19°54′51″E
0542209	Biały Brzeg	osada leśna wsi	Rączki	51°02′19″N 19°52′25″E
0542238	Poręba	przysiółek wsi	Rączki	51°00′50″N 19°55′33″E
0542215	Błota	przysiółek wsi	Rączki	51°01′12″N 19°52′07″E
0542221	Gradek	przysiółek wsi	Rączki	51°01′51″N 19°53′02″E
0542296	Zmarłe	przysiółek wsi	Rzewuszyce	50°55′05″N 19°58′01″E
0542280	Rudka	przysiółek wsi	Rzewuszyce	50°55′38″N 19°58′52″E
0542333	Żabiniec	przysiółek wsi	Stanowiska	50°58′25″N 19°56′16″E
0542327	Lubicz	wieś	Stanowiska	50°59′12″N 19°56′59″E
0542310	Koprusza	wieś	Stanowiska	50°57′59″N 19°54′58″E
Źródła: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (xls),Dz.U. z 2013 r. poz. 200 oraz Dz.U. z 2015 r. poz. 1636, Zbiory danych państwowego rejestru nazw geograficznych -2024-12-22

---

• Piramida wieku mieszkańców gminy Kluczewsko w 2014 roku^[1].

Czarna Włoszczowska w Pilczycy.

Ochrona przyrody

Północna część gminy znajduje się na terenie Przedborskiego Parku Krajobrazowego, w obrębie którego znajdują się rezerwaty przyrody Murawy Dobromierskie oraz Bukowa Góra.

Zabytki

• Kościół parafialny św. Wawrzyńca w Kluczewsku z początku XIX wieku.
• Kościół parafialny św. Jakuba Apostoła w Stanowiskach
• Neogotycki spichlerz dworski z XIX wieku.
• Zbór kalwiński w Łapczynej Woli z początku XVII wieku.

Spisy ludności

Spis ludności 1921

Według spisu ludności z 1921 roku w skład gminy Kluczewsko wchodziło 29 miejscowości, w których znajdowało się w sumie 650 domów oraz 2 inne zamieszkałe budynki. Gmina liczyła 4195 mieszkańców (mężczyźni: 2023, kobiety: 2173). Na terenie gminy mieszkali wyznawcy: rzymskiego katolicyzmu – 3998, ewangelicy – 57, prawosławni – 1, wynania mojżeszowego – 139^[10].

Spis powszechny 1921

Sąsiednie gminy

Krasocin, Przedbórz, Wielgomłyny, Włoszczowa, Żytno

Przypisy

1. Gmina Kluczewsko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Urząd Statystyczny w Kielcach
3. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
4. Dziennik praw Królestwa Polskiego, 1867, T.67, nr.222-226, str. 370 (j.rosyjski), 371(j.polski) [online].
5. Dziennik praw Królestwa Polskiego, 1867, T.67, nr.222-226, str. 368 (j.rosyjski), 369(j.polski) [online].
6. Uchwała Nr XVII/79/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie kieleckim (Dz. Urz. WRN w Kielcach z 1972 r. Nr 26, poz. 173)
7. Strona internetowa stanicy harcerskiej. [online]
8. Szlak rowerowy -"Lasami dookoła Włoszczowy" [online].
9. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 4 : Województwo kieleckie [online].