Klimatyzacja automatyczna

Klimatyzacja automatyczna (ang. climate control, niem. Klimaautomatik) – układ klimatyzacji, szczególnie samochodowej, zapewniającej kontrolę automatyczną parametrów klimatyzowanej przestrzeni, na ogół - kabiny pojazdu. Istnieje wiele koncepcji (szczególnie w kontekście liczby parametrów wejściowych i wyjściowych układu) i wiele rozwiązań technicznych takich układów. W każdym momencie użytkowania istnieje jednak możliwość przełączenia się na tryb ręczny, który pozwala na zmianę wyjściowych ustawień.^[1]

Klimatyzacja automatyczna - Renault Laguna - panel sterowania

Potocznie używana nazwa "klimatronik", "climatronik" pochodzi od CLIMAtronic, nazwy popularnego systemu klimatyzacji automatycznej samochodów koncernu Volkswagen.

Elementy układu

Jako układ techniczny, klimatyzacja automatyczna składa się na ogół z:

• źródeł grzania (w samochodzie - silnik, czasem nagrzewnica postojowa),
• źródeł chłodzenia (klasyczny układ klimatyzacji),
• szeregu czujników wejściowych (czujniki temperatur, prędkości, nasłonecznienia, itp. nawet kilkudziesięciu parametrów),
• efektorów układu (napędy przepustnic nawiewów, sterowniki wentylatorów, sprzęgła sprężarek, itp.)
• wyspecjalizowanego sterownika (komputera) będącego „sercem” układu jako zespół zależnych regulatorów, z przyłączonym lub wbudowanym panelem - interfejsem użytkownika (z wyświetlaczami i przyciskami itp.).

Typologie

Typologia według funkcjonalności układu

• W wersji minimalnej układ regulacyjny powinien zapewniać stałą temperaturę w klimatyzowanej przestrzeni, tzn. powinien mierzyć temperaturę wewnętrzną i sterować elementami odpowiedzialnymi za grzanie i chłodzenie (przepustnice powietrza nawiewanego, wentylatory, układ chłodniczy). Czasem nazywana "klimatyzacją półautomatyczną".

• W wersji rozszerzonej układ przeważnie zapewnia obok stabilizacji temperatury także osuszanie - uwzględnia dodatkowo np. temperaturę zewnętrzną, dostępne temperatury czynników (np. zimny silnik - brak ogrzewania), temperatury w kanałach nawiewów, stany przejściowe układu (kierowanie nawiewów na zaparowane szyby w celu osuszania), itp.; sterowanie wentylatorami przeważnie jest płynne, odbywa się bezstopniowo lub regulatorem o dużej liczbie stopni, np. 20 i więcej. Jest to typowy obecnie standard klimatyzacji automatycznej w pojazdach.

• W wersji najbogatszej układy uwzględniają dodatkowo np. prędkość pojazdu (wpływającą na pracę wentylatorów), nasłonecznienie jako poprawkę dla natężenia pracy układu chłodzenia, otwarcie drzwi i okien itp. stany wpływające na pracę układu. Sterowanie nawiewami potrafi uwzględniać ew. strefy, kierunki, a nawet kilka poziomów (warstw) w kabinie, różnicując temperaturę przy podłodze i suficie, itp.

Typologia według liczby stref z osobną regulacją

Inny podział układów regulacji odnosi się do liczby stref niezależnie (na ile można mówić o niezależności w przypadku relatywnie małej przestrzeni kabiny) klimatyzowanych. Najprostsze rozwiązanie to układ jednostrefowy, gdzie kabina pojazdu jest traktowana jako jedna przestrzeń. Układy dwustrefowe, bardziej rozbudowane, posiadają dwie niezależne strefy, w których starają się utrzymać zadane parametry, np. jedna strefa grzeje, gdy inna chłodzi (na ogół różnice nastaw są ograniczone programowo do kilku stopni). Spotyka się różny podział stref, zarówno prawo-lewo (np. kierowca i pasażer na przednich siedzeniach siedzą w różnych strefach, np. Ford Scorpio, Opel Omega jak też przód-tył (spotykane w vanach, np. Volkswagen Sharan). W najwyższym segmencie spotyka się układy o większej liczbie stref, np. czterostrefowe, dla każdego pasażera oddzielnie. Istnieją rzadko spotykane rozwiązania, gdzie nie tylko układ sterowania jest wielostrefowy, ale też układy techniczne są wielokrotne, np. każda strefa ma w pełni niezależne nagrzewnice i układy chłodnicze (sprężarki, wymienniki).

Przypisy

1. Czym jest Climatronic, do czego służy i jak działa? [online], Blog Ucando.pl - sklepu z częściami samochodowymi, 27 sierpnia 2021 [dostęp 2022-03-30] (pol.).