Kiejstut i Witold więźniami Jagiełły

Kiejstut i Witold więźniami Jagiełły – obraz olejny namalowany przez polskiego malarza Wojciecha Gersona w 1873 roku, znajdujący się w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi^[1].

Kiejstut i Witold
więźniami Jagiełły

Autor	Wojciech Gerson
Rodzaj	obraz
Data powstania	1873
Medium	olej na płótnie
Wymiary	251 × 356 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Łódź
Lokalizacja	Muzeum Sztuki

Opis

Obraz Gersona przedstawia wydarzenie, które miało miejsce podczas wojny domowej w Wielkim Księstwie Litewskim, pomiędzy Jagiełłą, ówczesnym wielkim księciem Litwy a jego kuzynem Witoldem. W sierpniu 1382 roku armie Kiejstuta (ojca Witolda) i Jagiełły spotkały się pod Trokami, lecz nie doszło do decydującej bitwy między nimi, bowiem obie strony zgodziły się na negocjacje. Gdy Kiejstut i Witold przybyli do obozu Jagiełły, zostali przez niego pojmani i wysłani do zamku w Krewie. Kiejstut po kilku dniach zmarł w wyniku morderstwa lub samobójstwa, natomiast Witoldowi w kobiecym przebraniu, udało się uciec z zamku jesienią 1382 roku^[2].

Po lewej stronie płótna, na pierwszym planie widoczny jest Kiejstut, który wznosi lewą rękę w górę, wzywając zemsty niebios na zdrajców, którzy go uwięzili. Przed nim klęczą syn i synowa, Anna. Witold, zrozpaczony, zakrywa twarz prawą ręką, przepełniony żalem, że namówił ojca do zaufania Jagielle, natomiast Anna błagalnym gestem i spojrzeniem prosi Jagiełłę o litość. Za Kiejstutem znajdują się Tatar, który chce go zakuć w kajdany, powstrzymujący go przed tym brat Jagiełły, Wigunt oraz zrozpaczeni synowie Kiejstuta, Patryk^[a] i Zygmunt. Po prawej stronie, na pierwszym planie widoczni są stronnicy Jagiełły, jego bracia: Korybut, Włodzimierz, Lingwen i Korygiełło. Za nimi, przy książęcym krześle, stoi Jagiełło w zielonej szacie, z groźnym spojrzeniem i lewą ręką na rękojeści szabli, oczekujący na uwięzienie stryja i kuzyna. Za plecami wielkiego księcia stoi cześnik Proksza, który utwierdza go w podjętej decyzji i kciukiem lewej ręki wskazuje na krzyżaków stojących przy wejściu do namiotu, którzy wówczas byli sojusznikami Jagiełły. Dopełnieniem kompozycji są widoczne u dołu obrazu kołczan ze strzałami, szyszak i szabla^[2].

Uwagi

1. W starszej literaturze przyjmowano, że jednym z synów Kiejstuta był też Patryk; obecnie przyjmuje się, że wśród Giedyminowiczów była tylko jedna postać o tym imieniu: Patryk Narymuntowic^[3].

Przypisy

1. Kiejstut i Witold więźniami Jagiełły. Muzeum Sztuki w Łodzi. [dostęp 2024-03-19]. (pol.).
2. Leszek Lubicki. Tajemnica śmierci Kiejstuta. „Historia Do Rzeczy”. 2 (132), s. 50-53, luty 2024. Warszawa: Orle Pióro. ISSN 2299-9515.
3. Jan Tęgowski: Pierwsze pokolenie Giedyminowiczów. Poznań-Wrocław: Wydawnictwo Historyczne, 1999, s. 28-29. ISBN 978-83-7730-051-0.