Kanopos

Kanopos
Κάνωπος
Państwo	Egipt
	Położenie na mapie Egiptu Kanopos
	31°18′12″N 30°05′00″E
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kanopos (stgr. Κάνωπος Kanopos lub stgr. Κάνωβος Kanobos, łac. Canopus) – starożytne miasto na śródziemnomorskim wybrzeżu Egiptu, w północno-zachodniej delcie, niedaleko Heracleum^[1]. Obecnie Abu Kir leżące ok. 25 km na północny wschód od Aleksandrii^[2].

Szybkie fakty Państwo ...

Zamknij

Według greckiej legendy zostało założone przez króla spartańskiego Menelaosa, który wracając spod Troi stracił u wybrzeży Egiptu nawigatora jednego ze swoich okrętów Kanoposa^[3] (Tacyt, Roczniki II.60).

Obok etymologii legendarnej istnieje teoria zakładająca, że nazwa wywodzi się od imienia boga czczonego w mieście jeszcze w czasach staroegipskich^[4]. Jego położenie wraz z Peluzjum i Cercasorus wykorzystane zostało przez Herodota do opisania granic delty^[5] (Dzieje II.15). Miasto było również głównym egipskim portem do czasów budowy Aleksandrii. Od Kanopos pochodziła nazwa najbardziej wysuniętej na zachód odnogi i ujścia Nilu, przez które musiał przepływać każdy statek handlowy wpływający z otwartego morza^[6] (Dzieje II.179). W trakcie prac archeologicznych, w mieście znaleziono naczynia przypominające słoje z przykrywką w kształcie głowy ludzkiej lub zwierzęcej^[7] (zawierały wnętrzności zmumifikowanych zmarłych, od nazwy miasta pojemniki nazwano kanopami^[8]).

W okresie hellenistycznym jedno z głównych miejsc kultu Serapisa, według Strabona znane z licznych uzdrowień^[9] (Geografia XVII.1.17). W 238 p.n.e. za rządów Ptolemeusza III Euergetesa odbył się tu synod egipskich kapłanów, który skutkował wydaniem tzw. Dekretu z Kanopos^[10]^[11] reformującego kalendarz w sposób uwzględniający rok przestępny^[12]. Dzięki pracom archeologicznym odkryto stelę z zapisem dekretu w dwóch językach egipskim i greckim oraz trzech zapisach hieroglificznym, demotycznym i greckim, stanowiącą obok Kamienia z Rosetty podstawę do odczytania pisma egipskiego^[13].

W literaturze rzymskiej Kanopos było opisywane jako miejsce wystawnego trybu życia oraz przysłowiowej niemoralności i złego prowadzenia^[14]^[15]^[16] (Strabo Geografia XVII.1.16, Seneka List 51. do Lucjusza, Juwenalis Satyra VI). W pierwszej połowie II wieku n.e. cesarz Hadrian kazał wybudować sobie willę w Tivoli, w której basen i Serapejon zostały wybudowane na wzór kanopijskich^[17]^[18].

[1]
The Gography of Strabo with an English Translation by H.L.Jones (Vol.VIII). Cambridge Mass., Londyn: Harvard University Press, William Heinemann Ltd., 1967, s. 13, seria: Loeb Classical Library.
[2]
W.W. How, J. Wells: A Commentary on Herodotus (II.15). Project Gutenberg, 2008.
[3]
The Annals of Tacitus Book I-VI. An English Translation with Introduction, Notes and Maps by G.G.Ramsay. Londyn: John Murray, 1904, s. 160-161.
[4]
The Natural History of Pliny Vol.1 Translated with Notes and Illustrations by J.Bostock and H.T.Riley. Londyn: Henry G. Bohn, 1855, s. 420.
[5]
Herodotus: The Histories, with an English translation by A.D.Godley (Book II.15). Cambridge: Harvard University Press, 1920.
[6]
Herodotus: The Histories, with an English translation by A.D.Godley (Book II.179).
[7]
L. Schmitz: Canobus. W: Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology (pod red. W.Smitha). Boston: Little, Brown and Co., 1867, s. 595.
[8]
M.L. Bierbrier: Historical Dictionary of Ancient Egypt. Lanham, Toronto, Plymouth: The Scarecrow Press, Inc., 2008, s. 44, seria: Historical Dictionaries of Ancient Civilizations and Historical Eras, No. 22. ISBN 978-0-8108-5794-0.
[9]
The Gography of Strabo with an English Translation by H.L.Jones (Vol.VIII). s. 63.
[10]
The Canopus Decree. [w:] Ancient Egyptian texts [on-line]. reshafim.org.il. [dostęp 2013-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-29)]. (ang.).
[11]
Decree of Canopus translated by S.Birch. W: Records of the Past Being English Translations of the Assyrians and Egyptians Monuments (Vol.VIII). Londyn: Samuel Bagster and Sons, 1874-1881, s. 81.
[12]
The Canopic reform. [w:] Egyptian Dates [on-line]. tyndalehouse.com. [dostęp 2013-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-01)]. (ang.).
[13]
The Rosetta Stone and the Stele of Canopus. [w:] Internet Sacred Texts Archive [on-line]. sacred-texts.com. [dostęp 2013-08-04]. (ang.).
[14]
The Gography of Strabo.... s. 61.
[15]
Seneca: Letter 51. On Baiae and morals. [w:] Moral letters to Lucilius [on-line]. en.wikisource.org. [dostęp 2013-08-04]. (ang.).
[16]
Juvenal: Satire VI. [w:] Satires by Juvenal, translated by G. G. Ramsay [on-line]. en.wikisource.org. [dostęp 2013-08-04]. (ang.).
[17]
N. Grimal: Dzieje starożytnego Egiptu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2004, s. 394. ISBN 83-06-02917-8.
[18]
The Canopus. [w:] Welcome to Hadrian's Villa [on-line]. stuff.mit.edu. [dostęp 2013-08-04]. (ang.).

[1] [1]
The Gography of Strabo with an English Translation by H.L.Jones (Vol.VIII). Cambridge Mass., Londyn: Harvard University Press, William Heinemann Ltd., 1967, s. 13, seria: Loeb Classical Library.

[2] [2]
W.W. How, J. Wells: A Commentary on Herodotus (II.15). Project Gutenberg, 2008.

[3] [3]
The Annals of Tacitus Book I-VI. An English Translation with Introduction, Notes and Maps by G.G.Ramsay. Londyn: John Murray, 1904, s. 160-161.

[4] [4]
The Natural History of Pliny Vol.1 Translated with Notes and Illustrations by J.Bostock and H.T.Riley. Londyn: Henry G. Bohn, 1855, s. 420.

[5] [5]
Herodotus: The Histories, with an English translation by A.D.Godley (Book II.15). Cambridge: Harvard University Press, 1920.

[6] [6]
Herodotus: The Histories, with an English translation by A.D.Godley (Book II.179).

[Dictionary-7] [7]
L. Schmitz: Canobus. W: Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology (pod red. W.Smitha). Boston: Little, Brown and Co., 1867, s. 595.

[8] [8]
M.L. Bierbrier: Historical Dictionary of Ancient Egypt. Lanham, Toronto, Plymouth: The Scarecrow Press, Inc., 2008, s. 44, seria: Historical Dictionaries of Ancient Civilizations and Historical Eras, No. 22. ISBN 978-0-8108-5794-0.

[9] [9]
The Gography of Strabo with an English Translation by H.L.Jones (Vol.VIII). s. 63.

[10] [10]
The Canopus Decree. [w:] Ancient Egyptian texts [on-line]. reshafim.org.il. [dostęp 2013-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-29)]. (ang.).

[11] [11]
Decree of Canopus translated by S.Birch. W: Records of the Past Being English Translations of the Assyrians and Egyptians Monuments (Vol.VIII). Londyn: Samuel Bagster and Sons, 1874-1881, s. 81.

[12] [12]
The Canopic reform. [w:] Egyptian Dates [on-line]. tyndalehouse.com. [dostęp 2013-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-01)]. (ang.).

[13] [13]
The Rosetta Stone and the Stele of Canopus. [w:] Internet Sacred Texts Archive [on-line]. sacred-texts.com. [dostęp 2013-08-04]. (ang.).

[14] [14]
The Gography of Strabo.... s. 61.

[15] [15]
Seneca: Letter 51. On Baiae and morals. [w:] Moral letters to Lucilius [on-line]. en.wikisource.org. [dostęp 2013-08-04]. (ang.).

[16] [16]
Juvenal: Satire VI. [w:] Satires by Juvenal, translated by G. G. Ramsay [on-line]. en.wikisource.org. [dostęp 2013-08-04]. (ang.).

[17] [17]
N. Grimal: Dzieje starożytnego Egiptu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2004, s. 394. ISBN 83-06-02917-8.

[18] [18]
The Canopus. [w:] Welcome to Hadrian's Villa [on-line]. stuff.mit.edu. [dostęp 2013-08-04]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

Wikiwand in your browser!

Kanopos

Wikiwand in your browser!

Kanopos w czasach przedgreckich

Okres grecko-rzymski

Przypisy