Kaczka pstrodzioba

Kaczka pstrodzioba^[3] (Anas poecilorhyncha) – gatunek dużego ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae). W dwóch podgatunkach zamieszkuje południową i południowo-wschodnią Azję. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Kaczka pstrodzioba

Anas poecilorhyncha[1]
J. R. Forster, 1781
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	kaczki
Plemię	Anatini
Rodzaj	Anas
Gatunek	kaczka pstrodzioba
Podgatunki
A. p. poecilorhyncha J. R. Forster, 1781 A. p. haringtoni (Oates, 1907)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Johann Reinhold Forster w 1781 na podstawie holotypu ze Sri Lanki. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Anas poecilorhyncha^[4]. Jest ona obecnie (2020) podtrzymywana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC)^[5]. Niegdyś kaczka chińska (Anas zonorhyncha) i kaczka pstrodzioba uznawane były za jeden gatunek^[4]. IOC wyróżnia obecnie tylko dwa podgatunki kaczki pstrodziobej^[5].

Podgatunki i zasięg występowania

IOC wyróżnia następujące podgatunki^[5]:

• A. p. poecilorhyncha J. R. Forster, 1781 – subkontynent indyjski od doliny Indusu (Pakistan) na wschód po zachodni Asam^[4]
• A. p. haringtoni (Oates, 1907) – wschodni Asam i Mjanma na wschód po południowe Chiny i południowy Wietnam^[4]

Morfologia

Długość ciała wynosi 58–63 cm, rozpiętość skrzydeł 83–94 cm, masa ciała samców 1230–1500 g, samic 790–1360 g^[4]. W upierzeniu dymorfizm płciowy prawie nie występuje. Ptaki podgatunku A. p. haringtoni wyróżniają się białymi krawędziami piór, które nadają im łuskowany wygląd. Ciemię czarne, u samic bardziej paskowane. Od dzioba przez oko biegnie biały pas. Policzki jasnokremowe, niemal białe, upstrzone licznymi ciemnymi kropkami Broda i gardło brudnobiałe. Większość pozostałego upierzenia ciemnoszara. Pióra w dolnej części szyi, piersi, górnej części grzbietu i po bokach ciała oraz barkówki mają grube obrzeżenia barwy kremowej do brudnobiałej. Tył i boki szyi jasnoszare, paskowane. Dolna część grzbietu niemal czarna, szczególnie u samców. Lotki III rzędu mają białe chorągiewki zewnętrzne. Sterówki czarnobrązowe z jaśniejszymi krawędziami. Spód ciała jasny, mniej paskowany i kropkowany od wierzchnich części ciała. Okolice kloaki i pokrywy podogonowe mają barwę od brązowej po czarną. Dziób czarny z nasadą koloru od pomarańczowego do czerwonego i z żółtą końcówką^[6].

Ekologia i zachowanie

Kaczki pstrodziobe zamieszkują płytkie słodkowodne jeziora i mokradła, rzadziej spotykane bywają także na rzekach^[6]. Żywią się głównie materią roślinną: nasionami i źdźbłami traw, cibor i roślinności wodnej. Okazjonalnie zjadają owady wodne i ich larwy. Pora lęgów zmienna w zależności od miejsca występowania; w północnych Indiach okres lęgowy trwa od czerwca do października, w południowych Indiach od listopada do grudnia^[4]. Gniazdo najczęściej ulokowane jest na ziemi. Zniesienie liczy od 3 do 14 jaj. Wymiary średnie dla 127 jaj: 49–61 na 37–44 mm. Inkubacja trwa 24–28 dni (zależnie od źródła)^[6].

Status

IUCN uznaje kaczkę pstrodziobą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2011 roku (stan w 2017)^[7].