Juliusz Berger

Juliusz Berger (ur. 15 listopada 1928 w Łucku, zm. 22 stycznia 1999 w Warszawie) – polski aktor i reżyser żydowskiego pochodzenia, w latach 1968-1969 dyrektor Teatru Żydowskiego w Warszawie.

Juliusz Berger

Data i miejsce urodzenia	15 listopada 1928 Łuck
Data i miejsce śmierci	22 stycznia 1999 Warszawa
Zawód	aktor, reżyser
Lata aktywności	1952–1999
Odznaczenia

Życiorys

Grób Juliusza Bergera na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Po wkroczeniu wojsk radzieckich do Łucka w 1939 został deportowany na Syberię. Lata II wojny światowej przeżył na tułaczce po Syberii, Kazachstanie, Uzbekistanie i pustyni Kara-kum. W 1945 wrócił jako repatriant do Polski i osiadł we Wrocławiu. W 1952 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1954 zdał egzamin eksternistyczny.

W latach 1952–1957 był aktorem Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu i w latach 1953-1955 Dolnośląskiego Teatru Żydowskiego. W latach 1957–1969 był aktorem i reżyserem Teatru Żydowskiego w Warszawie. Po emigracji z Polski Idy Kamińskiej w latach 1968-1969 piastował urząd dyrektora naczelnego tego teatru. Przez kilka następnych lat dawał występy w Teatrze Żydowskim wyłącznie gościnnie.

W międzyczasie był aktorem warszawskich teatrów: w latach 1959-1960 i 1961-1962 Teatru Miniatury Estrady Domu Wojska Polskiego, w latach 1960-1961 Teatru Powszechnego, w latach 1969-1974 Teatru Ludowego i następnie w latach 1974-1979 Teatru Nowego. W 1979 na stałe powrócił do Teatru Żydowskiego, gdzie jako aktor i reżyser pracował aż do śmierci w 1999.

Współpracował w latach 1983-1985 z Teatrem na Targówku w Warszawie oraz w latach 1984-1991 z Teatrem Muzycznym w Gdyni. W 1985 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 19A-7-18)^[1].

Spektakle teatralne (wybór)

Role 1952: Glikl Hameln żąda... jako Natan (reż. I. Kamińska) 1952: Proces jako Henry; Artysta malarz (reż. Jakub Rotbaum) 1952: Faryzeusze i grzesznik jako Marek (reż. Czesław Straszewski) 1953: Bieg do Fragala jako Turi; Robotnik I (reż. J. Rotbaum) 1953: Meir Ezofowicz jako Hersz Ezofowicz;Meir Ezofowicz (reż. I. Kamińska) 1953: Tania jako Czapajew (reż. Szymon Szurmiej) 1953: Znaki wolności jako adiutant III (reż. Wilam Horzyca) 1954: Wkrótce zakwitną kasztany jako Boczek; Wacław Peszek; Mirek (reż. Roman Sykała) 1954: Maszeńka jako Wiktor (reż. S. Szurmiej) 1955: Maria Stuart jako Lindsay (reż. Ludwik Benoit) 1955: Ballady i romanse jako Michel (reż. Andrzej Dobrowolski) 1956: Tewje Mleczarz jako Feferł (reż. Chewel Buzgan) 1957: Matka Courage i jej dzieci jako Szwejcerkez (reż. I. Kamińska) 1958: Sender Blank jako Frojke (reż. J. Rotbaum) 1958: Opera Żyda jako Fereira (reż. I. Kamińska) 1958: Drzewa umierają stojąc jako dyrektor (reż. I. Kamińska) 1959: Hamlet jako Fortynbras (reż. Irena Babel) 1959: Trudno być Żydem jako Iwanow (reż. C. Buzgan) 1963: Jakub i Ezaw jako Krystian Hartkopf (reż. C. Buzgan) 1967: Dzień i noc jako Reb Don (reż. C. Buzgan) 1969: Skarb cesarza jako Lejwi Mozgowojer (reż. C. Buzgan, J. Berger) 1970: Szelmostwa Skapen jako Argant (reż. Bogdan Korzeniewski) 1971: Turoń jako Leopold Lażańsky (reż. Roman Kłosowski) 1973: Więzień Drugiej ulicy jako Harry (reż. Edward Dziewoński) 1975: Zapomnieć o Herostratesie jako Chryzyp (reż. Mariusz Dmochowski) 1978: Horsztyński jako Garnosz (reż. M. Dmochowski) 1979: Sen nocy letniej jako Spój (reż. B. Korzeniewski) 1984: Rabin i błazen jako Błazen (reż. J. Berger) 1984: Skrzypek na dachu jako Tewie (reż. Jerzy Gruza) 1990: Dybuk (Na pograniczu dwóch światów) jako Cadyk (reż. S. Szurmiej) 1991: Gdybym był bogaczem. Przeboje musicali żydowskich jako Tewje (reż. J. Berger) 1995: Uriel Akosta jako De Sylwa (reż. Jan Bratkowski)

Reżyseria 1965: Urodziłem się w Odessie... (razem z Karolem Latowiczem) 1966: Swaty 1968: Pół żartem, pół serio 1969: Skarb cesarza (razem z Chewelem Buzganem) 1969: Płomienna miłość krawczyka ... 1972: Było niegdyś miasteczko 1980: Jakub i Ezaw, prawie kabaret 1981: Poszukiwacze złota (razem z S. Szurmiejem) 1984: Rabin i błazen 1991: Gdybym był bogaczem. Przeboje musicali żydowskich 1994: Swat w zielonym szaliku 1995: Kto jest kto 1999: Joszke Muzykant

Filmografia

Wybrane role 1972: Skarb trzech łotrów jako adwokat Bart Maddock 1976: Wakacje jako uczestnik obozu lekarzy 1976-1978: Parada oszustów jako 1) karczmarz, ojciec Yvonne; 2) Vickenholle, dyrektor „Creditanstalt Bankverein”; ojciec Gizeny; 3) szef urzędu celnego na lotnisku 1978: Koty to dranie jako mężczyzna na bazarze 1978: Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz? 1979: Doktór Murek jako Pycz, handlarz futrami 1980: Powstanie Listopadowe 1830–1831 1980: Sherlock Holmes and Doctor Watson jako Henri Carolan, dyrektor szkoły 1981: Zamach stanu jako adwokat J. Nowodworski, obrońca w procesie brzeskim 1982: Hotel Polanów i jego goście jako Szlampacki; rabin Brodzky (polska wersja językowa) 1983: Alternatywy 4 jako członek Delegacji Burmistrzów Świata 1983: Lata dwudzieste... lata trzydzieste... jako Żyd rozmawiający z Fuksem w banku 1984: Siedem życzeń jako ojciec Agnieszki Ankwicz, pracownik „Wedla” 1985: Bariery jako lekarz 1987: Rzeka kłamstwa jako jubiler Markus 1988: I skrzypce przestały grać jako Cygan słowacki 1988: Spadek jako fiakier Gedali 1995: Daleko od siebie jako antykwariusz we Lwowie

Polski dubbing: 1976: Ja, Klaudiusz jako Sabinus 1987: Kacze opowieści

Nagrody i odznaczenia

• 1985: Krzyż Kawalerski OOP
• 1993: „Buława hetmańska” dla spektaklu Skrzypek na dachu na XVIII ZLT (Zamość)

Przypisy

1. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

Linki zewnętrzne

• Juliusz Berger w bazie IMDb (ang.)
• Juliusz Berger w bazie Filmweb
• Juliusz Berger w bazie filmpolski.pl
• Juliusz Berger, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2021-04-09].
• Juliusz Berger na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000113867234
• VIAF: 166480893
• GND: 1095491091
• PLWABN: 9810554258805606
• NUKAT: n2008109556

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3876265
• ETP: 634

Identyfikatory zewnętrzne:

• FilmPolski.pl: 112372