Julian Krzewiński

Julian Krzewiński, właśc. Julian Piotr Maszyński (ur. 3 października 1882 w Warszawie, zm. 4 marca 1943 tamże) – polski aktor, śpiewak (tenor), autor tekstów, powieściopisarz.

Julian Krzewiński

Julian Krzewiński, 1905-1914 r.
Imię i nazwisko	Julian Piotr Maszyński
Data i miejsce urodzenia	3 października 1882 Warszawa
Data i miejsce śmierci	4 marca 1943 Warszawa
Zawód	aktor, śpiewak
Lata aktywności	1908–1939
Zespół artystyczny
Teatr Nowości
Odznaczenia

Grób Juliana Krzewińskiego na cmentarzu Powązkowskim

Życiorys

Urodził się w rodzinie kompozytora Piotra Maszyńskiego, jego brat Mariusz był aktorem, a siostry Stanisława i Halina malarkami. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, do grona jego wykładowców należała m.in. Gabriela Zapolska^{[potrzebny przypis]}. Po ukończeniu nauki wyjechał do Brazylii, gdzie był artystą cyrkowym. Nie trwało to długo, powrócił do ojczyzny i otrzymał angaż w operetce lwowskiej.

Od 1909 osiadł w Warszawie, gdzie występował w Teatrze Nowości. Występy tam okazały się wielkim sukcesem i utorowały Krzewińskiemu drogę do pozycji czołowego śpiewaka teatru. Występował również w Teatrze Wielkim. Od 1912 był aktorem teatru Bagatela, a od 1913 grał w teatrze rewiowym „Argus”. Występował również w takich teatrach jak: „Reduta”, Teatr Mały, Teatr Letni, Teatr Polski, „Wesoły Wieczór”, „Małe Qui Pro Quo”.

W 1911 po raz pierwszy zagrał w filmie, był to Skandal z ulicy Szopena. W tym samym roku grał też w dwóch innych filmach, w Koszu primadonny i Dniu kwiatka. Ogółem zagrał w ponad trzydziestu produkcjach. Wraz z Antonim Fertnerem i Wincentym Rapackim w 1911 roku założył spółkę filmową.

W 1913 powstała pierwsza jego operetka.

Gra aktorska była dodatkowym zajęciem Juliana Krzewińskiego, przede wszystkim był on mistrzem pióra. Tworzył scenariusze, libretta operetkowe i pisał piosenki. Najsłynniejsze z nich to Bal na Gnojnej, Bal u starego Joska, Już młodość uleciała!, Piosenka Caton. Ułożył też polski tekst do walca^[1] Johanna Straussa syna Nad pięknym modrym Dunajem.

Jego bliskim współpracownikiem był Leopold Brodziński. Był także reżyserem teatralnym, napisał ponad 20 powieści i książek dla dzieci. Był współautorem scenariusza operetki filmowej Każdemu wolno kochać.

21 października 1933 obchodził jubileusz trzydziestolecia pracy artystycznej.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej był żołnierzem 54 pułku piechoty, w którym wystawił ponad 500 przedstawień dla wojska. Został odznaczony Krzyżem Walecznych^[2]. Należy zauważyć, że Julian Krzewiński był żołnierzem, który walczył w obu wojnach światowych. Podczas II wojny światowej pracował jako kelner.

Zmarł 4 marca 1943 i spoczął na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 320-4-14)^[3][4].

Spektakle teatralne

Aktor

• 1909 – Wesele Figara, Teatr Wielki w Warszawie
• 1909 – Hrabia Luxemburg, "Teatr Nowości"
• 1911 – Cnotliwa Zuzanna, "Teatr Nowości"
• 1911 – Piękna Rizetta, "Teatr Nowości"
• 1912 – Życie paryskie, "Teatr Nowości"
• 1912 – Gri–Gri, "Teatr Nowości"
• 1913 – Ewa, "Teatr Nowości"
• 1915 – Florabella, "Teatr Nowości"
• 1915 – Baron Kimmel, "Teatr Nowości"
• 1915 – Domek trzech dziewcząt, "Teatr Nowości"
• 1920 – Królowa kinematografu, "Teatr Nowości"
• 1920 – Sybilla
• 1921 – Ostatni walc, "Teatr Nowości"
• 1921 – Kuzynek z Honolulu, "Teatr Nowości"
• 1921 – Biały mazur
• 1921 – Jej wysokość tancerka, "Teatr Nowości"
• 1924 – Marica, "Teatr Nowości"
• 1924 – Orłowa, "Teatr Nowości"
• 1926 – Paryżanka, "Teatr Nowości"
• 1926 – Teresina, "Teatr Nowości"
• 1927 – Targ na dziewczęta, "Teatr Nowości"
• 1931 – Bal w operze, "Teatr Nowości"
• 1934 – Domek z kart, "Teatr Letni"
• 1935 – Szczęśliwy pech, "Teatr Letni"
• 1937 – Jadzia wdowa, "Teatr Polski"

Scenarzysta

• Maharadża w Warszawie
• Major ułanów

Filmografia

• 1911 – Skandal na ulicy Szopena
• 1911 – Dzień kwiatka
• 1916 – Wściekły rywal
• 1922 – Kizia - Mizia
• 1924 – Miodowe miesiące z przeszkodami
• 1926 – Czerwony błazen
• 1928 – Przeznaczenie
• 1928 – Pan Tadeusz
• 1929 – Policmajster Tagiejew
• 1929 – Mocny człowiek
• 1932 – Rycerze mroku
• 1932 – Pałac na kółkach
• 1932 – Rok 1914
• 1933 – Każdemu wolno kochać
• 1933 – Zabawka
• 1934 – Co mój mąż robi w nocy…
• 1935 – Panienka z poste restante
• 1936 – Ada! To nie wypada!
• 1936 – Róża jako Chłop
• 1936 – Pan Twardowski (niewymieniony w czołówce)
• 1936 – Tajemnica Panny Brinx jako Portier w hotelu
• 1936 – Jadzia
• 1937 – Piętro wyżej jako Dyrektor Polskiego Radia
• 1937 – Płomienne serca
• 1937 – Znachor jako Prezes Sądu
• 1937 – Dorożkarz nr 13 jako Wuj Krystyny
• 1938 – Szczęśliwa trzynastka jako Profesor Buńczykiewicz
• 1938 – Robert i Bertrand jako lokaj
• 1938 – Kościuszko pod Racławicami jako Wuj Hanki, Andrzej
• 1938 – Wrzos jako Jan
• 1939 – Biały Murzyn jako Sąsiad Lipskich, adorator hrabiny
• 1939 – Kłamstwo Krystyny jako lokaj Marleckich
• 1939 – Doktór Murek jako ojciec Niry

Dyskografia

• 1910 – Julian Krzewiński i Józef Redo artyści Teatrów Rządowych Syrena Rekord (SGR 9823–9826)
• 1912 – Marian Domosławski, Wincenty Rapacki (syn) oraz Julian Krzewiński artyści Warszawskich Teatrów Rządowych Syrena Rekord (SGR 12691–12717)

Przypisy

1. Nad pięknym, modrym Dunajem : walc wiedeński - Stare Melodie [online], Stare Melodie - przecudny zgrzyt ze starych płyt [dostęp 2019-02-20] (pol.).
2. Poznawajmy Obywateli Zasłużonych. „Świat Zasłużonych”. Nr 2, s. 25, 1934. Warszawa. [dostęp 2020-12-09].
3. Cmentarz Stare Powązki: MICHALINA MASZYŃSKA-KRZEWIŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-12-09].
4. Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0. Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Warszawa: Czytelnik, 1977. Brak numerów stron w książce
• Syrena Record : pierwsza polska wytwórnia fonograficzna = Poland's first recording company : 1904–1939. ISBN 83-917189-0-5. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

Zobacz teksty Juliana Krzewińskiego w Wikiźródłach

• Julian Krzewiński w bazie IMDb (ang.)
• Julian Krzewiński w bazie Filmweb
• Julian Krzewiński w bazie filmpolski.pl
• Julian Krzewiński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09].
• Julian Krzewiński w bazie Filmoteki Narodowej „Nitrofilm”
• Powieści Juliana Krzewińskiego w serwisie Polona.pl

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000117451228
• VIAF: 14360178
• LCCN: no96009539
• NKC: mzk2014824552, mzk2014824553
• PLWABN: 9810649869605606
• NUKAT: n01044104
• J9U: 987007285060605171
• BNA: 000033237
• LIH: LNB:C7Mt;=Bh

Encyklopedie internetowe:

• ETP: 38596, 88268

Identyfikatory zewnętrzne:

• FilmPolski.pl: 2142