Jules Dassin

Jules Dassin, właśc. Julius Dassin^[1][2] (ur. 18 grudnia 1911 w Middletown, zm. 31 marca 2008 w Atenach) – amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Ojciec piosenkarza Joego Dassina, mąż Meliny Mercouri.

Jules Dassin

Prawdziwe imię i nazwisko	Julius Dassin
Data i miejsce urodzenia	18 grudnia 1911 Middletown, Connecticut
Data i miejsce śmierci	31 marca 2008 Ateny
Zawód	reżyser, scenarzysta, producent filmowy
Współmałżonek	Béatrice Launer (1937–1962; rozwód); Melina Mercouri (1966–1994; jej śmierć)
Lata aktywności	1941–1980

Życiorys

Był jednym z ośmiorga dzieci żydowskiego^[2] fryzjera, emigranta z Rosji. Dorastał w Harlemie. Po ukończeniu w 1929 szkoły w Bronksie odbył studia teatralne w Europie. W latach 1934–1939 występował jako aktor w ARTEF (Yiddish Proletarian Theater) w Nowym Jorku, grając głównie w jidysz. W tym czasie przez krótki czas należał do partii komunistycznej^[3].

W 1940 pojawił się w Hollywood, gdzie m.in. asystował Alfredowi Hitchcockowi. Zadebiutował w 1941, reżyserując adaptację utworu Edgara Allana Poego. Stał się znany pod koniec lat 40. po zrealizowaniu filmów zaliczanych do klasyki kina „noir”: Brutalna siła (1947), Nagie miasto (1948) czy Noc i miasto (1950). Zadenuncjowany przez reżysera Edwarda Dmytryka w latach 50. został oskarżony o działalność antyamerykańską i znalazł się na czarnej liście Hollywood^[3].

W 1953 przeniósł się do Francji, gdzie również z powodzeniem realizował filmy. Za film Rififi (1955) otrzymał nagrodę dla najlepszego reżysera na 8. MFF w Cannes. Tam spotkał swą przyszłą żonę, Melinę Mercouri. W 1960 film Dassina Nigdy w niedzielę przyniósł dla Mercouri nagrodę dla najlepszej aktorki na 13. MFF w Cannes oraz Oscara za najlepszą muzykę. Film był także nominowany do Oscara w czterech innych kategoriach (w tym dla Dassina za reżyserię i scenariusz)^[3].

W połowie lat 60. Dassin wrócił do USA. Wraz z żoną zwalczał grecką juntę wojskową. Po upadku dyktatury, w 1974 małżonkowie osiedlili się w Grecji, a Mercouri została ministrą kultury Grecji. Po jej śmierci Dassin założył Melina Mercouri Institution^[3].

Zasiadał w jury konkursu głównego na 32. MFF w Cannes (1979).

Zmarł 31 marca 2008 w Atenach w wieku 96 lat^[3].

Życie prywatne

Był dwukrotnie żonaty: z Béatrice Launer (1932–1962) miał syna Joego oraz dwie córki – Richelle i Julie. Drugą żoną Dassina była aktorka Melina Mercouri (1966–1994).

Filmografia

• The Tell-Tale Heart (1941)
• Nazi Agent (1942)
• The Affairs of Martha (1942)
• Reunion in France (1942)
• Young Ideas (1943)
• Duch Canterville (The Canterville Ghost, 1944)
• Two Smart People (1946)
• A Letter for Evie (1946)
• Brutalna siła (1947)
• Nagie miasto (1948)
• Złodziejski trakt (1949)
• Noc i miasto (1950)
• Rififi (1955)
• Ten, który musi umrzeć (1957)
• La legge (1959)
• Nigdy w niedzielę (1960)
• Phaedra (1962)
• Topkapi (1964)
• 10:30 P.M. Summer (1966)
• Hamilchama al hashalom (1968)
• Up Tight! (1968)
• Promise at Dawn (1970)
• The Rehearsal (1974)
• Kravgi gynaikon (1978)
• W kręgu dwojga (1981)