Johannes Wislicenus

Johannes Wislicenus
	; Johannes Wislicenus, 1881
Data i miejsce urodzenia	24 czerwca 1835 ; Kleineichstädt
Data i miejsce śmierci	5 grudnia 1902 ; Lipsk
	profesor nauk chemicznych
Doktorat	7 stycznia 1860 ; Uniwersytet Zuryski
Profesura	1869
	nauczyciel akademicki
uczelnia	Uniwersytet w Halle; Uniwersytet Zuryski; Uniwersytet w Würzburgu; Uniwersytet w Lipsku
	Multimedia w Wikimedia Commons

Johannes Wislicenus (ur. 24 czerwca 1835 w Kleineichstädt, zm. 5 grudnia 1902 w Lipsku) – niemiecki chemik.

Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data i miejsce śmierci ...

Zamknij

Urodził się 24 czerwca 1835 w Kleineichstädt pod Querfurtem w Turyngii, jako syn Gustava Adolfa Wislicenusa (1803–1875) i Emilie Charlotte Wilhelmine Ottilie z domu Giese (1803–1895). Rodzina Wislicenusów miała polskich przodków^[1]. Najstarszy z ośmiorga rodzeństwa: miał braci Hugona (1836–1866)^[2], Ulricha Gustava (1844–1871)^[3] i Paula Gustava (1847–1917)^[4], oraz siostry: Wilhelmine Klothilde (po mężu Scholl; 1838–1910)^[5], Agnes Emilie (po mężu Sattler; 1840–1919)^[6], i bliźniaczki Anne Emilie (po mężu Regelsberger; 1842–1891)^[7] i Berthę Emilie (1842–1919)^[8].

Najpierw studiował matematykę i chemię na Uniwersytecie w Halle. W 1853 jego ojciec, luterański pastor, z całą rodziną wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Tam Johannes przez krótki czas studiował na Harvard University, gdzie w 1853 i 1854 był asystentem Ebena Horsforda (1818–1893). Od 1856 z powrotem w Niemczech. Od 1857 do 1859 asystent Wilhelma Heinricha Heintza (1817–1880) na Uniwersytecie w Halle. W 1859 opuścił jednak Halle, w proteście przeciwko prośbie uczelni, by zobowiązał się od niewyrażania publicznie swoich poglądów politycznych, o ile chce uzyskać tytuł doktora^[9]. Tytuł ten otrzymał 7 stycznia 1860 na Uniwersytecie w Zurychu^[10] na podstawie dysertacji "Theorie der gemischten Typen", następnie wykładał w zuryskiej Industrieschule. Od 1864 profesor na Uniwersytecie w Zurychu i dyrektor laboratorium uniwersyteckiego. Od 1872 na katedrze chemii Uniwersytetu w Würzburgu (1872). W latach 1880–1881 rektor tej uczelni. W 1885, po śmierci Kolbego w 1884, na Uniwersytecie w Lipsku. W 1898 Royal Society przyznało mu Medal Davy'ego^[11].

Był gorliwym patriotą. Pozował jako model do jednej z figur Niederwalddenkmal^[12]. Był jednym z członków założycieli utworzonego 4 kwietnia 1891 Allgemeine Deutsche Verband, w 1894 przemianowanego na Ligę Pangermańską (Alldeutscher Verband).

23 marca 1860 ożenił się z Marią Kathariną z domu Sattler (ur. 18 kwietnia 1838 w Schonungen, zm. 31 stycznia 1904 w Heilanstalt Leipzig-Thonberg). Żona od 1871 chorowała psychicznie^[13]. Mieli sześcioro dzieci:

Wilhelm Wislicenus (ur. 23 stycznia 1861 w Zurychu, zm. 8 czerwca 1922 w Tybindze) był również chemikiem, profesorem chemii na Uniwersytecie w Tybindze^[14]
Emilie Luise Wislicenus (ur. 20 marca 1862 w Zurychu, zm. 30 grudnia 1903 tamże), popełniła samobójstwo w depresji, miesiąc po śmierci matki^[15]
Marie Catharina po mężu Fick (ur. 26 lipca 1863 w Zurychu, zm. 25 stycznia 1953 w Herrsching-Mühle Mühlfeld) była żoną lekarza okulisty Adolfa Ficka (1852-1937)^[16].
Alwin Leonidas Wislicenus (ur. 30 stycznia 1865 w Zurychu, zm. 25 lipca 1890 w Düsseldorfie) był artystą malarzem, cierpiał na depresję i popełnił samobójstwo^[17]
Hans Adolf Wislicenus (ur. 18 marca 1867 w Zurychu, zm. 1951 w Herrsching am Ammersee) był chemikiem, profesorem chemii w Forsthochschule Tharandt^[18].
Karl Otto Konrad Wislicenus (ur. 8 kwietnia 1868 w Zurychu, zm. 9 marca 1889 w Elberfeld) był kupcem w Elberfeld, zmarł na zapalenie wyrostka robaczkowego^[19].

Johannes Wislicenus zmarł 5 grudnia 1902 w Lipsku na udar mózgu^[20]^[21]^[22].

Remove ads

Zajmował się głównie chemią organiczną. Pamiętany jest za prace dotyczące stereochemii^[23]. Wprowadził pojęcie izomerii geometrycznej.

W 1866 roku, razem z Adolfem Eugenem Fickiem, przeprowadził eksperyment sprawdzający prawdziwość przyjętej wówczas jako dogmat teorii Liebiga, według której jedynym składnikiem energetycznym pożywienia są białka. Wislicenus i Fick przed i w trakcie eksperymentu byli na diecie ubogiej w białko; doświadczenie polegało na wejściu na okoliczny niewysoki (1956 m n.p.m.) szczyt górski i zmierzeniu ilości azotu wydalonego z moczem. Z obliczeń uczonych wynikało, że białko w diecie nie mogło dostarczyć wystarczająco dużo energii potrzebnej do takiego wysiłku (obliczonego w uproszczony sposób jako pracę potrzebną na przezwyciężenie siły grawitacji podczas wspinaczki)^[24]^[25].

Wislicenus wyjaśnił relacje kwasów maleiowego i fumarowego; jako pierwszy zastosował metaliczne srebro jako katalizator syntezy halogenków organicznych; zsyntetyzował eter winylowy, kwas winylooctowy i cykliczne ketony. Wyjaśnił strukturę kwasu fosforowego^[9].

Remove ads

Untersuchungen über die durch negative Radicale [Radikale] ersetzbaren Wasserstoffatome mehr-äquivalentiger organischer Säuren (1863)
Studien zur Geschichte der Milchsäure und ihrer Homologen^[26]^[27] (1863)
Studien zur Geschichte der Pyrotraubensaure^[28] (1863)
Ueber die Beta-Oxybuttersaure^[29] (1869)
Ueber Vinyläthyläther^[30] (1878)
Die Abiturienten der Realgymnasien und Realschulen I. Ordnung als Studirende an den Universitäten : Rede zur Feier des 299. Stiftungstages der Kgl. Bayer. Julius-Maximilians-Universität am 3. Januar 1881 gehalten (1881)
Festrede zur dritten Säcularfeier der königlich-bayerischen Julius-Maximilians-Universität bei dem Hauptfestactus in der Universitätskirche am Morgen des 2. August 1882 gehalten. Würzburg, 1882
Über die räumliche Anordnung der Atome in organischen Molekulen und ihre Bestimmung in geometrisch-isomeren ungesättigten Verbindungen. Leipzig : Hirzel, 1887
Ueber die Lage der Atome im Raume. - Antwort auf W. Lossen's Frage^[31] (1888)
Ex ordinis philosophorum mandato renuntiatur philosophiae doctores ... inde a d. primo m. Nov. a. 1889 ad d. ultimum m. Oct. a. 1890 creati : Praemissa est Ioannis Wiscelinus dissertatio: Ueber die Umsetzung strereoisomerer ungesättigter organischer Verbindungen in einander bei höherer Temperatur. Lipsiae : typ. A. Edelmanni, typogr. acad, 1890
Ueber Ringketone^[32] (1893)
Rectoratswechsel an der Universität Leipzig am 31. October 1893 : I. Rede des abtretenden Rectors D. Theodor Brieger: Bericht über das Studienjahr 1892/93 ; II. Rede des antretenden Rectors Dr. Johannes Wislicenus: Die Chemie und das Problem von der Materie (1893)
Ueber die Bromadditionsproducte der Angelicasaure und Tiglinsaure. Justus Liebig's Annalen der Chemie (1893)
Über Verbindungen der Krotonsäure mit Isokrotonsäure und über Mischsäuren überhaupt (1896)
Rede (z. fünfzigj.) Jubelfeier d. Kgl. Sächs. Ges. d. Wiss. zu Leipzig) (1896)
Ueber die Bildung carbocyklischer Verbindungen aus 1,5- und 1,6- Diketonen durch Ueberführung in ihre Pinakone. Justus Liebigs Annalen der Chemie 302, 1-2, s. 191-195 (1898)
Ueber die 2.5-Dimethyl-1.1-Di-und 1-Mono-Carbonsauren des Cyclopentans^[33] (1901)

Remove ads

[1]
Harm Benninga: A history of lactic acid making: a chapter in the history of biotechnology. Springer, 1990 ISBN 0-7923-0625-2 s. 69-70
[2]
Hugo Adolf Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)
[3]
Ulrich Gustav Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)
[4]
Paul Gustav Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)
[5]
Wilhelmine Klothilde Scholl geb. Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)
[6]
Agnes Emilie Sattler geb. Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)
[7]
Anna Emilie Regelsberger geb. Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)
[8]
Bertha Emilie Dock geb. Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)
[9]
Wislicenus, Johannus Adolph PDF
[10]
Matrikeledition der Universität Zürich (niem.)
[11]
Wislicenus, Johannes Ein biographisches Lexikon zur Portraitsammlung des Anatomen Robert Wiedersheim (niem.)
[12]
Beckmann E. Johannes Wislicenus. Berichte der Deutschen chemischen Gesellschaft 37, 19, s. 4898 (1905)
[13]
Johannes Adolf Wislicenus www.wislicenus.info
[14]
J.F.J.F. T. J.F.J.F., W. Wislicenus, „Nature”, 110 (2754), 1922, s. 223–224, DOI: 10.1038/110223a0.
[15]
Emilie Luise Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)
[16]
Marie Catharina Fick geb. Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)
[17]
Alwin Leonidas Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)
[18]
H.H. Wienhaus H.H., Zum 70. Geburtstag von Hans Wislicenus, „Kolloid-Zeitschrift”, 78 (3), 1937, s. 257–258, DOI: 10.1007/BF01501906, ISSN 0368-6590 (niem.).
[19]
Karl Otto Konrad Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)
[20]
Johannes Wislicenus. Fortsetzung der Lebensberichte www.wislicenus.info (niem.)
[21]
Johannes Wislicenus, „Nature”, 67 (1732), 1903, s. 228–229, DOI: 10.1038/067228b0.
[22]
Johannes Wislicenus, „Angewandte Chemie”, 16 (1), 1903, s. 1-4, DOI: 10.1002/ange.19030160102.
[23]
The foundations of stereo chemistry; memoirs by Pasteur, van't Hoff, Lebel and Wislicenuslink
[24]
Carpenter KJ. A short history of nutritional science: part 1 (1785-1885). „The Journal of nutrition”. 3 (133), s. 638–45, marzec 2003. PMID: 12612130.
[25]
Fick A, Wislicenus J. On the origin of muscular power. Philos Mag London (ser. 4) 31, 485–503 (1866)
[26]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Studien zur Geschichte der Milchsäure und ihrer Homologen, „Annalen der Pharmacie”, 133 (3), 1865, s. 257-287.
[27]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Studien zur Geschichte der Milchsäure und ihrer Homologen, „Liebigs Annalen”, 128 (1), 1863, s. 1-67, DOI: 10.1002/jlac.18631280102.
[28]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Studien zur Geschichte der Pyrotraubensaure, „Annalen der Chemie und Pharmacie”, 126 (2), 1863, s. 225-239, DOI: 10.1002/jlac.18631260210.
[29]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Ueber die Beta-Oxybuttersaure, „Annalen der Chemie und Pharmacie”, 149 (2), 1869, s. 205-215, DOI: 10.1002/jlac.18691490211.
[30]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Ueber Vinyläthyläther, „Liebigs Annalen”, 192 (1-2), 1878, s. 106-128, DOI: 10.1002/jlac.18781920108.
[31]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Ueber die Lage der Atome im Raume. - Antwort auf W. Lossen's Frage, „Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft”, 21 (1), 1888, s. 581-585, DOI: 10.1002/cber.188802101105.
[32]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Ueber Ringketone, „Justus Liebig's Annalen der Chemie”, 275 (2-3), 1893, s. 309-312, DOI: 10.1002/jlac.18932750213.
[33]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Ueber die 2.5-Dimethyl-1.1-Di-und 1-Mono-Carbonsauren des Cyclopentans, „Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft”, 34 (2), 1901, s. 2565-2583, DOI: 10.1002/cber.190103402205.

Remove ads

[1] [1]
Harm Benninga: A history of lactic acid making: a chapter in the history of biotechnology. Springer, 1990 ISBN 0-7923-0625-2 s. 69-70

[2] [2]
Hugo Adolf Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)

[3] [3]
Ulrich Gustav Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)

[4] [4]
Paul Gustav Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)

[5] [5]
Wilhelmine Klothilde Scholl geb. Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)

[6] [6]
Agnes Emilie Sattler geb. Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)

[7] [7]
Anna Emilie Regelsberger geb. Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)

[8] [8]
Bertha Emilie Dock geb. Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)

[genealogy-9] [9]
Wislicenus, Johannus Adolph PDF

[10] [10]
Matrikeledition der Universität Zürich (niem.)

[11] [11]
Wislicenus, Johannes Ein biographisches Lexikon zur Portraitsammlung des Anatomen Robert Wiedersheim (niem.)

[12] [12]
Beckmann E. Johannes Wislicenus. Berichte der Deutschen chemischen Gesellschaft 37, 19, s. 4898 (1905)

[13] [13]
Johannes Adolf Wislicenus www.wislicenus.info

[14] [14]
J.F.J.F. T. J.F.J.F., W. Wislicenus, „Nature”, 110 (2754), 1922, s. 223–224, DOI: 10.1038/110223a0.

[15] [15]
Emilie Luise Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)

[16] [16]
Marie Catharina Fick geb. Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)

[17] [17]
Alwin Leonidas Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)

[18] [18]
H.H. Wienhaus H.H., Zum 70. Geburtstag von Hans Wislicenus, „Kolloid-Zeitschrift”, 78 (3), 1937, s. 257–258, DOI: 10.1007/BF01501906, ISSN 0368-6590 (niem.).

[19] [19]
Karl Otto Konrad Wislicenus www.wislicenus.info (niem.)

[20] [20]
Johannes Wislicenus. Fortsetzung der Lebensberichte www.wislicenus.info (niem.)

[21] [21]
Johannes Wislicenus, „Nature”, 67 (1732), 1903, s. 228–229, DOI: 10.1038/067228b0.

[22] [22]
Johannes Wislicenus, „Angewandte Chemie”, 16 (1), 1903, s. 1-4, DOI: 10.1002/ange.19030160102.

[23] [23]
The foundations of stereo chemistry; memoirs by Pasteur, van't Hoff, Lebel and Wislicenuslink

[24] [24]
Carpenter KJ. A short history of nutritional science: part 1 (1785-1885). „The Journal of nutrition”. 3 (133), s. 638–45, marzec 2003. PMID: 12612130.

[25] [25]
Fick A, Wislicenus J. On the origin of muscular power. Philos Mag London (ser. 4) 31, 485–503 (1866)

[26] [26]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Studien zur Geschichte der Milchsäure und ihrer Homologen, „Annalen der Pharmacie”, 133 (3), 1865, s. 257-287.

[27] [27]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Studien zur Geschichte der Milchsäure und ihrer Homologen, „Liebigs Annalen”, 128 (1), 1863, s. 1-67, DOI: 10.1002/jlac.18631280102.

[28] [28]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Studien zur Geschichte der Pyrotraubensaure, „Annalen der Chemie und Pharmacie”, 126 (2), 1863, s. 225-239, DOI: 10.1002/jlac.18631260210.

[29] [29]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Ueber die Beta-Oxybuttersaure, „Annalen der Chemie und Pharmacie”, 149 (2), 1869, s. 205-215, DOI: 10.1002/jlac.18691490211.

[30] [30]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Ueber Vinyläthyläther, „Liebigs Annalen”, 192 (1-2), 1878, s. 106-128, DOI: 10.1002/jlac.18781920108.

[31] [31]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Ueber die Lage der Atome im Raume. - Antwort auf W. Lossen's Frage, „Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft”, 21 (1), 1888, s. 581-585, DOI: 10.1002/cber.188802101105.

[32] [32]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Ueber Ringketone, „Justus Liebig's Annalen der Chemie”, 275 (2-3), 1893, s. 309-312, DOI: 10.1002/jlac.18932750213.

[33] [33]
JohannesJ. Wislicenus JohannesJ., Ueber die 2.5-Dimethyl-1.1-Di-und 1-Mono-Carbonsauren des Cyclopentans, „Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft”, 34 (2), 1901, s. 2565-2583, DOI: 10.1002/cber.190103402205.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

Johannes Wislicenus

Wikiwand in your browser!

Johannes Wislicenus

Wikiwand in your browser!

Życiorys

Dorobek naukowy

Wybrane prace

Przypisy