Jinmeiyō kanji (jap. 人名用漢字 „znaki chińskie służące do zapisu imion/nazwisk”)[1] – 863 znaki chińskie (kanji), które mogą być oficjalnie rejestrowane i stosowane w zapisie imion i nazwisk Japończyków[2].
Od II wojny światowej lista tych znaków była wielokrotnie zmieniana, zarówno poprzez dodawanie znaków, jak i ich ujmowanie. Ostatnia korekta została przeprowadzona w 2017 roku.
Jinmeiyō kanji to 863 znaków, których nie ma na liście Jōyō kanji-hyō[3].
Łącznie można użyć 2999 znaków: 863 jako jinmeiyō kanji i 2136 jako jōyō kanji będących w powszechnym użyciu.
- W 2015 roku do kanji imion dodano znak 巫 miko, np.: 巫女 → Miko; 巫 → Fu, U.
- W 2017 roku dodano znak 渾 kon, np.: 渾一 → Kon’ichi[3].
- Nazwiska japońskie składają się przeważnie z dwóch znaków. Często odnoszą się one do natury lub geografii: yama (góra), ki (drzewo), ta (pole ryżowe), shima (wyspa), mura (wioska). Podobnie jak w chińskim i koreańskim nazwisko poprzedza imię[uwaga 1]. Jedne z najpopularniejszych nazwisk rodzin to: Itō, Satō, Suzuki, Takahashi, Tanaka, Watanabe, Yamada. Mogą też być „dziwne”, jak np. czteroznakowe: Hōzumi (八月朔日, pierwszy sierpnia); Hitotose (春夏秋冬, wiosna-lato-jesień-zima).
- Imiona również często składają się z dwóch kanji, które często oznaczają pozytywne cechy, takie jak: inteligencja, uroda, nazwy kwiatów, czy też kolejność urodzenia (pierwszy syn, drugi syn itd.).
- Imiona i nazwiska obcokrajowców pisze się sylabicznym pismem fonetycznym katakana[4].
Ze względu na to, że wiele kanji ma identyczną wymowę, imiona wymawiane tak samo, niekoniecznie są pisane tymi samymi kanji. Na przykład popularne imię żeńskie Yōko może być zapisane: 陽子, 暢子 容子 洋子 葉子[4].
- jōyō kanji-hyō (aktualna, oficjalna lista znaków kanji do powszechnego użycia, podana przez władze w 2010 r.)
- tōyō kanji-hyō (lista znaków ogłoszona przez japońskie Ministerstwo Edukacji w 1946 roku i następnie kilka razy zmieniana i uzupełniana. Została zastąpiona w 1981 roku przez Jōyō kanji-hyō.
W Wikipedii przyjęto już przed laty następujący system zapisu: Haruki Murakami (jap. 村上 春樹 Murakami Haruki), gdzie pierwsza część jest w kolejności imię/nazwisko, druga oryginalna – napisana znakami (kanji) i trzecia – jako transkrypcja oryginału w kolejności nazwisko/imię.
New Japanese-English Character Dictionary. Tokyo: Kenkyusha, 1990, s. 57a. ISBN 4-7674-9040-5.
Lista znaków. The Ministry of Justice. [dostęp 2018-05-10]. (jap.).
人名用漢字一覧表. 漢字辞典オンライン, 2022. [dostęp 2022-07-30]. (jap.).