Remove ads
Jigal Kohen-Orgad (hebr.: יגאל כהן-אורגד, ang.: Yigal Cohen-Orgad, ur. 30 sierpnia 1937 w Tel Awiwie, zm. 27 sierpnia 2019 w Izraelu) – izraelski ekonomista, przedsiębiorca, menedżer i polityk, w latach 1983–1984 minister finansów, latach 1977–1988 poseł do Knesetu, wieloletni kanclerz Uniwersytetu w Ari’el, dyrektor największych izraelskich przedsiębiorstw.
.jpg) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 sierpnia 2019 |
| Minister finansów w I rządzie Szamira | |
| Okres |
od 18 października 1983 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Poseł do Knesetu | |
| Okres |
od 13 czerwca 1977 |
| Przynależność polityczna | |
Remove ads
Młodość i służba wojskowa
Urodził się 30 sierpnia 1937 w Tel Awiwie, w ówczesnym Brytyjskim Mandacie Palestyny[1] jako Jigal Kohen[2]. Był synem imigrantów z Polski, jego ojciec pracował w przemyśle drzewnym[3]. W rodzinnym mieście uczęszczał do religijnej szkoły podstawowej, a następnie do liceum. Działał w ruchu młodzieżowym B’nai Ecel, związanym z Herutem, a następnie włączonym do Betaru[1].
Służbę wojskową odbywał w ramach programu Nachal, łączącego służbę wojskową z pracą rolniczą. W związku z tym w 1957 znalazł się wśród założycieli moszawu Amacja, położonego na terenach pomiędzy Strefą Gazy a Hebronem, ustawicznie narażonego na ataki fedainów. Następnie służył w brygadzie spadochronowej Nachalu[4].
Wykształcenie i kariera zawodowa
Ukończył studia z zakresu ekonomii (administracji w biznesie) oraz pedagogiki na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie[1][4]. W 1962 rozpoczął pracę w Instytucie Planowania Gospodarczego w Ministerstwie Finansów. Był właścicielem firmy konsultacyjnej oraz prezesem zarządu przedsiębiorstwa Etam[1].
W czasie wojny sześciodniowej, jako rezerwista Brygady Jerozolimskiej, walczył o wyzwolenie Jerozolimy[4][5].
Działalność polityczna i społeczna
Początki
W polityce związał się początkowo z Herutem, kiedy jednak w 1965 doszło do rozłamu w Gahalu (czyli Bloku Liberałów i Herutu) i powstania Wolnego Centrum – dołączył do nowej partii. Po jakimś czasie powrócił do Herutu, z czasem zostając przewodniczącym rady gospodarczej ugrupowania[1]. Po wojnie Jom Kipur zaczął wspierać izraelskie osadnictwo w Judei i Samarii, zostając jedną z czołowych postaci ruchu osadniczego. Początkowo działał w Ma’ale Adummim, następnie w Ari’el[4]. Był związany z Blokiem Wiernych (Gusz Emunim)[3], przez wiele lat był także działaczem Rady Jesza, organizacji zrzeszającej izraelskie samorządy lokalne położone na terenach Judei, Samarii i Strefy Gazy[6]. Aby odróżnić się od innego prawicowego polityka o tym samym imieniu i nazwisku, dodał do swojego nazwiska człon Orgad, pochodzący od inicjałów imion jego czworga dzieci[2].
Poseł do Knesetu
Po połączeniu partii prawicowych i powstaniu Likudu działał w nowym ugrupowaniu, z którego listy po raz pierwszy dostał się do izraelskiego parlamentu w wyborach parlamentarnych w 1977, kiedy to prawica, po raz pierwszy w historii Izraela, doszła do władzy. W dziewiątym Knesecie zasiadał w dwóch komisjach – spraw gospodarczych oraz finansów – a także podkomisji ds. ochrony energii[1]. Postrzegany jako polityczny „jastrząb”[3], mimo to początkowo był zwolennikiem planu pokojowego Menachema Begina – na spotkaniu frakcji Herutu w grudniu 1977 otwarcie poparł rozwiązania proponowane przez przywódcę prawicy[7]. W 1979 znalazł się jednak w grupie 18 posłów, którzy głosowali przeciwko ratyfikacji pokoju z Egiptem[3]. W wyborach w 1981 uzyskał reelekcję, a w Knesecie dziesiątej kadencji zasiadał w tych samych komisjach, co uprzednio, oraz w komisji specjalnej ds. prawa zdrowotnego[1].
Minister finansów
18 października 1983 dołączył do – sformowanego osiem dni wcześniej – pierwszego rządu premiera Icchaka Szamira jako minister finansów[8]. Na stanowisku zastąpił Jorama Aridora – którego przez wiele miesięcy ostro krytykował. Jego powołanie zostało odebrane jako sprzeciw wobec wzrostu wpływów frakcji liberalnej w Likudzie[3]. Jako szef Ministerstwa Finansów był gorącym zwolennikiem gospodarki wolnorynkowej[5]. Zmagał się z szalejącą inflacją pozostawioną przez poprzednika, stosując konserwatywną politykę fiskalną i tnąc wydatki budżetowe, jednak nie udało mu się opanować jej dalszego wzrostu[2][9]. Pod koniec swojej kadencji popadał w ostry konflikt z centralą związkową Histadrut – nie chciał się wówczas zgodzić na zmianę podatku dochodowego celem ochrony pracowników przed szalejącą inflacją, sprzeciwiał się także zwiększeniu zasiłków na rzecz dzieci. Pozostawał również w silnym sporze z krytykującymi go dziennikarzami, których oskarżał o sianie paniki i wpływ na znaczący spadek rezerw walutowych[10]. W sierpniowych wyborach po raz trzeci został wybrany posłem[1]. Na stanowisku ministerialnym pozostał do końca kadencji rządu – 13 września[11], nie wszedł w skład rządu zgody narodowej pod przywództwem Szimona Peresa, w którym resort finansów objął Jicchak Moda’i[8].
Ostatnia kadencja w Knesecie
W jedenastym Knesecie zasiadał w dwóch stałych komisjach parlamentarnych – spraw zagranicznych i obrony oraz spraw gospodarczych. Był także członkiem komisji wspólnej ds. statusu społeczności druzyjskiej w Izraelu. W 1988 utracił miejsce w parlamencie[1].
Dalsza kariera zawodowa
W 1982 był jednym z założycieli pierwszej izraelskiej wyższej uczelni na terenie Zachodniego Brzegu – College’u Judei i Samarii w Ari’el, z którym od tego czasu był związany aż do śmierci[12].
Był dyrektorem koncernu telekomunikacyjnego Bezeq, największej izraelskiej firmy energetycznej Israel Electric Corporation[13], oraz Banku Leumi, a także przewodniczącym rady nadzorczej Eitan Industries[2]. Będąc cały czas związanym ze szkołą wyższą w Judei i Samarii, jako jej kanclerz, doprowadził w 2012 do uzyskania przez nią statusu uniwersytetu i zmiany nazwy na Uniwersytet w Ari’el, za co w 2013 został wyróżniony Nagrodą Moskowitzów dla Syjonizmu[6][12][14].
W 2015 wystąpił w miniserialu dokumentalnym Magasz Ha-Kesef autorstwa Amira Ben-Dawida i Dorona Cabariego[15]. Pozostawał aktywnym zawodowo aż do śmierci, będąc członkiem zarządu uczelni, a także zasiadając w radzie nadzorczej związanego z nią przedsiębiorstwa badawczo-rozwojowego[13]. Zmarł 27 sierpnia 2019 w Izraelu[5], następnego dnia został pochowany na cmentarzu Jarkon w Petach Tikwie[16].
Remove ads
Miał czworo dzieci – Orli, Gilata, Ronena i Drora. W chwili śmierci był wdowcem i miał piętnaścioro wnuków i 26 prawnuków[16].
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads