Jawidz

Jawidz – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łęczyńskim, w gminie Spiczyn^[6][4].

Jawidz

wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	łęczyński
Gmina	Spiczyn
Liczba ludności (2021)	1472[1][2]
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	21-077[3]
Tablice rejestracyjne	LLE
SIMC	0391199[4]
Położenie na mapie gminy Spiczyn Jawidz
Położenie na mapie Polski Jawidz
Położenie na mapie województwa lubelskiego Jawidz
Położenie na mapie powiatu łęczyńskiego Jawidz
51°21′48″N 22°44′00″E[5]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Spiczyn^[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 1351 mieszkańców^[8].

Integralne części wsi Jawidz^[6][4]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0391207	Gajówka	część wsi
0391236	Mogiłki	część wsi
0391242	Stara Wieś	część wsi
0391259	Wola	część wsi
0391265	Wymysłów	część wsi

Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej nr 829 i 828.

W pobliżu wsi znajdują się dwa cmentarze żołnierzy Armii Radzieckiej, przy drodze 828 i w pobliżu dawnego wysypiska śmieci^[9].

Historia

Jawidz należy do najstarszych miejscowości na terenie gminy Spiczyn. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1390^[10]. Z tego okresu pochodzą zapisy o rycerzu Jauidzki lub Jauiczki z Jauicz, prawdopodobnie założycielu wsi. W średniowieczu dziedziczką wsi była Jachna z Jawidza, dobrodziejka klasztoru dominikanów w Lublinie, któremu zapisała 10 grzywien. Stare księgi sądowe informują też o innych dziedzicach wsi, jakimi byli: Prandota z Jawidza, Jakub Szyszka i Mikołaj z Jawidza.

Na przestrzeni wieków dziedzicami w Jawidzu byli m.in. Mikołaj Zawieprzycki, który był fundatorem jednego z ołtarzy w kościele św. Michała w Lublinie. Jak się dowiadujemy ze spisu podatkowego z 1626 r. Jawidz był wsią szlachecką, w której znajdowała się: karczma i młyn. Kolejni właściciele wioski to Firlejowie, Noskowscy, Gorajscy i Miączńscy. Na początku XIX w. Jawidz przechodzi we władanie Ostrowskich aż do 1945 r.^[10]

W latach trzydziestych XX w. powstawał na Lubelszczyźnie Centralny Okręg Przemysłowy. Jednym z zakładów w ramach tego przedsięwzięcia miała być fabryka broni i amunicji oraz elektrownia w Jawidzu. Do rozpoczęcia II wojny światowej zdążono wybudować baraki dla pracowników oraz sieć studni zaopatrujących zakład w wodę. Najciekawszą inwestycją, której nie dokończono z powodu wojny, była elektrownia w Jawidzu. Miała to być jedna z największych elektrowni w Polsce i największa na wschodzie kraju^[10].

Edukacja

Na terenie Jawidza działa jedna placówka edukacyjna: Szkoła Podstawowa im. Hansa Christiana Andersena w Jawidzu^[11].

Historia szkoły

Najstarszym zachowanym dokumentem, będącym w posiadaniu szkoły, świadczącym o jej historii jest Księga ocen z roku szkolnego 1934/35. Wynika z niej, że w tym roku szkolnym w 4 oddziałach uczyło się 130 uczniów urodzonych w latach 1921-1928 zajęcia odbywały się w pomieszczeniach wynajmowanych u mieszkańców. Taki stan trwał do wybuchu II wojny światowej. W czasie wojny i okupacji mimo trudności kadrowych i lokalowych prowadzono 3 oddziały^[12].

12 listopada 1945 r. komisarz parcelacyjny majątku Jawidz przeznaczył budynek mieszkalny po byłych właścicielach folwarku na potrzeby szkoły. W 1949 roku szkoła wzbogaciła się o bibliotekę i uruchomiła kuchnię. W 1956 r. oddano do użytku salę gimnastyczną i nową klasę lekcyjną w wyremontowanym budynku gospodarczym. W latach 1967–2000 stopień organizacyjny szkoły był podniesiony do 8 klas. W 1984 r. na potrzeby szkoły oddano nowo wybudowany obiekt, w którym placówka mieści się do dziś. Od 1951-2004 roku szkołę w Jawidzu ukończyło 1050 uczniów, a w różnych okresach pracowało w niej 77 osób^[12].

W ciągu 70 lat placówką zarządzało 13 osób. Byli to: Józef Kamiński, Franciszka Osterowa, Piotr Basta, Eugenia Powiłańska, Jan Żak, Edwarda Mazurek, Czesław Mazurek, Jadwiga Paprocka, Józef Paprocki, Adam Osior, Antoni Zarzycki, Józefa Pełka i Jerzy Bartosiewicz^[12].