Jan Wroczyński

Jan Wroczyński ps. „Rejtan” (ur. 6 czerwca 1876 w Ozieranach, zm. 28 kwietnia 1945 w Warszawie) – polski inżynier, tytularny generał dywizji Wojska Polskiego.

Jan Wroczyński

tytularny generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	6 czerwca 1876 Ozierany, gubernia wołyńska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	28 kwietnia 1945 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1894–1921
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Formacja	Armia Wielkopolska
Jednostki	Ministerstwo Spraw Wojskowych
Stanowiska	kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Jan Wroczyński

Data i miejsce urodzenia	6 czerwca 1876 Ozierany
Data i miejsce śmierci	28 kwietnia 1945 Warszawa
Kierownik Ministerstwa spraw wojskowych
Okres	od 4 listopada 1918 do 17 listopada 1918
Następca	Józef Piłsudski
Kierownik Ministerstwa spraw wojskowych
Okres	od 22 listopada 1918 do 27 stycznia 1919
Poprzednik	Józef Piłsudski
Następca	Józef Leśniewski

Życiorys

Syn Adolfa, ziemianina, i Emilii z Korwin-Sochaczewskich. Kształcił się w Korpusie Kadetów w Niżnym Nowogrodzie. Od 1 września 1894 roku pełnił służbę w Armii Imperium Rosyjskiego. W 1897 roku ukończył Oficerską Szkołę Inżynieryjną, a w 1905 roku Mikołajewską Akademię Inżynieryjno Wojskową w Petersburgu, uzyskując tytuł inżyniera wojskowego^[1]. Budował twierdze w Libawie i Kownie. W 1905 awansował na kapitana, a w 1913 podpułkownika. Walczył w I wojnie światowej na froncie niemieckim, ostatnio jako szef Wojsk Inżynieryjnych 2 Armii. Po rewolucji 1917 czynny w Związku Wojskowych Polaków na Białorusi.

Od października 1917 do maja 1918 w I Korpusie Polskim na Wschodzie. Po kapitulacji korpusu przedostał się do Warszawy. Od czerwca do listopada 1918 był członkiem Tajnej Rady Wojskowej w Warszawie, która przygotowywała kadrę dla przyszłego Wojska Polskiego.

25 października 1918 roku reskryptem Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem stopnia pułkownika z patentem z dnia 6 grudnia 1916 roku^[2]. 4 listopada 1918 roku na podstawie rozporządzenia Rady Regencyjnej objął kierownictwo Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie^[3]. Na tym stanowisku zapoczątkował organizację naczelnych władz wojskowych, opracowywanie ustaw wojskowych i norm zaopatrzenia. 1 marca 1919 roku przekazał obowiązki kierownika Ministerstwa Spraw Wojskowych generałowi porucznikowi Józefowi Leśniewskiemu^[4]. Od 18 kwietnia 1919 roku szef sztabu Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim.

5 maja 1919 roku, na wniosek głównodowodzącego Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim generała piechoty Józefa Dowbor-Muśnickiego, Komisariat Naczelnej Rady Ludowej dekretem nr 49 mianował go generałem podporucznikiem ze starszeństwem, które miało być określone później^[5]. 30 października 1919 roku Naczelny Wódz tymczasowo zatwierdził mu stopień generała podporucznika nadany przez Naczelną Radę Ludową w Poznaniu, warunkowo, do czasu ułożenia przez Komisję Weryfikacyjną ogólnej listy starszeństwa oficerów Wojsk Polskich^[6].

Podczas wojny polsko-bolszewickiej szef fortyfikacji 1 Armii pozostający w dyspozycji Wojskowego Gubernatora Warszawy^[7], a potem w 1920 kolejno: zastępca komisarza rządu do demilitaryzacji granicy z Niemcami, członek Rady Fortyfikacyjnej i wkrótce inspektor robót fortyfikacyjnych na wszystkich liniach obrony kraju. W lipcu 1920 dowódca Grupy Operacyjnej pod Ostrołęką, wreszcie od sierpnia szef Oddziału Naczelnej Kontroli Wojskowej. 1 maja 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu generała podporucznika, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej^[8]. Z dniem 1 lipca 1921 roku został przeniesiony w stan spoczynku, w stopniu generała podporucznika, z prawem noszenia munduru^[9].

26 października 1923 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził go w stopniu tytularnego generała dywizji^[10].

Osiadł w Warszawie, gdzie prowadził przedsiębiorstwo budowlane, brał udział w budowie Centralnego Okręgu Przemysłowego, wykonał kopiec dowborczyków. Podczas II wojny światowej działał w Towarzystwie Patriotycznym. Rozważano jego kandydaturę na komendanta zjednoczonych sił ruchu oporu, chociaż nie brał w nim udziału. Zmarł 28 kwietnia 1945 roku w Warszawie. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 244-5-28)^[11].

W 2022 roku z inicjatywy Premiera RP Mateusza Morawieckiego grób Wroczyńskiego został odrestaurowany. Cały projekt był realizowany przez Fundację Stare Powązki^[12] we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1922)^[13]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)^[14]
• Medal Międzysojuszniczy „Médaille Interalliée”

Przypisy

1. Piotr Stawecki, Słownik biograficzny ..., s. 355.
2. Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej Nr 1 z 28 października 1918 roku, poz. 10.
3. Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej Nr 3 z 4 listopada 1918 roku, poz. 35.
4. Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 24 z 4 marca 1919 roku, poz. 796, Piotr Stawecki Słownik biograficzny ..., s. 355, podał błędnie, że obowiązki kierownika Ministerstwa Spraw Wojskowych pełnił do 27 lutego 1919 roku, czyli do dnia, w którym generał porucznik Józef Leśniewski został mianowany Ministrem Spraw Wojskowych.
5. Tygodnik Urzędowy Nr 10 z 10 maja 1919 roku, s. 39-40.
6. Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 96 z 9 grudnia 1919 roku, poz. 3844.
7. Piotr Krzysztof Marszałek. Wojskowy Gubernator Warszawy. Sierpień–wrzesień 1920 roku. „Acta Universitatis Wratislaviensis”. 2616, s. 237–260, 2004. Wrocław.
8. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 18 z 15 maja 1920 roku, poz. 504, natomiast Piotr Stawecki Słownik biograficzny ..., s. 356, podał błędnie, że w 1920 roku został tytularnym generałem dywizji.
9. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 22 z 4 czerwca 1921 roku, poz. 882, natomiast Piotr Stawecki Słownik biograficzny ..., s. 356, podał błędnie, że przeniesienie w stan spoczynku nastąpiło 4 czerwca 1921 roku.
10. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 70 z 7 listopada 1923 roku, s. 738.
11. Cmentarz Stare Powązki: Wroczyńscy, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-06-15].
12. Trwają prace konserwatorskie przy nagrobkach Ministrów II RP – Fundacja Stare Powązki [online] [dostęp 2023-03-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-03] (pol.).
13. Wiadomości bieżące. Z miasta. Nowi kawalerowie Virtuti militari. „Kurjer Warszawski”, s. 5, Nr 147 z 31 maja 1922.
14. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 21.

Grób Jana Wroczyńskiego na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie przed renowacją

Grób Jana Wroczyńskiego na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie po renowacji w 2022 roku

Bibliografia

• Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione.
• PiotrP. Stawecki PiotrP., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Bellona, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159. Brak numerów stron w książce
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 3618152684014723430001
• PLWABN: 9810635952605606