Loading AI tools
Jan Kempiński ps. „Błysk”, „Jan Nowak” (ur. 4 lutego 1921 w Jaskółkach, zm. 21 czerwca 1946 w Poznaniu) – partyzant antyhitlerowskiego i antykomunistycznego ruchu oporu.
 Porucznik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1945 |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki |
7 Pułk Piechoty AK |
| Stanowiska |
Dowódca oddziału partyzanckiego |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa |
| Odznaczenia | |
    | |
Młodość i wojna
Był synem rolnika Władysława i Julii z domu Cebulskiej, z wyróżnieniem ukończył szkołę w Raszkowie[1], zaliczył także trzy klasy gimnazjum (naukę przerwał wybuch II wojny światowej). W grudniu 1939 wstąpił do Związku Walki Zbrojnej[2], działalność konspiracyjną przerwało wywiezienie go na roboty w głąb Rzeszy. W Westfalii jako członek plutonu budowlanego zaangażował się w działalność sabotażową za co w 1943 został aresztowany i poddany ciężkiemu śledztwu. Skazano go na deportacje do KL Dachau, zdołał jednak uciec w trakcie leczenia szpitalnego[3]. Przedostał się do Generalnego Gubernatorstwa i wstąpił do Armii Krajowej przybierając pseudonim „Błysk”. W jej szeregach walczył na terytorium Kielecczyzny w oddziale kpt. Eugeniusza Kaszyńskiego ps. „Nurt” gdzie brał udział m.in. w akcji odbicia więźniów z Kielc. Za zasługi w Górach Świętokrzyskich został czterokrotnie odznaczony i przeniesiony na Lubelszczyznę do konspiracyjnej Wyższej Szkoły Wojskowej. Po jej ukończeniu został skierowany do oddziału por. Stefana Dębickiego ps. „Kmicic” a następnie do OP 7 kpt. Bolesława Flisiuka ps. „Jarema”[3]. Wziął udział m.in. w akcji odbicia więźniów z Zamku Lubelskiego oraz (wspólnie z regularnymi oddziałami Armii Czerwonej) rozbił niemiecki 62 Pułk. Ogółem w czasie całej wojny Kempiński wraz z podkomendnymi zlikwidował 362 „SS- manów”, 7 konfidentów, zaminował 8 pociągów, rozbił kilka posterunków żandarmerii[potrzebny przypis].
Po wyzwoleniu Lubelszczyzny spod niemieckiej okupacji ujawnił się pod fałszywym nazwiskiem Jan Nowak (ur. 15 stycznia 1915) i 1 sierpnia 1944 wstąpił do Milicji Obywatelskiej. Został skierowany do pracy w IV Komisariacie Komendy Miejskiej MO w Lublinie[4].
Walka z rządem Polski Ludowej
Po dwóch tygodniach pracy w MO Kempiński porzucił służbę wstępując w szeregi oddziału Pogotowia Akcji Specjalnej Narodowych Sił Zbrojnych kpt. Mieczysława Pazderskiego ps. „Szary”, brał udział m.in. w pacyfikacji wsi Wierzchowiny, w której oddział „Szarego” zamordował od 194 do 196 cywilnych mieszkańców (w tym 65 dzieci do 11 roku życia)[4][5][6]. Po rozbiciu oddziału PAS NSZ przez Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego i RKKA „Błysk” powrócił do rodzinnej Wielkopolski nawiązując kontakt z Samodzielną Grupą Operacyjną „Warta”. Na rozkaz ppłk Andrzeja Rzewuskiego ps. „Hańcza” zorganizował na południu regionu oddział partyzancki podległy „Warcie”. 25 września 1945 oddział „Błyska” przeprowadził pierwszą akcję zbrojną opanowując w Dobrzycy posterunek MO, pocztę i gorzelnię, w nocy z 6 na 7 października 1945 r. w Krzywosądowie zatrzymano samochód z trzema działaczami PPR z Ostrowa Wielkopolskiego, których zamordowano po uprzednim przesłuchaniu. 9 października oddział „Błyska” przeprowadził akcję w Sulmierzycach, zajmując budynek UB i posterunek MO oraz w Odolanowie opanowując placówkę MO i pocztę, następnego dnia w Kuczkowie dokonano zatrzymania por. Tadeusza Palaka i sierż. Kazimierza Sikorskiego z jarocińskiego PUBP, dwóch oficerów poznańskiej MO i jednego żołnierza WP (po przesłuchaniu milicjantów i żołnierza wypuszczono na wolność, pozostałych więźniów rozstrzelano). W nocy z 10 na 11 października część oddziału pod dowództwem por. „Alego” zaatakował więzienie w Koźminie Wielkopolskima w nocy z 15 na 16 października rozbito posterunek MO w tym mieście. 16 października we wsi Kościelec-Kolonia starł się z dwoma grupami operacyjnymi KBW z Kalisza i Ostrowa Wielkopolskiego („Warta” straciła jednego zabitego i dwóch rannych a KBW czterech ludzi), dwa dni później zamordowano Czesława Kolędę, działacza PPS z Raszkowa[5]. Oprócz działalności wymierzonej w polski aparat bezpieczeństwa oddział WSGO „Warta” rozbrajał niedobitki hitlerowców, niszczył szajki rabunkowe, napadał na radzieckie konwoje transportujące zagrabiony majątek, odbierali im bydło rozdając wśród rolników. Środki na swoją działalność, utrzymanie i broń brali z napadów na państwowe gorzelnie, państwowe konwoje z pieniędzmi. Nigdy nie napadali na osoby prywatne dzięki czemu miejscowa ludność nie była im nieprzychylna[potrzebny przypis].
Ostatnią akcją por. „Błyska” było opanowanie Odolanowa. 22 października 1945 trzydziestu partyzantów WSGO „Warta” weszło do miasta niszcząc linie telefoniczne, bez jednego wystrzału opanowano posterunek MO rekwirując żywność i pieniądze, w miejskiej kasie pozostawiono pokwitowanie z podpisem Wojsko Polskie Armia Krajowa. Po opuszczeniu miasta oddział został okrążony przez dwukrotnie silniejszą grupę operacyjną KBW, UBP i NKWD. W wyniku starcia zginęło 24 partyzantów, rannemu Kempińskiemu udało się uciec. Dowództwo na niedobitkami oddziału objął kpt. Marian Wasilewski ps. „Wilk” a po nim „Janek” i „Huragan”. Działalność partyzancka w rejonie Ostrowa trwała do połowy 1946. Ostatnia potyczka miała miejsce pod Benicami. Ocalali żołnierze oddziału „Błyska” ujawnili się przy okazji amnestii 22 lutego 1947[7].
Aresztowanie i śmierć
Jan Kempiński aresztowany został w Poznaniu 17 grudnia 1945. Za partyzancką działalność antyrządową sąd skazał go na karę śmierci, wyrok wykonano 21 czerwca 1946[8]. 22 września 1994 Sąd Wojewódzki w Poznaniu zrehabilitował „Błyska” uznając wyrok za nieważny[9].
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari[10]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie[potrzebny przypis])
- Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
