Jan Bociański

Jan Bociański (ur. 3 listopada 1902 w Pleszewie, zm. 5 listopada 1974 w Bejrucie^[1]) – polski prawnik, oficer wywiadu wojskowego, urzędnik rządowy i konsularny, dyplomata.

Jan Bociański

Data i miejsce urodzenia	3 listopada 1902 Pleszew
Data i miejsce śmierci	5 listopada 1974 Londyn
Kierownik Konsulatu RP w Ostrawie
Okres	od 1 października 1938 do 31 grudnia 1938
Odznaczenia

Urodził się w rodzinie chłopskiej jako syn Wojciecha i Wiktorii z d. Stefaniak^[2]. Jego bratem był Ludwik Bociański, powstaniec, żołnierz, wojewoda, siostrą - Maria Bociańska-Radomska – powstaniec, działaczka społeczna.

Uczestnik powstania wielkopolskiego 1918 r. – szef kompanii w 1 Pułku Grenadierów Kujawskich^[3]. W 1920 wstąpił na ochotnika do wojska^[4]. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii^[4]. Do 1925 służył w 14 pułku artylerii jako plutonowy podchorąży artylerii^[4].

Absolwent wydziału prawa Uniwersytetu Poznańskiego (1926). W 1926 przyjęty na bezpłatną praktykę do MSZ, w 1928 został mianowany prowizorycznym referendarzem i oddelegowany do Prezydium Rady Ministrów^[4]. Pracował w charakterze sekretarza premierów – Józefa Piłsudskiego, Kazimierza Bartla i Kazimierza Świtalskiego (1926–1931). Oficer Oddziału II Sztabu Generalnego realizujący zadania pod przykryciem w polskiej służbie zagranicznej, m.in. w charakterze attaché ambasady w Paryżu (1931–1933), attaché i wicekonsula w Opolu (1933–1935), wicekonsula w Morawskiej Ostrawie (1935–1938), kier. konsulatu tamże (1 października - 31 grudnia 1938), zastępcy naczelnika wydziału prasowego i radcy w departamencie konsularnym MSZ (1939)^[4].

W czasie kampanii wrześniowej był ewakuowany do Rumunii^[4], choć podaje się, że pełnił funkcje wywiadowcze^[2]. Od maja 1940 w randze podporucznika służył w Wojsku Polskim we Francji^[4]. Następnie pełnił funkcję tłumacza w dowództwie saperów w I Korpusie Polskim w Wielkiej Brytanii^[2], kierownika referatu żydowskiego MSZ emigracyjnego w Londynie (1943–1945).

Na przełomie lat 1933–1934 Bociański współtworzył na Śląsku Opolskim pierwszą organizację niepodległościową. Podobne struktury Bociański stworzył w 1938 na tzw. Zaolziu, a więc Śląsku Cieszyńskim, i szerzej – na Śląsku Czeskim m.in. pod nazwą „Zespół”.

Był żonaty z Felicją^[5].

Zmarł w czasie podróży na Bliski Wschód^[5]. Został pochowany wraz z bratem na londyńskim cmentarzu Gunnersbury, jednak wiele lat później zwłoki Ludwika ekshumowano do Pleszewa.

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)^[6],
• Srebrny Krzyż Zasługi (20 stycznia 1930)^[7],
• Krzyż Kawalerski Orderu Karola III (Hiszpania)^[8].
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^[5]

Przypisy

1. Smolana Krzysztof: Urzędnicy służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945. Przewodnik biograficzny. T. I. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2020, s. 75. ISBN 978-83-66739-24-6.
2. Bociański Ludwik 1892–1970. bs.sejm.gov.pl. [dostęp 2015-12-28].
3. Powstanie Wielkopolskie – Batalion Nadgoplański i jego dowódca kapitan Kazimierz Dratwiński zapomniany bohater. kruszwica.tk, 2013-01-17. [dostęp 2015-12-28].
4. Smolana Krzysztof: Urzędnicy służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945. Przewodnik biograficzny. T. I. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2020, s. 76. ISBN 978-83-66739-24-6.
5. Smolana Krzysztof: Urzędnicy służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945. Przewodnik biograficzny. T. I. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2020, s. 77. ISBN 978-83-66739-24-6.
6. M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi w służbie publicznej”.
7. M.P. z 1930 r. nr 60, poz. 90 „za wyjątkowo gorliwą i pełną poświęcenia pracę na stanowisku sekretarza Prezesa Rady Ministrów”.
8. Rocznik służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1933 r. Klub Urzędników Polskiej Służby Zagranicznej, Warszawa - 1933.

Bibliografia

• Marek Masnyk, Ryszard Kaczmarek: Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918–1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004, 206 s., ISBN 83-226-1334-2

Linki zewnętrzne

• Krzysztof Nowak: Z „teczki” wicekonsula Jana Bociańskiego. „Pamiętnik Cieszyński”. T. 14. 1999, s. 119-134.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 4150154075992211860001
• PLWABN: 9810589964905606