Loading AI tools
Jan Andrzej Błoński (ur. 15 stycznia 1931 w Warszawie[1], zm. 10 lutego 2009 w Krakowie[2]) – polski historyk literatury, krytyk literacki, eseista, tłumacz, profesor nauk humanistycznych, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk filologicznych | |
| Specjalność: historia literatury polskiej | |
| Alma Mater | |
| Profesura | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
 | |
Był starszym bratem Wandy Błońskiej-Wolfarth. Jego babka była francuską guwernantką, dzięki czemu był dwujęzyczny, biegle poruszał się w obszarze kultury i języka francuskiego[3].
Doktoryzował się pracą Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku. Czołowy przedstawiciel tzw. krakowskiej szkoły krytyki literackiej. Uważany za jednego z najbardziej wpływowych krytyków powojennych, doprowadził m.in. do wydania w Polsce wszystkich dzieł Witolda Gombrowicza. Autor eseju Biedni Polacy patrzą na getto („Tygodnik Powszechny” nr 2/1987[4]).
W 1953 podpisał tzw. apel krakowski z poparciem stalinowskich władz PRL po aresztowaniu pod sfabrykowanymi zarzutami duchownych katolickich i skazaniu na karę śmierci: Edwarda Chachlicę, Michała Kowalika i księdza Józefa Lelitę.
W 1981 uhonorowany Nagrodą im. Kazimierza Wyki[5]. W latach 1996–2001 juror Literackiej Nagrody Nike. Członek Collegium Invisibile[6]. W listopadzie 1995 uhonorowany Nagrodą Krakowska Książka Miesiąca za Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka. W styczniu 2007 otrzymał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[7]. 2 marca 2009 został pośmiertnie uhonorowany Nagrodą im. ks. Stanisława Musiała[8]. Pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (kwatera SC6-9-22)[9][10].
Przyjaźnił się ze Stanisławem Lemem. Jego osoba była pierwowzorem postaci Baloyne’a w powieści Głos Pana[11].
- (1954) Poezja K. I. Gałczyńskiego 1945-1953[12]
- (1956) Poeci i inni[13]
- (1961) Zmiana warty[14]
- (1965) Widzieć jasno w zachwyceniu: szkic literacki o twórczości Prousta[15]
- (2001) Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku[16]
- (1973) Stanisław Ignacy Witkiewicz jako dramaturg[17]
- (1978) Odmarsz[18]
- (1981) Romans z tekstem[19]
- (1982) Samuel Beckett[20]
- (1985) Kilka myśli co nie nowe[21]
- (2008) Biedni Polacy patrza̜ na getto[22]
- (1994) Forma, śmiech i rzeczy ostateczne: studia o Gombrowiczu[23]
- (1997) Od Stasia do Witkacego[24]
- (2011) Miłosz jak świat[25]
- (2001) Mieszaniny[26]
- (2001) Witkacy sztukmistrz, filozof, estetyk[27]
- (2001) Wszystko co literackie[28]
- (2003) Między literaturą a światem[29]
- (2003) Witkacy na zawsze[30]
- (2004) Listy 1963-1996[31]
- (2007) Wyspiański wielokrotnie[32]
- (2008) Lektury użyteczne[33]
- (2010) Gospodarstwo krytyka: teksty rozproszone[34]
- (2011) Błoński przekorny: dziennik, wywiady[35]
- (2019) Język właściwie użyty. Szkice o poezji polskiej drugiej połowy XX wieku[36]
W Krakowie na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 2011–2018 i ponownie od 2024 organizowany jest Festiwal imienia Jana Błońskiego[37][38][39][40] [41][42][43][44][45][46][47][48].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
