Jadwiga Zamoyska

Jadwiga Zamoyska, z domu Działyńska (ur. 4 lipca 1831 w Warszawie, zm. 4 listopada 1923 w Kórniku) – polska działaczka społeczna, służebnica Boża Kościoła katolickiego^[1].

Jadwiga z Działyńskich Zamoyska

Ogończyk
Służebnica Boża
Rodzina	Działyńscy herbu Ogończyk
Data i miejsce urodzenia	4 lipca 1831 Warszawa
Data i miejsce śmierci	4 listopada 1923 Kórnik
Ojciec	Tytus Działyński
Matka	Celestyna Działyńska
Mąż	Władysław Zamoyski
Dzieci	Władysław Maria (1857-1858) Maria Zamoyska Witold Zamoyski
Odznaczenia

Życiorys

Była córką Tytusa Działyńskiego i Gryzeldy Celestyny z Zamoyskich. Pierwsze lata życia spędziła w galicyjskich Oleszycach; od 1838 przebywała w odzyskanym przez ojca Kórniku. Kształciła się w domu pod kierunkiem prywatnych nauczycielek, Wandy Żmichowskiej i Angielki Anny Birt; w 1852 wyszła za mąż (po otrzymaniu dyspensy papieskiej) za brata swojej matki^[2], generała Władysława Zamoyskiego, polityka konserwatywnego związanego z Hotelem Lambert. Przeniosła się do Paryża, towarzyszyła mężowi w podróżach politycznych, m.in. do Turcji i Wielkiej Brytanii. Pozostała we Francji po śmierci męża (1868); zbliżyła się do zakonu oratorian i pod wpływem ich idei tworzenia stowarzyszeń religijnych bez obowiązkowych ślubów zakonnych postanowiła założyć „szkołę życia chrześcijańskiego”.

Swoją ideę mogła zrealizować po śmierci brata Jana Działyńskiego i przejęciu dóbr kórnickich przez jej syna Władysława Zamoyskiego. W 1881 powróciła do Kórnika i w następnym roku założyła Szkołę Domowej Pracy Kobiet. W 1885, objęta tzw. ustawami bismarckowskimi, została wydalona z Prus jako obywatelka Francji. Przeniosła wówczas szkołę do Lubowli na Spiszu, potem do Kalwarii Zebrzydowskiej, a w 1891 do zakopiańskich Kuźnic, które jej syn nabył w 1889 na licytacji.

Szkoła Jadwigi Zamoyskiej zyskała poparcie władz kościelnych oraz duże zainteresowanie w społeczeństwie. Program nauczania obejmował przede wszystkim wychowanie religijne i zajęcia praktyczne z szycia, haftu i gotowania, ale także zajęcia z rysunków, literatury, geografii, historii Polski oraz naukę śpiewu. Zamoyska publikowała dzieła o tematyce religijno-wychowawczej, m.in. O wychowaniu (1903), przygotowała także do druku pamiętniki męża Jenerał Zamoyski (ukazały się w sześciu tomach nakładem Biblioteki Kórnickiej w latach 1910–1930). Wiele czasu spędzała w Paryżu, w 1919 wizytowała szkołę w Zakopanem. Ostatnie lata życia spędziła wraz z synem w Kórniku, tam zmarła i została pochowana.

Z małżeństwa z Władysławem Zamoyskim oprócz syna Władysława miała także syna Witolda (1855–1874) i dwie córki: przedwcześnie zmarłą w Anglii Marię (1857–1858)^[3] i drugą także Marię (1860–1937).

Proces beatyfikacyjny

W dwudziestoleciu międzywojennym rozprowadzano obrazki z wizerunkiem Jadwigi Zamoyskiej oraz modlitwą za jej wstawiennictwem wydane za zgodą kurii arcybiskupiej w Poznaniu. Sprawę starań o jej beatyfikację propagowało Stowarzyszenie Matki Bożej Dobrej Rady w Kuźnicach^[4]. 27 listopada 2012 Kuria Metropolitalna w Poznaniu oficjalnie wszczęła proces beatyfikacyjny Jadwigi Zamoyskiej. Odtąd przysługuje jej tytuł Służebnicy Bożej^[5].

Odznaczenie

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (13 lipca 1921) „za zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu działalności wychowawczej i filantropijnej”^[6] – odznaczona Orderem Odrodzenia Polski jako jedna z pierwszych 15 osób^[7][8].

Upamiętnienie

• Uchwałą Sejmu RP IX kadencji z 22 lipca 2022 zdecydowano o ustanowieniu roku 2023 Rokiem Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej^[9][10]. Patronce roku 2023 poświęcono wydanie specjalne „Kroniki Sejmowej”^[11].
• Poczta Polska wyemitowała 4 lipca 2023 roku znaczek pocztowy o nominale 3,90 zł przedstawiający Jadwigę Zamoyską. Autorem projektu znaczka był Paweł Myszka. Znaczek wydano techniką rotograwiury na papierze fluorescencyjnym^[12].