Jadwiga Barańska

Jadwiga Barańska-Antczak (ur. 21 października 1935 w Łodzi, zm. 24 października 2024 w Los Angeles^[2][3][4]) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, scenarzystka.

Jadwiga Barańska

Jadwiga Barańska (2009)
Data i miejsce urodzenia	21 października 1935 Łódź
Data i miejsce śmierci	24 października 2024 Los Angeles
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Jerzy Antczak (1956–2024; jej śmierć)[1]
Lata aktywności	1958–2013
Odznaczenia

Odcisk dłoni i podpis Jadwigi Barańskiej w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach

Życiorys

W 1958 r. ukończyła studia w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi.

Karierę w teatrze rozpoczęła na deskach Teatru Klasycznego w latach 1959–1966. Następnie grała w Teatrze Polskim w Warszawie do 1972 r. Odniosła sukces jako aktorka filmowa, występując głównie w filmach męża, Jerzego Antczaka. Największą sławę przyniosła jej rola Barbary Niechcic w adaptacji powieści Noce i dnie Marii Dąbrowskiej, jak również w kreacji tytułowej w filmie Hrabina Cosel. Była również aktorką Teatru Telewizji. Grała w nim Siostrę Marię w Chłopcach Stanisława Grochowiaka (reż. Tadeusz Jaworski; 1966) oraz Mademoiselle w Asmodeuszu François Mauriaca (reż. Jan Bratkowski, 1968).

W 1978 r. wyemigrowała z mężem do Stanów Zjednoczonych, skąd powróciła do Polski na początku lat 90. Pobyt ten zaowocował filmem Antczaka Dama kameliowa (1994) według scenariusza Barańskiej oraz dwoma spektaklami Teatru Telewizji w reżyserii Antczaka: Cezar i Pompejusz oraz Ścieżki chwały. W 2000 r. przystąpiła – jako współautorka scenariusza i współreżyserka – do realizacji filmu Antczaka o związku Fryderyka Chopina i George Sand – Chopin. Pragnienie miłości (2002), w którym zagrała rolę Tekli Justyny Chopin, matki Fryderyka Chopina. W 2013 r. obchodziła w Warszawie jubileusz 55-lecia pracy artystycznej.

Z Jerzym Antczakiem miała syna Mikołaja (ur. 1964), fizyka i programistę komputerowego^[5].

Została pochowana 13 listopada 2024 w Los Angeles, zaś w 90. rocznicę urodzin jej prochy zostaną sprowadzone i pochowane w Polsce^[6][7].

Filmografia

Scenarzystka

• Dama kameliowa (1995)
• Chopin. Pragnienie miłości (2002)

Aktorka

Filmy fabularne
Rok	Tytuł	Rola	Reżyseria
1958	Żołnierz królowej Madagaskaru	jedząca ciastko w „Arkadii”	Jerzy Zarzycki
1968	Hrabina Cosel	Anna Konstancja Cosel	Jerzy Antczak
1970	Kłopotliwy gość	sekretarka	Jerzy Ziarnik
1970	Epilog norymberski	więźniarka w Oświęcimiu	Jerzy Antczak
1975	Noce i dnie	Barbara Niechcic	Jerzy Antczak
1976	Trędowata	hrabina Idalia Elzonowska	Jerzy Hoffman
1977	Nido de viudas[8]	Carmen	Tony Navarro
2002	Chopin. Pragnienie miłości	Tekla Justyna Chopin	Jerzy Antczak
Seriale telewizyjne
1968	Hrabina Cosel	Anna Konstancja Cosel	Jerzy Antczak
1977	Noce i dnie	Barbara Niechcic	Jerzy Antczak

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (1975)^[9]
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (10 października 2008)^[10][11]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy artystycznej (4 stycznia 2024)^[12]

Nagrody i wyróżnienia

• Złota Apsara – I nagroda za rolę tytułową w filmie Hrabina Cosel na II Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Phnom Penh w Kambodży (1969)
• Złoty Gwóźdź – nagroda w VII Plebiscycie Popularności (1974)
• Nagroda za rolę Barbary Niechcic w filmie Noce i dnie na II Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1975)
• Nagroda państwowa I stopnia (zespołowa) za film Noce i dnie (1976)
• Srebrny Niedźwiedź za najlepszą rolę kobiecą – Barbary Niechcic w filmie Noce i dnie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie (1976)
• Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za kreację aktorską w serialu telewizyjnym Noce i dnie (1978)
• „Złoty Ekran” za rolę Barbary Niechcic w serialu telewizyjnym Noce i dnie (1979)
• Odcisk dłoni na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach (1999)
• Złota Sowa Polonii za twórczość filmową (2015)
• Diamentowe Lwy – nagrodę publiczności biorącej udział w plebiscycie na najlepszą polską aktorkę czterdziestolecia Festiwalu Filmów Polskich, m.in. za rolę Barbary Niechcic w filmie Noce i dnie (2015)^[13].
• Modjeska Prize przyznawana przez Helena Modjeska Art and Culture Club w Los Angeles (2018)
• Diamentowy Nenufar za Całokształt Dokonań Artystycznych na Festiwalu Twórczości Jadwigi Barańskiej i Jerzego Antczaka w Sokołowie Podlaskim (2018)