J.M. Barrie

James Barrie
Imię i nazwisko	James Matthew Barrie
Data i miejsce urodzenia	9 maja 1860 ; Kirriemuir, Wielka Brytania
Data i miejsce śmierci	19 czerwca 1937 ; Londyn
Narodowość	Szkot
Dziedzina sztuki	pisarz
	Ważne dzieła
	Piotruś Pan
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

J.M. Barrie, właśc. James Matthew Barrie (ur. 9 maja 1860 w Kirriemuir, zm. 19 czerwca 1937 w Londynie) – szkocki dramaturg i powieściopisarz, który zasłynął na całym świecie jako autor sztuki i powieści pt. Piotruś Pan.

Szybkie fakty Imię i nazwisko, Data i miejsce urodzenia ...

Zamknij

James Matthew Barrie urodził się 9 maja 1860 w Kirriemuir w Szkocji. Jego ojciec David Barrie był tkaczem, zaś matka Margaret Ogilvy Barrie – córką kamieniarza. James był dziewiątym dzieckiem, miał siedem sióstr i dwóch braci. David Barrie pracował ciężko na utrzymanie tak licznej rodziny i na to, aby jego synowie mogli się kształcić. Matka zajmowała się starannym wychowaniem dzieci. Margaret Ogilvy pochodziła z rodziny należącej do najbardziej purytańskiego odłamu kościoła protestanckiego – sekty Auld Lichts. Rodzina Barrie nigdy nie opuściła niedzielnego nabożeństwa, na które uczęszczała do Free Church, odłamu Established Church of Scotland. Margaret ze wszystkich dzieci faworyzowała syna Davida. Chciała, aby w przyszłości został pastorem, jednak chłopiec w wieku 13 lat zginął tragicznie podczas jazdy na łyżwach; James miał wtedy 6 lat. Po śmierci Davida matka wpadła w depresję. Mały James próbował ją pocieszyć i zyskać jej uczucia, którymi wcześniej obdarzała Davida, m.in. poprzez noszenie ubrań po zmarłym bracie. Obsesyjny związek emocjonalny między Jamesem a jego matką odcisnął głęboki ślad w jego życiu. Po śmierci matki w 1896 James napisał jej biografię Margaret Ogilvy (1896).

James Matthew Barrie już od wczesnych lat dzieciństwa pragnął zostać pisarzem, a jako młody chłopak uwielbiał czytać takich autorów jak: Juliusz Verne, Thomas Mayne Reid i James Fenimore Cooper. Jednak rodzice Jamesa sprzeciwiali się jego marzeniom. Barrie uczył się w Dumfries Academy i na Uniwersytecie Edynburskim. W czasie studiów zaczął pisać artykuły dla miejscowych gazet. Po skończeniu nauki w 1882 Barrie nawiązał współpracę z The Nottingham Journal. W marcu 1885 Barrie, przy wsparciu swojego starszego o 19 lat brata Aleksandra, przeniósł się do Londynu, gdzie pracował jako dziennikarz, co przynosiło mu regularnie 20£ miesięcznie. Pierwsze sukcesy osiągnął w St. James’s Gazette po opublikowaniu serii artykułów pt. Auld Licht Idylls, zainspirowanych opowieściami matki o sekcie religijnej, w których prezentowała barwne postaci z Kirriemuir. Seria ta została wydana jako całość w 1888. W 1888 Barrie wydał własnym sumptem swoją pierwszą, dobrze przyjętą, powieść Better Dead. Kolejne książki Barrie'go Auld Lichts Idylls, A Window in Thrums (1889) i szczególnie The Little Minister (1891) przyniosły mu popularność i uznanie. Do jego przyjaciół należeli Thomas Hardy, Robert L. Stevenson. W 1894 Barrie poślubił aktorkę Mary Ansell, która grała w jego sztuce Walker, London. W czasie podróży poślubnej w Szwajcarii, państwo Barrie kupili psa rasy landseer, któremu dali imię Portos. Pies ten w późniejszym czasie odegrał znaczącą rolę w życiu Barriego. W 1909 Mary Barrie nawiązała romans z pisarzem Gilbertem Cannanem, a małżeństwo zakończyło się rozwodem.

Remove ads

Do stworzenia historii Piotrusia Pana zainspirowały go zabawy z dziećmi Llewelyn Davies. Pierwsze spotkanie z nimi miało miejsce w 1897 lub 1898 roku podczas spaceru w Ogrodach Kensingtońskich, wtedy to Barrie wraz z psem Portosem napotkali dwóch najstarszych chłopców z nianią. Rodzina Llewelyn Davies składała się z Arthura (1863–1907), Sylvii (1866–1910) oraz ich pięciu synów: George’a (1893–1915), Jacka (1894–1959), Petera (1897–1960), Michaela (1900–1921) i Nicholasa (1903–1980).

Barrie bardzo zaprzyjaźnił się z chłopcami i ich matką, która należała do jego najlepszych przyjaciół. Arthur Llewelyn Davies nie był zbytnio zadowolony z bardzo częstych odwiedzin jego rodziny przez Jamesa. Po śmierci Arthura i Sylvii, James M. Barrie został opiekunem ich dzieci.

Relacje pisarza z rodziną Llewelyn Davies, oraz proces tworzenia Piotrusia Pana przedstawił dość luźno reżyser Marc Forster w filmie z 2004 roku pt. Marzyciel (Finding Neverland), gdzie główne role grają: Johnny Depp jako Barrie, Kate Winslet jako Sylvia Llewelyn Davies, oraz Julie Christie, Radha Mitchell, Dustin Hoffman, Kelly McDonald.

Remove ads

Barrie na zawsze zapisał się w historii literatury tworząc postać Piotrusia Pana, który żył w Nibylandii i nie chciał nigdy dorosnąć, wraz z innymi dziećmi prowadził wojnę z piratem Kapitanem Hakiem. Piotruś Pan został po raz pierwszy wystawiony w Duke of York’s Theatre w Londynie 27 grudnia 1904. Historia zaczyna się w mieszkaniu Darlingów, które odwiedza Piotruś Pan wraz z Dzwoneczkiem. Uczy dzieci Darlingów latać. Wendy Darling i jej dwaj bracia wyruszają wraz z Piotrusiem Panem do Nibylandii, w której żyje wraz z innymi zgubionymi chłopcami. Wendy stała się matką dla chłopców. Kiedy Piotruś oddala się, zostaje ona wraz z resztą chłopców porwana przez pirata, Kapitana Haka. Piotruś ratuje ich. Po tych przejściach Wendy coraz bardziej tęskni za rodzicami, pragnąć do nich wrócić. Piotruś Pan zabiera więc Wendy i jej braci z powrotem do domu, odrzuca jednak propozycję adopcji przez państwa Darling. Wendy obiecuje mu, że będzie go odwiedzać każdego roku w czasie wiosennych porządków.

Historia Piotrusia Pana czekała kilka lat, do 1911 roku, na wydanie w ostatecznej wersji, jako fabuła z narracją. Książka została zatytułowana Peter and Wendy. W epilogu Piotruś odwiedza dorosłą Wendy. Barrie prawa wieczyste do Piotrusia Pana podarował szpitalowi dla dzieci Great Ormond Street Hospital.

Barrie jako autor Piotrusia Pana oraz znakomity dramaturg odebrał wiele zaszczytów: poznał Rodzinę Królewską, w 1913 odebrał tytuł szlachecki baroneta, zaś w 1922 roku został odznaczony Orderem Zasługi. James Matthew Barrie zmarł 19 czerwca 1937 w Londynie, został pochowany na cmentarzu w Kirriemuir obok rodziców, siostry i brata Davida.

Remove ads

Bandolero, the Bandit, 1877 (pierwsza sztuka wystawiona w szkole)
Auld Licht Idylls, 1888
Better Dead, 1888 (pierwsza powieść)
A Window in the Thrums, 1889
My Lady Nicotine, 1890
The Little Minister, 1891
Ibsen's Ghost, 1891 (sztuka)
Walker, London, 1892
Margaret Ogilvy, 1896
The Little White Bird, 1902
The Admirable Crichton (Nieporównany Crichton), 1902 (sztuka)
Peter Pan in Kensington Gardens, 1906 (Przygody Piotrusia Pana – tłumaczenie Zofia Rogoszówna, 1914)
What Every Woman Knows, 1908 (sztuka)
Old Friends, 1910 (sztuka)
Peter and Wendy, 1911
Dear Brutus, 1917 (sztuka)
Mary Rose, 1920 (sztuka)
Farewell, Miss Julie Logan: A Wintry Tale, 1931 (utwór opublikowany jako suplement gazety „The Times”)
The Boy David, 1936 (sztuka)

Remove ads

Krystyna Kuliczkowska, Barbara Tylicka: Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1979.

Andrew Birkin's Introduction. jmbarrie.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-18)]. (ang.).
Barrie Photos (ang.)
Great Ormond Street Hospital Children's Charity. gosh.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-24)]. (ang.).

Remove ads

J.M. Barrie

Wikiwand in your browser!

J.M. Barrie

Wikiwand in your browser!

Pochodzenie i lata młodości

James Matthew Barrie i rodzina Llewelyn Davies

Piotruś Pan

Wybrana twórczość

Bibliografia

Linki zewnętrzne