Język wepski

Język wepski (vepsän kel') – język uralski z bałtycko-fińskiej grupy językowej, używany przez Wepsów, zamieszkujących północno-zachodnią Rosję – na wschód od Petersburga oraz okolice jeziora Ładoga w rejonie Pietrozawodzka (Karelia).

vepsän kel'

Obszar	Karelia, Federacja Rosyjska
Liczba mówiących	1640 (2010)[1]
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
Języki uralskie Języki ugrofińskie Języki fińskie Języki bałtycko-fińskie Język wepski
Status oficjalny
Organ regulujący	?↗
UNESCO	4 poważnie zagrożony↗
Ethnologue	6b zagrożony↗
Kody języka
ISO 639-2	fiu
ISO 639-3	vep
IETF	vep
Glottolog	veps1250
Ethnologue	vep
GOST 7.75–97	веп 135
WALS	vep
SIL	VEP
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata Wikipedia w języku wepskim Słownik języka wepskiego w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Zapis języka wepskiego (dostępne napisy)

Występują trzy główne dialekty: północny, środkowy i południowy^[2]. W 1989 r. podano, że ma 6 tys. użytkowników^[2]. Według danych z 2010 r. posługuje się nim ponad 1600 osób^[1].

Silnie zagrożony wymarciem^[2]. Nie jest przeważnie znany dzieciom^[1]. Bywa nauczany w szkołach podstawowych^[1].

Charakterystyczną cechą jego gramatyki jest występowanie dużej, nawet jak na języki ugrofińskie, liczby przypadków, których jest 22 lub 23. W XX wieku język wepski wypierany jest przez język rosyjski i w znacznie mniejszym stopniu – przez spokrewniony z wepskim język karelski.

Dialekt środkowy stanowi podstawę języka literackiego^[1]. W języku wepskim ukazuje się miesięcznik „Kodima” (Ziemia ojczysta), wydawany w dużym, jak na liczbę osób posługujących się językiem wepskim, nakładzie – ok. tysiąca egzemplarzy.

Do jego zapisu stosowany jest alfabet łaciński z dodatkowymi znakami diakrytycznymi.

Alfabet

W latach 30. XX wieku, gdy pojawiło się dość masowo (w stosunku do lat wcześniejszych) piśmiennictwo w języku wepskim, do jego zapisu opracowano ujednolicony alfabet, oparty na piśmie łacińskim.

Alfabet stosowany do 1937 r.:

A a	Ä ä	B b	C c	Ç ç	D d	E e	F f
G g	H h	I i	J j	K k	L l	M m	N n
O o	Ö ö	P p	R r	S s	Ş ş	T t	U u
V v	Y y	Z z	Ƶ ƶ	ı	’

W 1937 r. zadecydowano, iż do zapisu języka stosowane będzie pismo oparte na cyrylicy. Obecnie powrócono do zapisu przy pomocy alfabetu łacińskiego, który jednak nieznacznie zmieniono w stosunku do tego, jaki obowiązywał w latach 30. XX wieku.

Alfabet stosowany współcześnie:

A a	Ä ä	B b	C c	Č č	D d	E e	F f
G g	H h	I i	J j	K k	L l	M m	N n
O o	Ö ö	P p	R r	S s	Š š	T t	U u
Ü ü	V v	Z z	Ž ž	’

Przypisy

1. David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Veps, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
2. Salminen 2007 ↓, s. 274.

Bibliografia

• TapaniT. Salminen TapaniT., Europe and North Asia, [w:] ChristopherCh. Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733 (ang.).

Kontrola autorytatywna (język naturalny):

• GND: 4189630-0
• LIBRIS: xv8bbgrg3znzjq8
• NKC: ph317157
• J9U: 987007536548905171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/Veps-language
• БРЭ: 5200003
• Catalana: 0217205
• DSDE: vepsisk