Język hmong

Język hmong – język z rodziny hmong-mien (miao-yao), używany przez Hmongów zamieszkujących Chiny, Tajlandię, Laos i Wietnam. Jest bardzo zróżnicowany dialektalnie, ale poszczególne odmiany są w większości wzajemnie zrozumiałe^[1]. Publikacja Ethnologue traktuje go jako tzw. makrojęzyk, grupujący ponad 20 spokrewnionych języków^[2]. Według wyd. 22 (2019) łącznie posługuje się nim nieco ponad 7,7 mln ludzi^[2].

Hmoob

Obszar	Chińska Republika Ludowa, Tajlandia, Wietnam, Laos
Liczba mówiących	7,7 mln
Pismo/alfabet	łacińskie, pahawh hmong, alfabet Pollarda
Klasyfikacja genetyczna
Języki hmong-mien (miao-yao) Język(i) hmong
Status oficjalny
Ethnologue	5 rozwojowy↗
Kody języka
ISO 639-2	hmn
ISO 639-3	hmn
IETF	hmn
Glottolog	chua1256
WALS	hmo
SIL	hmn
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Do pocz. lat 50. XX w. funkcjonowały wyłącznie w formie ustnej (choć czasem uważa się, że w odległej przeszłości istniał lokalny system pisma). Rozwój formy pisanej nastąpił wraz z nadejściem misjonarzy i językoznawców zachodnich^[1].

Charakterystyka

Język/i hmong należy/-ą do języków tonalnych. W niektórych odmianach tego języka (np. dialekt Białych Hmongów) jest ich osiem. Dla porównania: chiński mandaryński posiada cztery tony, wietnamski sześć, tajski pięć^[3]. W alfabecie łacińskim zaadaptowanym na potrzeby języka hmong tony zaznaczane są za pomocą (niewymawianej) spółgłoski na końcu sylaby, np. w odmianie używanej przez Zielonych Hmongów:

• ton wysoki równy: raub „skrobać ziemię”
• ton wysoki opadający rauj „młotek”
• ton średni opadający raug „być zranionym”
• ton średni równy rau „sześć”
• ton średni rosnący rauv „rozpalić ogień”
• ton niski krótki raum „nerka”
• ton niski opadający raus „zmoczyć”^[4]

Zobacz też

• Romanized Popular Alphabet

Przypisy

1. Vang 2016 ↓, s. 312.
2. David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Hmong, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).
3. Majewicz 1989 ↓, s. 192.
4. Bradley 1991 ↓, s. 116.

Bibliografia

• Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
• DavidD. Bradley DavidD., Thai Hill Tribes Phrasebook, Lonely Planet, 1991, ISBN 0-86442-131-1 (ang.).
• Christopher ThaoCh.T. Vang Christopher ThaoCh.T., Hmong Refugees in the New World: Culture, Community and Opportunity, Jefferson: McFarland, 2016, ISBN 978-1-4766-6216-9, ISBN 978-1-4766-2262-0 [dostęp 2023-09-21] (ang.).

Linki zewnętrzne

• Hmong, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2009-06-08] (ang.).
• Hmong-English-Hmong online dictionary. Freelang. [dostęp 2023-09-21]. (ang.).
• learnhmonglessons: Speak Hmong 101 Lesson 1. YouTube, 2011-01-19. [dostęp 2023-09-21]. (ang.).
• Harmony’s Kids Channel Hmong: hmong alphabets. YouTube, 2010-11-18. [dostęp 2023-09-21]. (ang.).