Józef Gołąb - Wikiwand

Życiorys

Podsumowanie

Perspektywa

Pochodził z rodziny chłopskiej. Do szkoły podstawowej uczęszczał w Rzeszowie, do gimnazjum natomiast w Wiedniu i w Rzeszowie. 22 maja 1922 ukończył I Gimnazjum Państwowe w Rzeszowie^[1]. Podczas nauki założył w tej szkole drużynę harcerską, którą kierował^[2].

W tym też roku wstąpił na Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Uniwersytetu Poznańskiego. Specjalizował się w geologii i paleontologii u profesorów Wilhelma Friedberga i K. Wójcika. W 1924 objął stanowisko asystenta w Katedrze Geologii Uniwersytetu Poznańskiego. Studia ukończył w 1926 egzaminem dyplomowym na nauczyciela szkół średnich.

W latach 1929–1934 brał udział w badaniach geologicznych w dorzeczu Styru i Horynia, z ramienia Biura Projektu Melioracji Polesia.

W 1930 uzyskał na Uniwersytecie Poznańskim stopień doktora filozofii w zakresie geologii i paleontologii na podstawie pracy Przyczynki do znajomości wapienia tortońskiego w Niechobrzu^[3]. W 1934 został starszym asystentem na tym uniwersytecie. Na stanowisku tym był do 1937.

Kraków i badanie Tatr

W 1937 przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński, gdzie został starszym asystentem w Katedrze Geologii u profesora Jana Nowaka. Od 1936 prowadził badania naukowe głównie na Podhalu, ale również w Tatrach. Jest autorem szczegółowego zdjęcia geologicznego i hydrogeologicznego Podhala, a także twórcą nowej koncepcji jego budowy geologicznej. Dzięki wynikom jego badań cieplicy w Jaszczurówce, postawiono hipotezę o istnieniu głębokich wód termalnych u podnóża Tatr pod fliszem podhalańskim. Wraz ze Stanisławem Sokołowskim był pomysłodawcą wykonania na Antałówce w Zakopanem głębokiego odwiertu (1961-63), co dało nie tylko ciepłą wodę, ale również pozwoliło wyjaśnić geologiczną budowę podnóża Tatr.

Czasy wojny

Po wybuchu wojny został 6 listopada 1939 aresztowany wraz z grupą profesorów krakowskich w ramach Sonderaktion Krakau^[4], więziony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen, a następnie w Dachau. Po 14 miesiącach, powrócił schorowany na początku 1941 do Krakowa. Tam najpierw leczył się, potem pracował jako inkasent na targowisku miejskim w Krakowie, a następnie został zatrudniony jako geolog w niemieckim Amt für Bodenforschung, utworzonym na miejscu Państwowego Instytutu Geologicznego.

Po wojnie

Po wyzwoleniu pracował do 1947 na stanowisku radcy-geologa w Państwowym Instytucie Geologicznym w Krakowie, prowadząc równocześnie wykłady i ćwiczenia na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1947 przeniósł się wraz z Instytutem do Warszawy, gdzie pełnił obowiązki inspektora, a następnie kierownika zorganizowanej przez siebie Pracowni Hydrogeologicznej, wreszcie zastępcy naczelnika Wydziału.

Zatrudniony był jednocześnie także w innych instytucjach. W latach 1949–1951 był wykładowcą i kierownikiem Katedry Geologii Politechniki Warszawskiej; w latach 1949–1966 był zastępcą profesora, a następnie profesorem geologii na Uniwersytecie Łódzkim; w latach 1950–1953 był kierownikiem Zespołu Hydrogeologicznego Przedsiębiorstwa Metroprojekt, a w latach 1951–1953 – kierownikiem badań hydrogeologicznych na terenie budowy Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.

W 1953 przeniósł się na Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Został tam samodzielnym pracownikiem naukowym, obejmując kierownictwo dwóch zakładów: Kartografii Geologicznej i Hydrogeologii. W 1955 został mianowany profesorem nadzwyczajnym. W 1957 zorganizował Katedrę Hydrogeologii i został jej kierownikiem. Na tym stanowisku pozostał do końca życia.

Działalność promotorska i pozauczelniana

Był promotorem 8 przewodów doktorskich i wyszkolił ponad 120 magistrów hydrogeologii. Opublikował 45 prac; opracował też 25 prac niepublikowanych oraz ponad setkę ekspertyz dla potrzeb gospodarki narodowej.

Był członkiem rad naukowych, m.in. Państwowego Instytutu Hydrologiczno-Meteorologicznego, Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych, członkiem Komitetu Geofizyki oraz Komitetu Bilansów Wodnych Polskiej Akademii Nauk, a także członkiem towarzystw naukowych, w tym Polskiego Towarzystwa Geologicznego.

Życie prywatne

Był synem Jana^[1] (ur. 31.05.1871 w Zagródkach /pow. Lwów/ – zm. 4.03.1917 w Krakowie) oraz Reginy z d. Kapusta (ur. 23.09.1885 w Mokrej Stronie pow. Przeworsk - zm. 22.07.1969 w Krakowie). Józef Gołąb miał młodszą siostrę, Marię (ur. 8.07.1905 w Balicach – zm. 11.10.1992 w Krakowie). Był dwukrotnie żonaty (z Janiną Suchorzepską oraz Józefą Sowińską) - nie pozostawił potomstwa.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 209–V–30)^[5]. Na jego grobie umieszczono granitowy głaz z okolic Tatr^[6].

Wybrane publikacje

1931, Zarys budowy geologicznej okolic Ostrzeszowa. "Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego", 7, Kraków.
1934, Toczeńce z gliny morenowej w Szelągu pod Poznaniem. "Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego", 10, Kraków.
1947, Przyczynki do geologii okolicy Mogielnicy na arkuszu Rabka. "Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego", 29, Warszawa.
1947, Hydrogeologia zachodniego pasma Gubałowskiego. "Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego", 29, Warszawa.
1948, Nowo odkryte wody mineralne w Szczawnicy. "Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego", 42, Warszawa.
1951, Geologia Wzgórz Ostrzeszowskich. "Prace Państwowego Instytutu Geologicznego", 7, Warszawa.
1956, Kliny zmarzlinowe jako drogi prowadzące wód gruntowych. "Biuletyn Peryglacjalny", 3.
1959, Zarys stosunków geologicznych fliszu zachodniego Podhala. "Biuletyn Instytutu Geologicznego", 149, Warszawa.
1960, Zarys geologii okolic Horodna na międzyrzeczu Styru i Horynia. "Biuletyn Instytutu Geologicznego", 150, Warszawa.

Przypisy

Bibliografia