Indywidualny zestaw autostrzykawek

Indywidualny zestaw autostrzykawek, skr. IZAS – zestaw leków umieszczonych w autostrzykawkach, które przeznaczone są do stosowania u ludzi narażonych na zatrucie związkami o działaniu paralityczno-drgawkowym, tj. związkami V (np. VX), związkami G (np. tabunem, sarinem, somanem) czy pestycydami fosforanoorganicznymi. Zestaw ten wydawany jest głównie żołnierzom Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej podczas operacji wojskowych poza granicami kraju. Jest również na wyposażeniu niektórych służb państwowych (Służby Ochrony Państwa)^[1][2].

IZAS-05

Zawartość

Indywidualny Zestaw Autostrzykawek z 2005 roku (IZAS-05) jest modyfikacją wcześniejszych wersji: IZAS-02 z 2002 roku i IZAS-95 z 1995 roku^{[potrzebny przypis]}. W jego skład wchodzą trzy autostrzykawki umieszczone w zbiorczym opakowaniu z tworzywa sztucznego i oznaczone różnymi kolorami: brązowa z żółtą nakrętką zawiera atropinę i pralidoksym, żółta – atropinę, a szara – diazepam. Ponadto, na indywidualnym wyposażeniu w osobnym opakowaniu znajduje się również czerwona autostrzykawka z morfiną^[3][4][5][6].

Opis poszczególnych autostrzykawek^[3][4][5]

Kolor	Oznaczenie	Zawartość	Opis
brązowa z żółtą nakrętką	PRALIDOKSYM+ATROPINA	2 mg siarczanu atropiny i 600 mg chlorku pralidoksymu	atropina: działanie cholinolityczne (przeciwne do acetylocholiny), pralidoksym: reaktywacja acetylocholinoesterazy
żółta	ATROPINA	2 mg siarczanu atropiny	dodatkowa dawka w przypadku wystąpienia objawów zatrucia po podaniu pierwszej dawki atropiny
szara	DIAZEPAM	10 mg diazepamu	działanie przeciwdrgawkowe, rozluźniające mięśnie i uspokajające
czerwona	MORFINA	20 mg siarczanu morfiny	silne działanie przeciwbólowe

Wcześniejsze wersje IZAS-05 posiadały inne opakowania (np. opakowanie z tworzywa przypominało pudełko na okulary) bądź inne kolory (autostrzykawka z atropiną i pralidoksymem była koloru zielonego, a z diazepamem – niebieskiego). Zamiast pralidoksymu stosowano również obidoksym^[7][8][9].

• 
  Indywidualny zestaw autostrzykawek IZAS-05
• 
  Indywidualny zestaw autostrzykawek treningowych IZAS-05 (poza futerałem treningowa niebieska)

Zasady użycia

Leki w autostrzykawkach podaje się domięśniowo w udo lub w pośladek, przy czym możliwe jest podanie leków zarówno przy odsłoniętej skórze, jak i przez odzież (co może skrócić czas potrzebny na podanie leków). Opróżnienie autostrzykawek po wkłuciu następuje w czasie do 10 sekund. W zależności od nasilenia objawów zatrucia środkami paralityczno-drgawkowymi, możliwe jest samodzielne użycie autostrzykawek przez poszkodowanego (przy łagodnym zatruciu) bądź też konieczna jest pomoc drugiej osoby (tzw. buddy aid(inne języki))^[3][10].

W pierwszej kolejności stosowana jest autostrzykawka brązowa, zawierająca atropinę i pralidoksym. Kolejna dawka atropiny z żółtej autostrzykawki może być podana, jeżeli w ciągu 10–15 minut od poprzedniej dawki nadal występują objawy zatrucia środkami paralityczno-drgawkowymi, jednak nie powinna być podana w przypadku, gdy w ciągu 5–10 minut od poprzedniej dawki wystąpiło znaczne przyspieszenie pracy serca u poszkodowanego oraz znaczna suchość w ustach^[3][10].

Diazepam zawarty w szarej autostrzykawce podaje się wyłącznie w przypadku ciężkich zatruć środkami paralityczno-drgawkowymi, w sytuacji, gdy u poszkodowanego pojawiły się drgawki bądź też jeszcze się nie pojawiły, ale otrzymał on trzy dawki atropiny (łącznie z dawką z brązowej autostrzykawki). Podanie diazepamu wymaga pomocy drugiej osoby^[3][10].

Morfinę w czerwonej autostrzykawce podaje się w przypadku znacznego bólu („ciężkiego do zniesienia”) w związku z poważnymi obrażeniami ciała (np. rozległymi ranami, złamaniami, oparzeniami). Leku tego nie podaje się w przypadku zatrucia środkami paralityczno-drgawkowymi^[3][10], a także w przypadku obrażeń układu oddechowego (postrzał okolicy klatki piersiowej, oparzenia dróg oddechowych)^[11].

Zobacz też

• apteczka indywidualna AI-1
• indywidualny pakiet przeciwchemiczny
• indywidualny pakiet radioochronny