I Dwór

I Dwór (niem. I Hof) – zabytkowa posiadłość przy ulicy Polanki 125 w Gdańsku Oliwie^[2].

I Dwór

nr rej. 16 z 15.11.1947[1]
I Dwór w 2014
Państwo	Polska
Miejscowość	Gdańsk
Adres	Oliwa, ul. Polanki 125
Styl architektoniczny	klasycyzm
Ukończenie budowy	koniec XVIII wieku
Właściciel	Lasy Państwowe
Położenie na mapie Gdańska I Dwór
Położenie na mapie Polski I Dwór
Położenie na mapie województwa pomorskiego I Dwór
54°24′17,536″N 18°33′28,753″E

Historia

Klasycystyczny pawilon ogrodowy

I Dwór, ok. 1900

Powstał, jak wszystkie inne dwory wzdłuż tego traktu, w pierwszej połowie XVII wieku. W 1647 gdański kupiec Simon Schlep kupił 6-morgową działkę ziemi na skraju lasu, od miejscowego kowala Marcina Kulika. Nominalnie były to ziemie klasztorne, więc zarówno sprzedający jak i kupujący musieli uzyskać zgodę opactwa.

Ten pierwszy dwór wzniesiony został w stylu barokowym, ale już w końcu XVIII wieku wybudowano w tym miejscu nowe i - jak się zdaje - znacznie obszerniejsze zabudowania w stylu klasycystycznym, składające się z dworu właściwego, oficyny, pawilonu ogrodowego, parku przeciętego dwiema alejami dojazdowymi, fontanny, skarp parkowych, strzelnicy i stawu. Właściciel tego nowego założenia, Joachim Wilhelm von Weickhmann (jeden z czterech burmistrzów Wolnego Miasta z lat 1807–1814) nazwał je „Montbrillant”.

Do naszych czasów dwór i klasycystyczny pawilon ogrodowy dotrwały w niezłym stanie zewnętrznym, natomiast park, staw, ogrody i strzelnica uległy daleko posuniętej dewastacji. W jego obrębie rosną 3 pomniki przyrody: 20-metrowej wysokości dąb szypułkowy o obwodzie 545-575 cm (PP nr 121) oraz dwie topole białe o obwodach ponad 5,5 m, a także sumak octowiec, kilka cisów oraz wiele żywotników^[3][4].

Właścicielem posesji jest przedsiębiorstwo Lasy Państwowe.

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2014-02-25].
2. DWÓR I - MONTBRILLANT. trojmiasto.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-23)].
3. Wykaz i mapa lokalizacji pomników przyrody na terenie miasta Gdańska. [dostęp 2014-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-01)].
4. Dariusz Podbereski, Marcin S. Wilga: Wędrówki Przyrodnicze, Trasy wycieczek przyrodniczych. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1995, s. 54. ISBN 83-85843-48-5.

Bibliografia

• FranciszekF. Mamuszka FranciszekF., Oliwa, Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, ISBN 83-03-00938-9, OCLC 830185492. Brak numerów stron w książce
• Historia Gdańska, t. 3, pr. zbior., Gdańsk 1993, ISBN 83-215-3251-9