2 Korpus (austro-węgierski)

2 Korpus – wyższy związek taktyczny cesarskiej i królewskiej Armii z komendą w Wiedniu.

Ten artykuł dotyczy austro-węgierskiego 2. Korpusu. Zobacz też: inne korpusy noszące numer „2”.

2 Korpus

2. Korps

Historia
Państwo	Austro-Węgry
Sformowanie	1883
Rozformowanie	1918
Działania zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja	Wiedeń
Rodzaj sił zbrojnych	c. i k. Armia
Podległość	Ministerstwo Wojny 4 Armia

Wojskowy podział terytorialny Monarchii Austro-Węgier w 1894

Dyslokalizacja sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgier w styczniu 1898

Komendanci korpusu

FZM Ferdinand von Bauer

FZM Anton von Schönfeld

GdI Alfred von Ziegler

GdI Blasius Schemua

GdI Johann von Kirchbach auf Lauterbach

Pieczęć c. i k. Komendy 2 Korpusu

W 1900 roku w skład korpusu wchodziła:

• 4 Dywizja Piechoty w Brnie,
• 13 Dywizja Piechoty w Wiedniu,
• 25 Dywizja Piechoty w Wiedniu,
• Dywizja Obrony Krajowej w Wiedniu,
• Dywizja Kawalerii Wiedeń w Wiedniu,
• 2 Brygada Artylerii Polowej w Wiedniu,
• 14 Brygada Artylerii Polowej w Wiedniu^[1].

W 1901 roku 13 Dywizja Piechoty została przemianowana na 47 Dywizję Piechoty, a Dywizja Obrony Krajowej na 13 Dywizję Obrony Krajowej.

W 1906 roku Komenda 14 Brygady Artylerii Polowej została przeniesiona z Wiednia do Linzu i podporządkowana komendantowi 14 Korpusu^[2].

W 1908 roku w Wiedniu została utworzona 1 Brygada Artylerii Fortecznej.

W 1909 roku 47 Dywizja Piechoty została przemianowana na 49 Dywizję Piechoty.

W 1912 roku Dywizja Kawalerii Wiedeń została przemianowana na 3 Dywizję Kawalerii.

W 1914 roku w skład korpusu wchodziła:

• 4 Dywizja Piechoty w Brnie,
• 13 Dywizja Piechoty Obrony Krajowej w Wiedniu,
• 25 Dywizja Piechoty w Wiedniu,
• 49 Dywizja Piechoty w Wiedniu,
• 3 Dywizja Kawalerii w Wiedniu,
• 2 Brygada Artylerii Polowej w Wiedniu,
• 1 Brygada Artylerii Fortecznej w Wiedniu,
• Dywizjon Taborów Nr 2 w Wiedniu^[3].

W sierpniu 1914 roku, w czasie mobilizacji, została rozwiązana 49 Dywizja Piechoty. Na bazie 2 Brygady Artylerii Polowej i wchodzących w jej skład oddziałów zostały sformowane trzy brygady artylerii polowej (4, 13 i 25), które włączono w skład dywizji piechoty.

2 Korpus został przetransportowany do Galicji i włączony w skład 4 Armia. Po odejściła u korpusu na front funkcje terytorialnej władzy wojskowej przejęła Komenda Wojskowa w Wiedniu, na czele której stanął FZM Franz von Wikullil.

Skład i obsada personalna 1 maja 1915

• 25 Dywizja Piechoty (25. ID): FML Eh Peter Ferdinand
  • 49 Brygada Piechoty (49. IBrig.): GM Edl. von Severus
  • 50 Brygada Piechoty (50. IBrig.): GM Ritt. von Bolberitz
  • 25 Brygada Artylerii Polowej (25. FABrig.): GM von Jemrich
• 4 Dywizja Piechoty (4. ID): GM Edl. v. Bellmond
  • 8 Brygada Piechoty (8. IBrig.): Obst. Mietzl
  • 1 Brygada Legionów Polskich (1. Brig. d. poln. Legion): Obst. Józef Piłsudski
  • 4 Brygada Artylerii Polowej (4. FABrig.): Obst. Machaczek

Organizacja pokojowa Komendy 2. Korpusu i Komendy Obrony Krajowej w 1914 roku[4]
komendant 2. Korpusu, komendant Obrony Krajowej i generał komenderujący
Komenda 2. Korpusu	Komenda Obrony Krajowej
generał przydzielony komendantowi korpusu	generał przydzielony do Komendy Obrony Krajowej
szef sztabu korpusu
Oddział Wojskowy	Grupa Obrony Krajowej Komendy 2. Korpusu Oddział Wojskowy
dyrektor budownictwa wojskowego
szef intendentury	szef intendentury
Organy pomocnicze:
referent prawny	referent prawny
szef sanitarny	szef sanitarny
referent weterynaryjny	referent techniczny
szef duszpasterstwa	Registratura

Kadra

Komendanci korpusu, komendanci Obrony Krajowej i generałowie dowodzący

(niem. Kommandant des 2. Korps, Landwehrkommendant und Kommandierender General)

• FZM Ferdinand von Bauer (I 1883 – III 1888 → minister wojny)
• FZM Anton Maria Emmerich Wilhelm von Schönfeld (IX 1889 – IX 1894^[5]  → w dyspozycji generalnego inspektora c. i k. Armii)
• FML / GdK Alexander von Üxküll-Gyllenband (IX 1894 – XI 1905^[5]  → generalny inspektor wojsk i komendant 4 Korpusu)
• FZM Ferdinand Fiedler (XI 1905 – VI 1908^[5]  → generalny inspektor wojsk)
• FML / GdI Mansuet Versbach von Hadamar (VI 1908 – IV 1912^[5] )
• GdI Alfred von Ziegler (IV 1912 – II 1914^[5] )
• GdI Blasius Schemua (II – IX 1914^[5] )
• FML / GdI Johann von Kirchbach auf Lauterbach (IX 1914 – IX 1915^[5] )
• FML / GdI Julius Kaiser (IX 1915 – IV 1918^[5] )
• FML / GdI Rudolf Krauss (IV – XI 1918^[5] )

Generałowie przydzieleni^[6]

(niem. Zugeteilter General)

• FML Anton von Pitreich (1895)
• FML Anton Fiala (1906 – 1909)
• FML Heinrich Fath (1913 – 1914)

Generałowie przydzieleni do Komendy Obrony Krajowej

(niem. Zugeteilter General beim Landwehrkommando)

• GM Rudolf von Bürkl (1913 – 1914)

Szefowie Sztabu Generalnego^[7]

(niem. Generalstabschef)

• płk SG Franz von Jaeger (I 1883 – X 1885^[5]  → komendant 66 Brygady Piechoty)
• płk SG Anton Resch (1895)
• płk SG Vinzenz von Fox (1906)
• płk SG Aurel von le Beau (1909)
• płk SG / GM Leo Greiner (IV 1912 – IX 1914^[5] )
• płk SG Stanisław Szeptycki (IX 1914 – IX 1915^[5] )

Przypisy

1. Schematismus 1901 ↓, s. 83.
2. Schematismus 1907 ↓, s. 147.
3. Schematismus 1914 ↓, s. 83-84.
4. Schematismus 1914 ↓, s. 83.
5. Komendanci korpusów ↓.
6. Rydel 2001 ↓, s. 32, generał przydzielony komendantowi korpusu do pomocy i dla nabycia doświadczenia.
7. Rydel 2001 ↓, s. 32, w polskiej terminologi szef Sztabu Generalnego, to według nomenklatury austriackiej der Chef des Generalstabs, zaś szef sztabu na przykład dywizji – to der Generalstabschef.

Bibliografia

• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1901. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1900. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
• Tomasz Nowakowski: Armia Austro-Węgierska 1908-1918. Warszawa: Feniks, 1992. ISBN 83-900217-4-9. (pol.). Brak numerów stron w książce
• Jan Rydel: W służbie cesarza i króla: generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868-1918. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001. ISBN 83-7188-235-1.
• Corps Commanders and Chiefs of Staff 1883-1918. [w:] Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918 [on-line]. Glenn Jewison & Jörg C. Steiner. [dostęp 2019-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-28)].