Henryk Reyman

Henryk Tomasz Reyman vel Reymann^[a] (ur. 28 lipca 1897 w Krakowie, zm. 11 kwietnia 1963 tamże^[3]) – polski piłkarz występujący na pozycji napastnika, reprezentant Polski w latach 1922–1931, olimpijczyk, trener i działacz piłkarski, podpułkownik Wojska Polskiego.

Henryk Reyman

Henryk Reyman (1926)
Pełne imię i nazwisko	Henryk Tomasz Reyman
Data i miejsce urodzenia	28 lipca 1897 Kraków
Data i miejsce śmierci	11 kwietnia 1963 Kraków
Wzrost	178 cm
Pozycja	środkowy napastnik
Kariera juniorska
Lata Klub 1908–1910 Polonia Kraków 1910–1914 Wisła Kraków
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole 1914–1933 Wisła Kraków 149 (128)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1922–1931  Polska 9 (5)
Kariera trenerska
Lata Drużyna 1945–1947 Polska 1956–1957 Polska 1957–1963 OZPN Kraków 1957–1959 Polska
Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.

Henryk Reymann

Henryk Reyman (przed 1929)
podpułkownik
Data i miejsce urodzenia	28 lipca 1897 Kraków
Data śmierci	11 kwietnia 1963
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	37 Pułk Piechoty
Stanowiska	dowódca batalionu piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Henryk Reyman (drugi od lewej) w barwach reprezentacji Polski na IO 1924

Życiorys

Służba wojskowa

Urodził się w Krakowie, w rodzinie Władysława, urzędnika pocztowego, i Franciszki z Czernych^[4]. Był starszym bratem Jana – również piłkarza.

Ukończył III Gimnazjum im. Sobieskiego w Krakowie^[5]. Podczas I wojny światowej walczył w szeregach armii austriackiej. Po przeszkoleniu został skierowany na front włoski na którym walczył od 1 marca 1915 do 31 grudnia 1916. Od 1 stycznia 1917 do 10 września 1918 walczył na froncie włoskim^[5]. Podczas walk na froncie włoskim został dwukrotnie ranny. 1 kwietnia 1917 został awansowany na podporucznika^[5].

W listopadzie 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej w stopniu podporucznika^[6]. Na początku 1919 roku uzyskał przydział do 3 Pułku Piechoty; w czasie walk polsko-ukraińskich o Małopolskę Wschodnią walczył w obronie Lwowa i Przemyśla^[7], a następnie brał udział w przygotowaniach do I powstania śląskiego^[7]. Brał również udział w akcji plebiscytowej na terenie Spisza i Orawy^[5][8]. 1 grudnia 1919 roku został mianowany porucznikiem^[4]. Przydzielony do 20 Pułku Piechoty, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej^[8]. Podaje się, że miał być odznaczony za czyny bojowe Krzyżem Walecznych^[5] i to aż czterokrotnie^[8], lecz informacji tej nie potwierdzają Roczniki Oficerskie z 1923, 1924, 1928, 1932 i 1939 roku. W 1921 roku ukończył czteromiesięczny kursu w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie^[4][9]. Uczestniczył w III powstaniu śląskim^[8].

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 1325. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 20 Pułk Piechoty^[10][11]. W listopadzie 1924 został przydzielony z 20 pp w Krakowie do Oddziału Wyszkolenia Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V na stanowisko referenta^[12][13]. Z dniem 7 marca 1925 został przydzielony z DOK V do macierzystego 20 pp^[14]. 3 maja 1926 został mianowany kapitanem ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 roku i 223. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[15]. 26 kwietnia 1928 został przeniesiony z 20 pp do 5 pułku piechoty Legionów w Wilnie^[16][17]. W grudniu 1929 roku ponownie przeniesiony do 20 pp^[18]. Jesienią 1930 roku został przeniesiony do 5 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Krakowie^[19]. Dwa miesiące później otrzymał przeniesienie do Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie^[20][21]. 28 czerwca 1933 roku ogłoszono jego przeniesienie do 18 pułku piechoty w Skierniewicach^[22][23]. W skierniewickim garnizonie pełnił służbę do 1936 roku^[24]. W marcu tego roku został awansowany na majora w korpusie oficerów piechoty.

Tuż przed drugą wojną światową i w czasie wojny obronnej 1939 dowódca I batalionu 37 pułku piechoty z Kutna. 20 września został ranny w bitwie nad Bzurą. Jako jeniec trafił do szpitala w Rawie Mazowieckiej. Z powodu ciążącego na nim od 1940 roku wyroku sądu hitlerowskiego skazującego na karę śmierci ukrywał się w Krakowie u Benedyktynek oraz w majątku Tarnowskich w Dzikowie^[25].

Kariera sportowa

W latach 1910–1933 występował w Wiśle Kraków^[26]. W latach 1927–1933 zdobył 109 goli w 131 meczach ligowych^[27]. Kilkukrotnie był kapitanem związkowym (selekcjonerem reprezentacji Polski w piłce nożnej mężczyzn). W 1924 pełnił funkcję kapitana reprezentacji na igrzyskach olimpijskich w Paryżu Był członkiem honorowym PZPN. Będąc selekcjonerem reprezentacji stworzył zawołanie Orły, do boju!^[28]. Od kwietnia 1945 prowadził działalność w strukturach krajowych i okręgowych ruchu sportowego. Brał czynny udział w reaktywacji PZPN. Od 29 czerwca 1945 był członkiem zarządu związku i jednocześnie kapitanem związkowym. Funkcję kapitana związkowego pełnił do 30 sierpnia 1947 roku. W latach 1956–1959 ponownie pracował we władzach PZPN. Od 22 września 1956 do 17 lutego 1957 wchodził w skład kapitanatu. 14 lutego 1959 został przewodniczącym kapitanatu. W latach 1956–1962 pełnił również funkcję selekcjonera Krakowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej (KOPZN). Był jednocześnie wiceprezesem Wisły Kraków. W 1959 został honorowym członkiem PZPN. Ponadto posiadał także honorowe członkostwo KOPZN i stanowisko honorowego prezesa Wisły Kraków^[25]. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera 26-płd-po lewej Sroczyńskich).

Grób Henryka i Jana Reymana na cmentarzu Rakowickim

Sukcesy

• dwukrotne mistrzostwo Polski z Wisłą w 1927 i 1928
• dwukrotny król strzelców w 1925 (11 goli) i w 1927 (37 goli)
• dziewięciokrotny reprezentant kraju

Rekordy

• 1927 rok – strzelił 37 bramek w jednym sezonie
• 1927 rok – strzelił jako pierwszy w polskiej lidze 5 bramek w jednym meczu (z Warszawianką)

Rodzina

Był żonaty z Lidią z domu Dudek; małżeństwo zawarli w 1936 roku^[29]. Jego dwaj bracia byli więzieni w KL Auschwitz - Stefan zmarł tam w 1941 roku, a Jan - przeżył obóz. Młodsza siostra - Zofia, po mężu Tomaszewska, ukrywała Żydów, za co została w 2007 uhonorowana tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata^[30].

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (1938)^[31]
• Medal Niepodległości (9 listopada 1933)^[32]
• Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[33][34]
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi (1931)^[35]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Oficer Orderu Korony Rumunii (Rumunia)^[36]

Upamiętnienie

Od 1972 roku jego imieniem nazwano jedną z ulic Krakowa (przylegającą do stadionu Wisły)^[25]. Od 2006 jego imię nosi Stadion Miejski w Kutnie. 23 stycznia 2008 radni Krakowa podjęli decyzję, że stadion Wisły Kraków będzie nosił jego imię. W czerwcu 2009 roku Mirosław Szymkowiak, Marek Konieczny i Tomasz Frankowski założyli w Krakowie Akademię Piłkarską 21 im. Henryka Reymana^[37].

Został przedstawiony na obrazie Vlastimila Hofmana^[38].

Uwagi

1. Na początku lat 20. XX wieku w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Henryk Reymann”, a na przełomie lat 20. i 30. jako „Henryk Reyman”. W styczniu 1934 roku minister spraw wojskowych sprostował imię i nazwisko kapitana Henryka Reymana z 18 pp z „Henryk Reyman” na „Henryk Tomasz Reymann”^[1][2].