Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Henize 3-1357 (Hen-1357), zwana też Mgławicą Płaszczki – najmłodsza znana mgławica planetarna. Znajduje się w odległości około 18 000 lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Ołtarza. Jej średnica jest około 130 razy większa niż średnica orbity Plutona i wynosi około 5100 jednostek astronomicznych. Przypuszcza się, że mgławica może mieć zaledwie około 200 lat[1]. W latach 70. XX wieku obiekt dopiero zaczynał się kształtować jako premgławica planetarna[2]. Obserwacje mgławicy są możliwe dzięki efektom jonizacji obłoków i strumieni gazu przez promieniowanie UV emitowane przez gwiazdę centralną. Obecnie mgławica emituje około 5 tysięcy razy więcej energii niż Słońce.
Zdjęcie mgławicy Henize 3-1357 wykonane przez Teleskop Hubble’a | |
Dane obserwacyjne (J2000) | |
Gwiazdozbiór | |
---|---|
Typ | |
Rektascensja |
17h 16m 24s[1] |
Deklinacja |
-59° 29′ 00″[1] |
Odległość | |
Charakterystyka fizyczna | |
Wymiary |
5,1 tys. j.a. |
Szacowany wiek |
200 lat[1] |
Alternatywne oznaczenia | |
Hen-1357, 2MASS J17162107-5929233 |
Skomplikowaną budowę mgławicy tłumaczy częściowo obecność towarzysza gwiazdy centralnej. Drugi składnik został odkryty dopiero dzięki obserwacjom wykonanym przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a. Obiegają się one z okresem około 100 000 lat po orbicie o promieniu 300 godzin świetlnych (ok. 2100 jednostek astronomicznych)[3]. Grawitacja towarzysza ściąga gaz do płaszczyzny orbitalnej, co powoduje powstanie wyraźnie zarysowanego pierścienia. Jest to pierwszy zarejestrowany przypadek takiego efektu. Ruchy gazu w kierunku prostopadłym do płaszczyzny orbity nie dają się zinterpretować tak jednoznacznie.
Jeszcze w 1988 centralny obiekt mgławicy był źródłem silnego strumienia gazu poruszającego się z prędkością 3000 km/s. Obecnie wypływ ten albo ustał całkowicie, albo osłabł do tego stopnia, że nie można go wykryć. Najprawdopodobniej kierunek wypływu strumieni, z nieznanych do tej pory przyczyn, zmieniał się w przeszłości. Zagadką jest też tempo ewolucji gwiazdy centralnej, które wydaje się być znacznie większe niż przewiduje teoria[3].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.