Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Helmer Hanssen (ur. 24 września 1870 roku w Bjørnskinn, zm. 2 sierpnia 1956 roku w Tromsø) – norweski marynarz i polarnik, uczestnik ekspedycji Roalda Amundsena na biegun południowy z lat 1910–1912, członek pięcioosobowej grupy, która jako pierwsza zdobyła biegun południowy.
.jpg) Hanssen podczas ekspedycji Amundsena. | |
| Data i miejsce urodzenia |
24 września 1870 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 sierpnia 1956 |
| Zawód, zajęcie |
polarnik, marynarz |
| Narodowość | |
| Rodzice |
Hans Andreas Jacobsen |
| Małżeństwo |
Kristine Augusta Josefine Berg |
| Odznaczenia | |
 | |
.jpg)
Urodził się 24 września 1870 roku w Bjørnskinn (dzisiejsze Andøy), w archipelagu Vesterålen, w północnej Norwegii. Jego ojciec, Hans Andreas Jacobsen, był rolnikiem i rybakiem[1]. Od 11. roku życia Helmer zajmował się pracami polowymi. Wraz z ojcem łowił także ryby na Lofotach i Finnmarku[2]. W latach 1894–1897 polował na małe walenie i foki. W 1897 roku ożenił się z Kristiną Augustą Josefiną Berg. W tym samym roku zaciągnął się na statek „Laura”, by wziąć udział w brytyjskiej ekspedycji na Nową Ziemię, dowodzonej przez Henry’ego Johna Pearsona (1850–1913)[2]. Gdy wraz z resztą załogi przygotowywał się w Sandefjord do wypłynięcia na północ, spotkał Roalda Amundsena (1872–1928), wyruszającego na statku „Belgica” na Belgijską Wyprawę Antarktyczną. W 1898 roku służył jako szyper na statku „Elida”, przeznaczonym do łowienia fok. W latach 1898–1902 pracował dla kompanii Vesteraalens Dampskibsselskab[2].
W 1903 roku podjął po raz pierwszy współpracę z Roaldem Amundsenem. Dzięki rekomendacji Fritza Zapffego (1869–1956), przyjaciela Amundsena, dołączył do załogi statku Gjøa, wypływającego na poszukiwanie Przejścia Północno-Zachodniego[2]. Podczas wyprawy tej nauczył się od Inuitów manewrowania psimi zaprzęgami. Po powrocie do Norwegii pracował dla urzędu celnego w Tromsø. Z pracy tej później zrezygnował, by móc wziąć udział w kolejnej wyprawie Amundsena jako nawigator[2].
Początkowo wyprawa Amundsena z lat 1910–1912 miała być skierowana na biegun północny, a Helmer Hanssen – podobnie jak większość załogi – o zmianie planów dowiedział się dopiero na kilka dni przed wypłynięciem z Madery. Zapytany wówczas przez Amundsena, czy nadal chce uczestniczyć w ekspedycji, odparł twierdząco[3]. Po dotarciu na Antarktydę uczestniczył w trzech ekspedycjach przygotowawczych do wyprawy na biegun południowy[3]. W październiku 1911 roku wyruszył na biegun wraz z czterema towarzyszami: Amundsenem, Olavem Bjaalandem (1873–1961), Oscarem Wistingem (1871–1936) oraz Sverre Hasselem (1876–1928)[2]. Grupa ta dotarła na biegun 14 grudnia 1911 roku, a 25 stycznia 1911 roku powróciła do bazy[3].
Hanssen powrócił do Norwegii przez Hobart na Tasmanii i Buenos Aires. Podjął na nowo pracę dla urzędu celnego. W 1918 roku został zaproszony przez Amundsena do uczestnictwa w ekspedycji statku „Maud”, której celem był Archipelag Arktyczny[2]. Zimą przełomu 1918 i 1919 roku uratował Amundsena przed utonięciem[4]. 1 grudnia 1919 roku, po tym, jak „Maud” zaklinował się w lodzie w pobliżu wyspy Ajon, Hanssen i Wisting udali się psim zaprzęgiem na wschodnie wybrzeże, aby spróbować przeprawić się przez Cieśninę Beringa i dotrzeć do Nome na Alasce[5]. Cieśnina nie była żeglowna, lecz Hanssenowi udało się nadać telegramy z Anadyru[5]. Hanssen i Wisting wrócili po ponad sześciu miesiącach nieobecności i pokonaniu 1500 km psim zaprzęgiem[5].
Podczas ekspedycji statku Maud relacje Hanssena z Amundsenem uległy pogorszeniu. W 1920 roku, po zawinięciu do Nome, został zdymisjonowany[2]. Zgodnie z listem Amundsena do jego brata, Leona, miało to związek z niesubordynacją Hanssena. Po opuszczeniu załogi statku Hanssen musiał pracować w Nome przez kilka tygodni jako poszukiwacz złota, by zarobić na powrót do Norwegii[2].
W 1920 roku ponownie podjął pracę dla urzędu celnego. W 1924 roku podróżował wraz z organizowaną przez Uniwersytet Oksfordzki ekspedycją na Spitsbergen, dowodzoną przez George’a Binneyego (1900–1972). Wspólnie z Binneyem przemierzył wówczas przy pomocy psich zaprzęgów Ziemię Północno-Wschodnią ze wschodu na zachód[2]. W 1926 roku towarzyszył przedstawicielom niemieckiej wytwórni filmowej Universum Film AG w podróży na Svalbard i Grenlandię. Spotkał wówczas amerykańskiego polarnika Richarda Byrda (1888–1957), lecz odrzucił jego propozycję uczestnictwa w wyprawie na Antarktydę[2]. W latach 1928–1940 pracował w Tromsø jako kontroler statków. Zmarł w 1956 roku w Tromsø[2].
Po powrocie z ekspedycji statku Gjøa został kawalerem Orderu Świętego Olafa, najwyższego odznaczenia Królestwa Norwegii[2]. W 1912 roku otrzymał Złoty Medal Bieguna Południowego (norw. nynorsk Sydpolsmedaljen), ustanowiony przez króla Haakona VII z okazji zdobycia przez wyprawę Amundsena bieguna południowego[6].
Po jego śmierci państwo opłaciło wykonanie dla niego nagrobka w katedrze w Tromsø. W Andøy wzniesiono pomnik upamiętniający podróżnika. W 2011 roku Uniwersytet w Tromsø zmienił nazwę statku badawczego „Jan Mayen” na „Helmer Hanssen”[2]. Na Antarktydzie znajduje się natomiast nazwana na jego cześć Mount Hanssen[7].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
