Helena Stattler

Helena Maria Regina Stattler, także jako Helena Stattlerówna, ps. „Stasińska” (ur. 24 września 1875, zm. 1 sierpnia 1955) – polska poetka, matematyczka, nauczycielka, pedagog, autorka podręczników szkolnych, działaczka niepodległościowa i oświatowa, encyklopedystka^[1] .

Helena Stattler

Stasińska

Data urodzenia	24 września 1875
Data śmierci	1 sierpnia 1955
Zawód, zajęcie	matematyk, pedagog
Narodowość	polska
Rodzice	Juliusz, Cecylia
Krewni i powinowaci	Wojciech (dziadek), Henryk (wujek), Klementyna, Maria (siostry), Janusz Jędrzejewicz (szwagier)
Odznaczenia

Życiorys

Pochodziła z rodziny o artystycznych tradycjach. Była wnuczką malarza Wojciecha Stattlera (1800-1875) i pochodzącej z Rzymu Klementyny z domu Colonna-Zerboni (zm. 1897 w wieku 89 lat^[2]), córką muzyka Juliusza Stattlera (1844-1901)^[3] i Cecylii (1852-1911) oraz bratanicą rzeźbiarza Henryka Stattlera (1834-1877)^[4][5][6]. Była siostrą Klementyny (-1957) i Marii (1880-1944, rzeźbiarka, żona Janusza Jędrzejewicza)^[7][8].

Została nauczycielką, brała udział w tajnym nauczaniu^[9]. Była poetką^[10], tłumaczką, dokonała przekładów wierszy Paula Verlaine’a^[11], podręcznika Trygonometrya E. Borela (1910)^[12][13]. Publikowała w „Przeglądzie Pedagogicznym”^[14].

Podczas I wojny światowej pod pseudonimem „Stasińska” pracowała w szpitalu dla chorych na gruźlicę w Zakopanem w całym okresie jego działalności do 20 listopada 1915 (leczyli się w nim legioniści)^[15] (służyła w nim też Klementyna Stattler ps. „Klima”^[16]). Później działała w Polskiej Organizacji Wojskowej^[15].

W czasie wojny z bolszewikami (od sierpnia 1920 do 1 listopada 1921) pełniła służbę w Sekcji Propagandy i Opieki nad żołnierzami Ministerstwa Spraw Wojskowych, jako instruktorka oświatowa tzw. „spioszka”^[15][17].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej pozostawała działaczką oświatową. Została udziałowcem założonego w 1924 Powszechnego Uniwersytetu Korespondencyjnego^[18]. 25 września 1928 została mianowana członkiem Komisji ocen podręczników i środków naukowych w zakresie matematyki przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego^[19][20], po czym zrezygnowała z zasiadania w tej komisji^[21]. Była członkiem Instytutu Oświaty Dorosłych^[22].

Zmarła 1 sierpnia 1955^[23].

Publikacje

Była encyklopedystką, edytorką dwutomowej Podręcznej encyklopedii pedagogicznej wydanej w latach 1923–1925 we Lwowie przez Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych i Średnich i Wydawnictwo Książnica Polska. Napisała do niej hasło Matematyka^[1] . Opublikowała również:

• Początki nauki rachunków w układzie metodycznym (1906)^[24]
• Zbiór zadań arytmetycznych w zakresie klasy III-ej (1906, wraz z Januszem Jędrzejewiczem)^[25][26]
• Początkowa nauka arytmetyki w układzie metodycznym. Cz. 1 (1907)
• Początki geometryi: przykłady i ćwiczenia praktyczne, Część 1 (1909, współautorka: Maria Borowiecka)
• Jak uczyć matematyki w szkołach ludowych na wsi i w mieście: garść uwag metodycznych do użytku nauczycielstwa ludowego (1916)
• Nauka rachunków dla samouków. Ks. 1, Rachunek od 1 do 100 (1917)
• Początkowa nauka arytmetyki w układzie metodycznym. Cz. 2
• Początkowa nauka arytmetyki w układzie metodycznym. Cz. 3 (1917)
• Zbiór zadań na ułamki dla szkół średnich (1918)
• Arytmetyka dla żołnierzy: podręcznik dla uczniów i dla nauczycieli (1920)
• Początkowa nauka arytmetyki w układzie metodycznym. Część 1 (1920)
• Zadania rachunkowe dla dorosłych. Cz. 1 (1932)^[27]
• Zadania rachunkowe dla dorosłych na wsi. Cz. 1, Liczby całkowite (1934, współautor: Kazimierz Wyszomirski)
• Z doświadczeń metodyki rachunków: protokóły lekcyj i dyskusyj P.W.K.N. (1936)
• Zadania rachunkowe dla dorosłych na wsi: Ułamki i procenty, Część 2 (1936, współautor: Kazimierz Wyszomirski)
• Zadania rachunkowe dla dorosłych w mieście, Część 2 (1937)

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)^[17]
• Krzyż Walecznych^[15]
• Krzyż Legionowy^[15]
• Krzyż Polskiej Organizacji Wojskowej^[15]