Helena Grzegorczyk

Helena Olga Grzegorczyk (ur. 9 grudnia 1918 w Drohobyczu, zm. 23 marca 1985 w Nowej Rudzie) – polska Sprawiedliwa wśród Narodów Świata^[2][3].

Helena (Olga) Grzegorczyk

Grób H. Grzegorczyk
Data i miejsce urodzenia	9 grudnia 1918 Drohobycz
Data i miejsce śmierci	23 marca 1985[1] Nowa Ruda
Odznaczenia

Życiorys

Podczas okupacji hitlerowskiej razem z mężem Władysławem Grzegorczykiem ukrywała osiemnaście osób narodowości żydowskiej^[4], m.in. Ignacego, Lolę i Paulinę Zylberberg; Malkę Bakenrot; Minkę, Shulę i Liwszę Fuchsberg (Lili, ur. 8.09.1942^[5]; po wojnie została przez nich adoptowana i przyjęła imię i nazwisko Zdzisława Grzegorczyk), rodzinę Blumów^[3].

30 sierpnia 1965 otrzymała tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, w 2008 została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za: bohaterską postawę i niezwykłą odwagę wykazaną w ratowaniu życia Żydom podczas II wojny światowej, za wybitne zasługi w obronie godności człowieczeństwa i praw ludzkich^[6]. Pochowana na cmentarzu komunalnym w Nowej Rudzie: sektor 8, rząd 15, nr grobu 10^[7].

Upamiętnienie

• 10 lipca 2023 podczas Festiwalu Góry Literatury parkowi miejskiemu przy ul. Strzeleckiej w Nowej Rudzie nadano imię Heleny i Władysława Grzegorczyków. W uroczystości udział wzięli: Andrzej Behan, Lili Fuchsberg, Tomasz Kiliński, Grzegorz Tokarczuk, Olga Tokarczuk, Marian Turski, Monika Wielichowska^[8].
• 12 września 2023 w serwis internetowy YouTube na kanale Łukasz Kazek History Story miała miejsce premiera filmu pt. Ocalona z zagłady^[9].

• 
• 
• 
  Lili Fuchsberg
• 
  Marian Turski
• 
  Olga Tokarczuk

Przypisy

1. śp. Helena Grzegorczyk. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-20)].
2. Grzegorczyk Władysław & Olga, [w:] The Righteous Among the Nations Database [online], Jad Waszem (ang.).
3. Historia pomocy - Rodzina Grzegorczyków [online], Muzeum Historii Żydów Polskich [dostęp 2021-12-07].
4. m. in.: Samek Frydland, Elmner Kuba, Nurit Kleinberg, Dolek Reichert, Malka Bakenrot, Lusia Bakenrot, Berta Sztajn, Mulek Blum, Natalia Blum, Lola Zylberberg, Paulina Zylberberg, Ignacy Zylberberg, Shula Aloni z d. Fuchsberg, Catherine Ravet z d. Fuchsberg/Grzegorczyk
5. Holocaust Survivors: Resettlement, Memories, Identitiespod red.: Dalia Ofer,Françoise S. Ouzan,Judy Tydor Baumel-Schwartz, s. 58
6. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 listopada 2008 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2009 r. nr 27, poz. 371).
7. Grobonet
8. Ulotka program FGL 2023. fundacjaolgitokarczuk.org. [dostęp 2023-07-10]. (pol.).
9. Ocalona z zagłady. [dostęp 2023-09-12]. (pol.).

Bibliografia

• Olga Grzegorczyk
• Historia pomocy - Rodzina Grzegorczyków [online], Muzeum Historii Żydów Polskich [dostęp 2021-12-07].
• Lili Fuchsberg Listy do mojej siostry 1947–1973, Wydawnictwo Austeria, Kraków 2021, ISBN 978-83-7866-524-3