Harrison Schmitt

Harrison Hagan „Jack” Schmitt (ur. 3 lipca 1935 w Santa Rita(inne języki)) – amerykański geolog, astronauta, senator w latach 1977–1983. Dwunasty i ostatni człowiek oraz jedyny cywil, który stanął na powierzchni Księżyca (11 grudnia 1972). Schmitt jest przedostatnim astronautą, który chodził po powierzchni Srebrnego Globu; stan na luty 2025.

Harrison Hagan Schmitt

Data i miejsce urodzenia	3 lipca 1935 Santa Rita(inne języki) (Nowy Meksyk)
Senator USA ze stanu Nowy Meksyk
Okres	od 3 stycznia 1977 do 3 stycznia 1983
Przynależność polityczna	Partia Republikańska
Poprzednik	Joseph Montoya(inne języki)
Następca	Jeff Bingaman
Odznaczenia

Harrison Schmitt w rozmowie z Alanem Shepardem przed startem do lotu
Apollo 17

Harrison Schmitt na pokładzie modułu księżycowego

Harrison Schmitt pobiera próbki skał księżycowych

Eugene Cernan i Harrison Schmitt na pokładzie statku Apollo 17 po zakończonej wyprawie na Księżyc

Wykształcenie

W Silver City w Nowym Meksyku ukończył Western High School.

• 1957: został absolwentem California Institute of Technology i uzyskał licencjat z zakresu nauk ścisłych
• 1957–1958: studiował geologię na Uniwersytecie w Oslo (Universitetet i Oslo). W tym samym czasie równolegle pracował w norweskiej placówce rządowej ds. badań geologicznych
• 1964: otrzymał doktorat z zakresu geologii na Uniwersytecie Harvarda. Po obronie pracy doktorskiej pracował w United States Geological Survey
• od 1964: brał udział w tworzeniu mapy powierzchni Księżyca, pracując w Geological Survey's Astrogeology Center z siedzibą w Flagstaff w Arizonie

Kariera astronauty

• 29 czerwca 1965: dostał się do czwartej grupy astronautów NASA (NASA 4(inne języki)). W jej skład weszło sześciu naukowców
• 29 lipca 1965: rozpoczął szkolenie lotnicze na samolocie T-38 w bazie lotniczej Williams w Arizonie. Szkolenie zakończył w 1966, otrzymując uprawnienia do pilotowania samolotów odrzutowych. W sumie jako pilot wylatał ponad 2100 godzin, z czego 1600 na samolotach z napędem odrzutowym
• pracując w NASA, zajmował się m.in. wyborem miejsc dla załogowych wypraw księżycowych, przygotowywaniem map Księżyca oraz analizą wyników załogowych misji księżycowych
• 1969: podczas historycznego lotu statku kosmicznego Apollo 11 był jednym z operatorów łączności (CapCom) w ośrodku kierowania lotem w Houston. Został członkiem załogi rezerwowej statku Apollo 15 (jako pilot modułu księżycowego) oraz w tym samym charakterze wszedł w skład załogi podstawowej lotu Apollo 18.
• wrzesień 1970: wyprawa Apollo 18 zostaje skreślona z programu załogowych lotów księżycowych
• 1971: w czasie misji statku kosmicznego Apollo 15 ponownie był jednym z operatorów łączności (CapCom) w ośrodku kierowania lotem w Houston
• sierpień 1971: zostaje włączony w skład załogi podstawowej przewidzianej do ostatniej załogowej misji księżycowej – Apollo 17. Zastąpił w niej astronautę Joe Engle’a
• 7–19 grudnia 1972: wziął udział w locie statku kosmicznego Apollo 17
• po zakończeniu programu księżycowego pełnił w NASA różne funkcje. Był m.in. szefem grupy astronautów-naukowców oraz doradcą administratora NASA ds. programu energetycznego
• sierpień 1975: opuścił korpus astronautów NASA

Apollo 17

7 grudnia 1972 wystartował do ostatniej misji księżycowej w ramach programu Apollo na pokładzie statku kosmicznego Apollo 17. Dowódcą misji był Eugene Cernan, pilotem modułu dowodzenia „America” – Ronald Evans, a Schmitt – pilotem modułu księżycowego „Challenger”. 10 grudnia astronauci osiągnęli orbitę Księżyca. Dzień później, 11 grudnia Schmitt i Cernan wylądowali w rejonie gór Taurus i krateru Littrow.

Schmitt jako geolog z wykształcenia znalazł się w składzie podstawowej załogi Apollo 17 ze względu na fakt rezygnacji z powodów finansowych kolejnych misji księżycowych, w tym lotu Apollo 18, w którym pierwotnie miał brać udział. Wyprawa Apollo 17 stanowiła dla NASA ostatnią szansę, żeby na Księżycu znalazł się naukowiec.

Cernan i Schmitt trzykrotnie wychodzili na powierzchnię Księżyca. Wszystkie wyjścia trwały w sumie ponad 22 godziny. Do poruszania się używali pojazdu księżycowego LRV. Na Ziemię zabrali około 110,52 kg próbek skał księżycowych. 14 grudnia astronauci powrócili na pokład modułu dowodzenia, w którym przez trzy dni czekał na nich Ronald Evans.

19 grudnia 1972 kapsuła statku Apollo 17 wodowała na Oceanie Spokojnym. Następnie astronautów przyjął na pokład okręt ratowniczy – lotniskowiec USS „Ticonderoga”.

Po opuszczeniu NASA

• listopad 1976: zostaje senatorem republikańskim ze stanu Nowy Meksyk.
• styczeń 1977 – styczeń 1983: kadencja senatorska, przez ostatnie dwa lata pracował w podkomitecie ds. nauki, technologii i przestrzeni kosmicznej (Science, Technology and Space Subcommittee)
• 1982: ponownie startował w wyborach do senatu, ale uległ kontrkandydatowi z Partii Demokratycznej; po zakończeniu kariery politycznej zajął się doradztwem w zakresie biznesu, geologii i badań kosmicznych
• 1994: został profesorem Wydziału Budowy Maszyn na Uniwersytecie Wisconsin w Madison

Obecnie mieszka w Silver City w Nowym Meksyku.

W 2015 roku gościł w Polsce jako juror i gość specjalny międzynarodowych zawodów robotycznych European Rover Challenge.

Działalność akademicka

Schmitt jest autorem licznych książek, artykułów i wykładów zarówno z dziedziny geologii, jak również dotyczących jego pracy na powierzchni Księżyca podczas misji Apollo 17. Często prowadzi wykłady w różnych uniwersytetach i centrach naukowych Stanów Zjednoczonych.

Jest sceptykiem globalnego ocieplenia^[1]. W listopadzie 2008 w liście, w którym ogłosił rezygnację z członkostwa w The Planetary Society skrytykował opinię stowarzyszenia na temat zmian klimatu. Stwierdził, iż „śmieszne jest mówienie o 'konsensusie', że człowiek spowodował globalne ocieplenie, kiedy ludzkie doświadczenie, dane geologiczne i historia, i obecne ochłodzenie przemawiają inaczej”^[2].

Odznaczenia i nagrody

Harrison H. Schmitt (aut. NASA)

• 1970: Johnson Space Center Superior Achievement Award
• 1973: NASA Distinguished Service Medal
• 1973: Order Narodowy Lwa (Senegal)
• 1973: Członek honorowy Geological Society of America
• 1973: Honorowy doktorat z inżynierii Colorado School of Mines
• 1975: Honorowy doktorat Rensselaer Polytechnic Institute(inne języki)
• 1982: NASA Distinguished Public Service Medal
• 1982: Honorowy doktorat z astronautyki Salem College

Dane lotu

Lot kosmiczny, w którym uczestniczył Harrison H. Schmitt
Data startu	Data lądowania	Statek kosmiczny	Funkcja	Czas trwania
7 grudnia 1972	19 grudnia 1972	Apollo 17	Pilot modułu księżycowego	12 dni 13 godz. 51 min i 59 sek.
Łączny czas spędzony w kosmosie – 12 dni 13 godzin 51 minut i 59 sekund

Zobacz też

• alfabetyczna lista astronautów
• grupy i oddziały astronautów