Gyges

Gyges
	król Lidii
Okres	od ok. 680 p.n.e.; do 652 p.n.e.
Poprzednik	Kandaules
Następca	Ardys II(inne języki)
	Dane biograficzne
Dynastia	Mermnadzi
Data urodzenia	VII wiek p.n.e.
Data śmierci	652 p.n.e.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gyges (gr. Γύγης 716–678 p.n.e. lub 680–644 p.n.e.^[1]) – król Lidii i założyciel dynastii Mermnadów (Sokołów), do której należał m.in. Krezus.

Szybkie fakty Okres, Poprzednik ...

Zamknij

Gyges był uzurpatorem, gdyż władzę nad państwem przejął po zamordowaniu króla Kandaulesa z dynastii Heraklidów, nie mając do tego żadnych legitymistycznych podstaw. Przyczynił się do dobrobytu Lidii poprzez rozwój handlu, przedłużając na wschód trakt handlowy z Efezu i wykorzystując dogodne położenie stolicy – Sardes.

Prowadził agresywną politykę wobec miast greckich w Azji Mniejszej: Smyrny, Magnezji, Miletu i Kolofonu. Celem nie było jednak ich zniszczenie ani całkowite pozbawienie niezależności politycznej (nie utrzymywał tam swych załóg wojskowych), lecz czerpanie z nich dochodów m.in. poprzez nakładanie danin. Lawirował też między ówczesnymi mocarstwami: początkowo związał się z Asyrią, później przeszedł na stronę Egiptu, popierając Psametycha I walczącego o uwolnienie Egiptu spod okupacji asyryjskiej.

Gyges poległ w 652 p.n.e. w trakcie bitwy pod Ligdamis (asyryjskie Tugdamme) podczas najazdu Kimerów (Kimmeryjczyków)^[2].

Co do zbrodniczego przechwycenia władzy przez Gygesa, znane są trzy wersje okoliczności, w jakich do tego doszło:

Według Herodota (Dzieje I, 8-13): był on zaufanym doradcą króla Kandaulesa i jego przyjacielem. Wychwalając przed nim urodę swojej żony i twierdząc, że jest najpiękniejszą kobietą na świecie, król zaproponował Gygesowi ukrycie się w jej sypialni, by mógł przekonać się o prawdziwości tej oceny. Królowa spostrzegła jednak podglądającego i następnego dnia wezwała do siebie, stawiając mu ultimatum: albo zostanie ukarany śmiercią za złamanie prawa, albo zabije króla i ją poślubi. Gyges wybrał drugą możliwość.
Według Ksantosa z Lidii (FGrHist No. 90, fr. 44-46): Gyges był zaufanym strażnikiem przybocznym króla, lecz gdy spróbował uwieść królową, poskarżyła się ona mężowi; zamierzał on ukarać śmiercią Gygesa, lecz ten ostrzeżony przez pałacową służbę zgładził Kandaulesa.
W wersji Platona (Państwo 359 D-360 B) opowieść ma wyraźnie zmitologizowany charakter: Gyges był początkowo prostym pasterzem w służbie króla Lidii. Pewnego dnia miał znaleźć w przepaści konia z brązu oraz ciało zmarłego nadludzkiego wzrostu ze złotym pierścieniem na palcu. Pierścień po nałożeniu i odpowiednim obróceniu zapewniał jego posiadaczowi niewidzialność. Gyges dotarł z nim do Kandaulesa, którego zabił.

[1]
Brian Haughton: Skarby z przeszłości. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2013, s. 59. ISBN 978-83-7818-412-6.
[2]
Evelyn i Horst Klengel: Hetyci i ich sąsiedzi. Warszawa: PIW, 1974, s. 134.

[1] [1]
Brian Haughton: Skarby z przeszłości. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2013, s. 59. ISBN 978-83-7818-412-6.

[2] [2]
Evelyn i Horst Klengel: Hetyci i ich sąsiedzi. Warszawa: PIW, 1974, s. 134.

[1]

[2]

Wikiwand in your browser!

Gyges

Wikiwand in your browser!

W legendzie

Przypisy