Remove ads
Gródek (Gródek Nadbużański, dawniej: Gródek Nadbużny) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Hrubieszów[4][6].
| wieś | |
 Teren cmentarza prawosławnego i prawdopodobne miejsce po cerkwi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
185 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
22-500[3] |
| Tablice rejestracyjne |
LHR |
| SIMC |
0889195[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Hrubieszów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego  | |
 50°48′01″N 23°56′56″E[5] | |
Wieś jest sołectwem w gminie Hrubieszów[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011) liczyła 319 mieszkańców i była piętnastą co do wielkości miejscowością gminy Hrubieszów[8].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Ducha Świętego w Hrubieszowie[9].
Remove ads
Prowadzone od 1934 roku badania archeologiczne odkryły osadę kultury pucharów lejkowatych datowaną na okres 3100–2500 p.n.e. Wykopaliska prowadzono również na cmentarzysku kultury łużyckiej z początku I tysiąclecia p.n.e., gdzie wydobyto wiele popielnic z prochami zmarłych. Wznowione przez Andrzeja Kokowskiego z UMCS wykopaliska archeologiczne ujawniły gockie osadnictwo istniejące w Kotlinie Hrubieszowskiej ponad 200 lat z kilkoma cmentarzyskami i śladami znacznych osad, które zachowały ciągłość aż do przybycia Słowian[10]. Odkryto również pochówek wojownika w pełnym uzbrojeniu z okresu XI wieku.
Za relacją Długosza umiejscawiany jest w Gródku gród Wołyń (siedziba plemienia Bużan, która dała nazwę całej krainie na prawym brzegu górnego Bugu), pod którym w 1018 miała miejsce bitwa pomiędzy wojskami Bolesława Chrobrego i Jarosława Mądrego[11][12]. Gród został zniszczony przez najazd mongolski w 1241[12].
Wieś po raz pierwszy wzmiankowana w dokumencie fundacyjnym króla Władysława Jagiełły z 1400 kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP i parafii w Hrubieszowie[13][12]. W II połowie XVI wieku należała do Łysakowskich, a w XVIII w. do Ciechowskich[12][11]. W 1578 wieś miała jedynie 2,5 łana (42 ha) gruntów uprawnych[12]. W 1725 powstał klasztor bazylianów[11] działający do 1787. Po jego likwidacji cerkiew monasterska pozostała czynna jako parafialna. Gródek zwiedzał Zorian Dołęga-Chodakowski, który także lokalizował tu gród Wołyń[14].
W 1847 miejscowość miała należeć do Joanny Gródeckiej[12]. Według spisu z 1827 liczyła 52 domy i 353 mieszkańców[11][12]. Na początku XIX w. cerkiew zastąpiono nowa świątynią, która działała jako unicka do kasaty eparchii chełmskiej w 1875, następnie do 1914 była parafialną cerkwią prawosławną.
Wg spisu z 1921 Gródek miał 79 domów oraz 486 mieszkańców, w tym 398 Ukraińców i 30 Żydów[12]. Władze II Rzeczypospolitej nie wyraziły zgody na ponowne otwarcie cerkwi, a w 1938 jej budynek rozebrano w toku akcji rewindykacyjno-polonizacyjnej[15][16]. Z cerkwią związany jest cmentarz prawosławny, użytkowany do końca II wojny światowej, a następnie porzucony w związku z wywiezieniem ludności tego wyznania[17].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa zamojskiego.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads