Loading AI tools
rodzaj roślin Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gluta L. – rodzaj roślin z rodziny nanerczowatych (Anacardiaceae). Obejmuje 30[5]–34[6] gatunki (w 2019 opisano kolejny gatunek nie ujęty w ww. źródłach[7]). Jeden z nich (Gluta tourtour) jest endemitem Madagaskaru[8], a pozostałe rosną w Azji Południowo-Wschodniej od Indii na zachodzie, poprzez Półwysep Indochiński po Hajnan i Indonezję, sięgając na wschodzie po Nową Gwineę[6].
Gluta travancorica | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
Gluta | ||
Nazwa systematyczna | |||
Gluta Linnaeus Mant. 293. Oct 1771[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
G. renghas Linnaeus[3] | |||
Synonimy | |||
|
Rośliny te w soku mlecznym i żywicach zawierają działające silnie drażniąco na skórę pentadecylkatechole, heptadecylkatechole, stwierdzono u nich także z substancji toksycznych moreakol (G. usitata), thitsiol i renghol[4]. Związki te powodują dermatozy w przypadku kontaktu i reakcje alergiczne w przypadku spożycia[9]. Mimo to niektórzy przedstawiciele rodzaju mają duże znaczenie użytkowe. Surowca drzewnego dostarcza G. renghas (mimo że także kontakt z drewnem może powodować reakcje skórne)[5]. Z żywic G. laccifera i G. usitata wytwarza się lakiery[5]. Żywice z drzew tego rodzaju używane są w Azji wschodniej i południowo-wschodniej do wyrobu trwałych i dekoracyjnych mebli oraz innych wyrobów z drewna (np. pudełek na biżuterię, waz, ram do obrazów, popielniczek). Dzięki tym żywicom drewno zyskuje większą odporność na działanie substancji chemicznych, wilgotność i wysoką temperaturę. Toksyny w nich zawarte wykazują jednak pewną aktywność nawet po wyschnięciu i przez wiele lat, powodując podrażnienia skóry u osób wrażliwych[4]. Owoce G. renghas są jadane po upieczeniu[5].
W XIX wieku Antoni Waga zaproponował dla tego rodzaju polską nazwę „łuszczyn”, ale nie jest ona używana[10].
Jeden z rodzajów z rodziny nanerczowatych Anacardiaceae zaliczany do podrodziny Anacardioideae Arnott i plemienia Anacardieae, blisko spokrewniony m.in. z rodzajami mango Mangifera i nanercz Anacardium[4]. Do rodzaju tego zaliczane są gatunki dawniej wyodrębniane w osobny rodzaj Melanorrhoea[4][11].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.