Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff

Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff (ur. 17 lutego 1699 we wsi Kukadło koło Krosna Odrzańskiego, zm. 16 września 1753 w Berlinie) – architekt i malarz niemiecki.

Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff

Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1699 Kukadło koło Krosna Odrzańskiego
Data i miejsce śmierci	16 września 1753 Berlin
Zawód, zajęcie	architekt, malarz

Zasłynął przede wszystkim jako architekt tworzący w stylu rokoko i wczesnym klasycyzmie.

Życiorys

W 1714 wstąpił do wojska – batalionu piechoty w Kostrzynie nad Odrą^[1]. Od 1715 w regimencie piechoty Lottum brał udział w działaniach wojennych pod dowództwem księcia Leopolda von Dessau Theil^[2], m.in. uczestniczył w oblężeniu Stralsundu^[1]. W 1729 przeniesiono jego regiment do Berlina, gdzie zetknął się pracami Andreasa Schlütera^[2]. Pozostając pod ich wrażeniem, miał podjąć decyzje o podjęciu studiów artystycznych – jego pierwsze prace malarskie pod kierunkiem m.in. Antoine’a Pesnego zostały dobrze ocenione, co skłoniło go do wystąpienia z wojska w stopniu kapitana^[3][2]. Inne źródła podają, że przyczyną odejścia z armii było cherlactwo^[1].

Von Knobelsdorff był początkowo samoukiem^[1]. Dalszą wiedzę w zakresie malarstwa zdobywał pod kierunkiem malarzy nadwornych Carla Emila Weidemanna (1684–1735) i Antoine’a Pesnego^[1]. Architektury uczyli go A. von Wangenheim (zm. 1734) i Johann Gottfried Kemmeter (zm. 1748)^[1].

W 1732 von Knobelsdorff przybywał w Neuruppin, dokąd właśnie przeniósł się z Küstrin następca tronu Fryderyk interesujący się sztuką i architekturą – obu połączyły wspólne zainteresowania i więzi przyjaźni^[2]. W 1734 von Knobelsdorff towarzyszył Fryderykowi w wyprawie wojennej przeciw Francuzom^[1]. W latach 1736–1737 von Knobelsdorff odbył podroż studyjną do Włoch, gdzie m.in. odwiedził Rzym^[1]. Szkicownik z tego wyjazdu, zawierający szkice architektoniczne i rysunki krajobrazów, jest pierwszym zbiorem prac plastycznych von Knobelsdorffa^[1]. Po powrocie do Prus, von Knobelsdorff otrzymał pierwsze zlecenia książęce nadzorowania budów w Neuruppin i Rheinsbergu^[1]. Po wstąpieniu na tron, Fryderyk mianował w 1740 von Knobelsdorffa głównym intendentem pałaców i ogrodów (niem. Oberintendant der Schlösser und Gärten)^[1]. W 1740 von Knobelsdorff udał się ponownie w podroż studyjną – opłaconą przez króla^[3]. Trasa wiodła przez Drezno, gdzie zwiedził gmach opery wzniesiony przez Matthäusa Daniela Pöppelmanna, do Paryża i z powrotem przez Flandrię^[1].

Stosunki pomiędzy von Knobelsdorffem a królem pogorszyły się podczas prac nad zabudową Poczdamu – von Knobelsdorff z niechęcią ulegał pod naporem pomysłów i sugestii Fryderyka; przepracowany i często męczony chorobami wycofał się z kierowania pracami budowlanymi, ustępując miejsca młodszym architektom^[1]. Król jednak wysoko oceniał kunszt von Knobelsdorffa, czemu dał wyraz w mowie upamiętniającej architekta wygłoszonej w 1754 przed Berlińską Akademią Nauk^[1]. Schorowany von Knobelsdorff zmarł w 1753, pomimo kuracji w Spa^[1].

Dzieła

• ok. 1701 – Pałac Chichy w Polsce^[4]
• ok. 1754 – Magnus-Haus w Berlinie^[5]
• 1752–1753 – budynek Garde du Corps w Poczdamie^[6]
• 1751–1754 – Grota Neptuna (Sanssouci) w parku Sanssouci w Poczdamie^[7]
• 1751–1753 – projekt kościoła francuskiego (niem. Französische Kirche) w Poczdamie^[8]
• 1751–1753 – obelisk przy Am Alten Markt w Poczdamie^[9]
• 1751 – pałac w Poczdamie^[10]
• 1748–1766 – gmach Uniwersytetu Humboldta w Berlinie^[11]
• 1748 – Ruinenberg w parku Sanssouci^[12]
• 1747–1774 – pałac Neue Kammern w Poczdamie^[13]
• 1747–1773 – projekt kościoła św. Jadwigi w Berlinie (dalekie echo rzymskiego Panteonu)^[14]
• 1745–1747 – pałac Sanssouci w Poczdamie, na zlecenie króla Prus Fryderyka II Wielkiego, według szkiców fundatora^[15]
• 1740–1746 – nowe skrzydło pałacu w Charlottenburgu^[16]
• 1734–1740 – pałac Rheinsberg (razem z Johannem Gottfriedem Kemmeterem)^[17]
• 1741–1743 – barokowy gmach opery narodowej w Berlinie^[18]