Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
urząd administracji rządowej w Polsce, powołany w celu zarządzania autostradami, drogami ekspresowymi i krajowymi Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) – centralny urząd administracji rządowej w Polsce, obsługujący Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad (centralny organ administracji rządowej), powołany w 2002 przy ministerstwie obsługującym ministra właściwego do spraw transportu (obecnie Ministerstwo Infrastruktury) w celu zarządzania drogami krajowymi oraz autostradami i drogami ekspresowymi, a także realizacji budżetu państwa w tym zakresie.
Remove ads
Remove ads
Utworzenie GDDKiA
Podsumowanie
Perspektywa
Centralny organ administracji rządowej o nazwie „Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad” utworzono 1 kwietnia 2002 na podstawie art. 4 ustawy z 1 marca 2002 o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw[4]. Obsługująca go Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad została utworzona tego samego dnia z połączenia:
- Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych – utworzonej 31 stycznia 1986 jako jednostka Ministerstwa Komunikacji na podstawie ustawy z 21 marca 1985 o drogach publicznych[5] oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 19 grudnia 1985[6], po przekształceniu Centralnego Zarządu Dróg Publicznych utworzonego 1 października 1951 jako jednostka Ministerstwa Transportu Drogowego i Lotniczego na podstawie uchwały nr 689 Rady Ministrów z 29 września 1951[7], od 1 stycznia 1999 GDDP działała jako centralny urząd administracji rządowej nadzorowany przez ministra właściwego do spraw transportu na podstawie ustawy z 24 lipca 1998 o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej – w związku z reformą ustrojową państwa[8],
- Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad – utworzonej jako państwowa osoba prawna nadzorowana przez ministra właściwego do spraw transportu na podstawie ustawy z 27 października 1994 o autostradach płatnych[9], ABiEA działała od 8 czerwca 1995 na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 13 maja 1995[10].
Remove ads
Działalność
Podsumowanie
Perspektywa
Oddziały terenowe w Polsce
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad obsługuje i działa pod bezpośrednim kierownictwem Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, który jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach dróg krajowych[11].
Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad podlega Centrala GDDKiA w Warszawie i 16 oddziałów terenowych, których obszar działania pokrywa się z województwami. Oddziały mają w swej strukturze Rejony Dróg Krajowych zarządzające drogami w terenie. Ponadto w skład Generalnej Dyrekcji wchodzi Zespół ds. Historii Drogownictwa w Szczucinie zajmujący się ochroną zabytków drogownictwa.
Centralny organ administracji rządowej właściwy w sprawach dróg krajowych. Wykonuje zadania zarządcy dróg krajowych oraz realizuje budżet państwa w zakresie dróg krajowych. Do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad należy również:
- współudział w realizacji polityki transportowej w zakresie dróg,
- gromadzenie danych i sporządzanie informacji o sieci dróg publicznych,
- nadzór nad przygotowaniem infrastruktury drogowej na potrzeby obrony państwa,
- wydawanie zezwoleń na jednorazowy przejazd w określonym czasie i po ustalonej trasie pojazdów nienormatywnych,
- współpraca z administracjami drogowymi innych państw i organizacjami międzynarodowymi,
- współpraca z organami samorządu terytorialnego w zakresie rozbudowy i utrzymania infrastruktury drogowej,
- zarządzanie ruchem na drogach krajowych,
- ochrona zabytków drogownictwa,
- wykonywanie zadań związanych z przygotowywaniem i koordynowaniem budowy i eksploatacji albo wyłącznie eksploatacji, autostrad płatnych
- pobieranie opłat za przejazd zgodnie z przepisami o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.
W 2009 GDDKiA obchodziła 190. rocznicę powstania Centralnej Administracji Drogowej w Polsce. Początek drogownictwa na ziemiach polskich to powołanie Dyrekcji Jeneralnej Dróg i Mostów Królestwa Polskiego w 1819[12].
Utrzymanie dróg krajowych (odśnieżanie, bieżące naprawy, utrzymanie standardu drogi) w 2013 kosztowało budżet GDDKiA 1,27 mld zł. Część (niemal 1150 km) dróg pod nadzorem Dyrekcji jest utrzymywania przez prywatne firmy, które wyłoniono w przetargach[13].
Szef Krajowej Administracji Skarbowej jest twórcą i nadzorcą systemu e-TOLL, wdrożonego 24 czerwca 2021 jako system poboru opłaty elektronicznej na drogach zarządzanych przez GDDKiA. Zastąpi on funkcjonujący do 30 września 2021 system viaTOLL[14].
Remove ads
Dyrektorzy GDDKiA[15]
- Tadeusz Suwara (1 kwietnia 2002 – 9 lipca 2003)
- Dariusz Skowroński (9 lipca 2003[16] − 4 października 2004[16])
- Edward Gajerski (4 października 2004[16] − 8 grudnia 2005[16])
- Zbigniew Kotlarek (p.o., 8 grudnia 2005[17] − listopad 2006[18])
- Zbigniew Kotlarek (listopad 2006[18] − 22 stycznia 2008[16])
- Janusz Koper (22 stycznia 2008[16] − 8 maja 2008[16])
- Lech Witecki (p.o., 12 maja 2008[16] − 13 lutego 2014[19])
- Ewa Tomala-Borucka (p.o., 13 lutego 2014[19] − 23 kwietnia 2015[20])
- Tomasz Rudnicki (p.o., 23 kwietnia 2015[20] − grudzień 2015)
- Jacek Bojarowicz (p.o., grudzień 2015[21] − 12 grudnia 2016)
- Krzysztof Kondraciuk (12 grudnia 2016 − 9 listopada 2017[22])
- Jacek Gryga (p.o., 9 listopada 2017 − 30 sierpnia 2018)[22]
- Tomasz Żuchowski (p.o., 30 sierpnia 2018 – 4 stycznia 2024)[23][24]
- Paweł Woźniak (p.o., od 8 marca 2024)
Kierownictwo[25]
- Paweł Woźniak – p.o. Generalnego Dyrektora od 8 marca 2024
- Piotr Kurkowski – p.o. zastępcy od 4 listopada 2024[26]
Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia
Wydatki Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad są realizowane w części 39 budżetu państwa – Transport.
W 2018 wydatki (bez środków na budowę dróg) GDDKiA wyniosły 580,57 mln zł[2]. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 4456 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 6516 zł[3].
W ustawie budżetowej na 2019 wydatki GDDKiA zaplanowano w wysokości 603,15 mln zł[27].
Remove ads
Kontrowersje
Podsumowanie
Perspektywa
W 2010 NIK zarzucił urzędnikom GDDKiA nadużycia uprawnień i zaniedbania, które doprowadziły do znacznych strat Skarbu Państwa w systemie rekompensat za bezpłatne przejazdy autostradami samochodów, które miały opłacone winiety[28].
W sierpniu 2010 ABW zatrzymała dwie osoby z kierownictwa katowickiego oddziału GDDKiA pod zarzutem korupcji trwającej od 1998 do 2007 roku[29][30]. Również w 2010 roku pod zarzutem korupcji i pomocy w zmowie handlowej[31] zatrzymany został dyrektor oddziału warszawskiego[32].
W 2009 roku ABW ustaliła, że kontrolerzy GDDKiA podmieniali próbki asfaltu pobierane do badań, które były jednym z warunków odbioru nowych odcinków drogi od wykonawcy[33]. Proceder odbywał się przy współpracy dyrektora laboratorium oraz dyrektora śląskiego oddziału Dyrekcji[34]. Według GDDKiA patologie miały miejsce do 2009 roku, kiedy pobierano jedynie 700 próbek, w 2013 jest ich ponad 60 tys.[34]
Wykonawcy wielokrotnie zarzucali GDDKiA „niewłaściwe przygotowanie budowy i brak należytej weryfikacji dokumentacji na etapie jej przygotowywania”, co skutkuje wypowiadaniem umów przez wykonawców i opóźnienia w budowach[35][36][37].
W 2014 NIK po kontroli sześciu oddziałów GDDKiA wskazała na liczne nieprawidłowości w łódzkim oddziale: zaniedbania w umowach z wykonawcami, spory kompetencyjne ze służbami ratowniczymi oraz przypadku „oczywistego konfliktu interesów”. m.in. zasiadanie w komisjach przetargowych krewnych wykonawców, przyjmowanie przez pracowników GDDKiA zleceń od firm, które wygrywały przetargi i formalnie były wykonywane „poza godzinami pracy”. a w rzeczywistości niejednokrotnie były realizowane w czasie pracy i przy użyciu samochodów należących do Generalnej Dyrekcji[38].
Remove ads
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads