Loading AI tools
pomieszczenie do kąpieli zimnej w rzymskich termach Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Frigidarium (od łac. frigidus – zimny; gr. psychrolusion) – pomieszczenie do kąpieli w basenach z zimną wodą w rzymskich termach[1].
Frigidarium będące jedną z zasadniczych części łaźni publicznej (thermae) i znajdujące się w części bardziej rozbudowanej, przeznaczonej dla mężczyzn, poprzedzane było obszernym apodyterium (szatnia, rozbieralnia), w którym pozostawiano odzież przed przejściem do pomieszczenia z wodą zimną. Dokonywano tam pierwszych ablucji w basenie wypełniającym niemal całą salę (często wyposażonej też w labrum) bądź poprzedzając przejście wprost do sali ciepłej (tepidarium), gdzie stopniowo przystosowywano się do podwyższonej temperatury łaziebnej. Powracając odwrotnie do frigidarium z gorącego caldarium czy potni (laconicum), można było zakończyć cały pobyt w termach zimną kąpielą[2][3].
Frigidarium odkryte w Pompejach miało kształt okrągłej salki z czterema niszami i centralnym basenem, oświetlanej przez otwór w sklepieniu kopuły; posadzka wykładana była marmurem, a ściany dekorowane iluzoryczną wizją barwnego ogrodu z niebieskim sklepieniem[4].
Plan term pompejańskich wskazuje na ich podział dla płci: część przestronniejsza, obejmująca frigidarium, przeznaczona była dla mężczyzn, druga – dla kobiet, często z zewnętrznym terenem spacerowym (xystus), być może o charakterze ogrodowym[5]. Na ogół jednak przy niedzielonych pomieszczeniach, te same służyły kobietom i mężczyznom, którym jedynie wyznaczano korzystanie z nich w różnej porze[6].
Choć niewielkie frigidarium mieściło się w jednym zadaszonym kompleksie łaźni prywatnych (balneae), badacze wcześnie wyrażali wątpliwości co do tego, by rozległe frigidarium w termach publicznych mogło być kryte[7]. W istocie wydzieloną jego część stanowił odkryty basen kąpielowy z wodą zimną (piscina natatoria albo natatio)[8][9]. Do największych nam znanych należały takie baseny w rzymskich termach Karakalli (o wymiarach 58x24 m) i w termach Dioklecjana[10].
W domach prywatnych, w których łaźnia (balneum) była zwykle niewielka, obejmująca jedynie tepidarium i caldarium, brak było frigidarium, w zastępstwie chłodzono się tylko zimną kąpielą w zwykłym basenie[11].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
