Feliks Kozubowski (major)

Feliks Kozubowski^[a] (ur. 7 lutego 1894 na Litwie, zm. 15 września 1939 w Sochaczewie) – major piechoty Wojska Polskiego

Pogrzeb mjr Feliksa Kozubowskiego (2019)

Tablica w Sochaczewie upamiętniająca Feliksa Kozubowskiego

Ten artykuł dotyczy żołnierza. Zobacz też: inne osoby o tym nazwisku.

Feliks Kozubowski

major
Data i miejsce urodzenia	7 lutego 1894 na Litwie
Data i miejsce śmierci	15 września 1939 Sochaczew, Polska
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Jednostki	84 pułk piechoty 60 pułk piechoty Wielkopolskiej 42 pułk piechoty 18 pułk piechoty
Stanowiska	dowódca batalionu piechoty
Główne wojny i bitwy	kampania wrześniowa obrona Sochaczewa
Odznaczenia

Życiorys

We wczesnych latach młodości służył w armii rosyjskiej, w 21 zapasowym baonie w Kursku, a następnie był kadetem w 2 Szkole Podchorążych w Kijowie i 1 Dywizji Strzelców Polskich. W 1917 roku został mianowany podporucznikiem, a kilka miesięcy później porucznikiem. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1579. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[1]. W 1923 roku był dowódcą II batalionu szkolnego w Centralnej Szkole Podoficerów Zawodowych Piechoty Nr 1 w Chełmnie, pozostając oficerem nadetatowym 84 pułku piechoty w Pińsku^[2]. W latach 1924–1928 pełnił służbę w 42 pułku piechoty w Białymstoku^[3][4]. 27 stycznia 1930 roku został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 66. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[5]. W 1932 roku służył w Wojskowym Instytucie Przeciwgazowym w Warszawie^[6].

W kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził II batalionem 18 pułku piechoty (26 DP) ze Skierniewic.

W godzinach rannych 13 września, w czasie bitwy nad Bzurą, dowodzony przez niego pododdział zluzował III/144 pp (rez.) i 67 batalion saperów na wschodnim brzegu Bzury, na przedmościu Sochaczewa (obrona Sochaczewa). Rano następnego dnia z niewiadomych przyczyn wycofał się z miasta. Zawrócony przez płk dypl. Tadeusza Parafińskiego, około godz. 10.00 natarł z marszu na miasto i odrzucił nieprzyjaciela, który w międzyczasie obsadził Sochaczew. W godzinach popołudniowych został wyparty z zajmowanych stanowisk, lecz po wprowadzeniu do walki odwodów odzyskał je na powrót. W trakcie ciężkich walk o miasto, trwających 2,5 doby, jego batalion stracił 80% stanu osobowego. Zginął rankiem 15 września trafiony serią pocisków z karabinu maszynowego^[7], podczas wycofywania się z miasta, na przeprawie pontonowej przez Bzurę^[8]. Pochowany razem ze swoimi żołnierzami na Cmentarzu św. Wawrzyńca w Sochaczewie.

Grób mjr Feliksa Kozubowskiego w Sochaczewie

W 2019 r. szczątki majora Kozubowskiego oraz dwóch nieznanych żołnierzy Wojska Polskiego zostały ekshumowane na zlecenie Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN. Uroczysty pogrzeb odbył się 6 września 2019 roku. Szczątki żołnierzy i Majora złożono w nowym grobie, który powstał z inicjatywy Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy Nad Bzurą^[9].

Upamiętnienie

• Imieniem Feliksa Kozubowskiego nazwana została jedna z sochaczewskich ulic.
• 26 maja 2009 roku w uznaniu szczególnych zasług dla miasta oraz wielkiej odwagi, bohaterstwa i determinacji odznaczony został Tytułem Honorowego Obywatela Miasta Sochaczewa^[10].
• 11 listopada 2016 roku została nadana nazwa mostu w Sochaczewie im. mjr Feliksa Kozubowskiego.
• 12 stycznia 2017 roku Minister Obrony Narodowej Antoni Macierewicz nadał 38 Sochaczewskiemu Dywizjonowi Zabezpieczenia Obrony Powietrznej imię mjr. Feliksa Kozubowskiego^[11].
• 13 kwietnia 2018 roku odbyła się uroczystość, podczas której Technikum Kształcenia Zawodowego nr 1 w Sochaczewie nadano imię mjr. Feliksa Kozubowskiego^[12].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości (13 września 1933)^[13]
• Krzyż Walecznych
• Złoty Krzyż Zasługi (18 marca 1932)^[14]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[15]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[15]
• Państwowa Odznaka Sportowa^[15]

Uwagi

1. Autorzy opracowań wymienionych w bibliografii podają, że major Kozubowski miał na imię Aleksander. W Wojsku Polskim pełnił służbę inny oficer noszący to imię i nazwisko. Aleksander Kozubowski urodził się 13 lutego 1899. Na porucznika został awansowany ze starszeństwem z 1 kwietnia 1922 roku w korpusie oficerów piechoty. W latach 1923–1924 pełnił służbę w 84 Pułku Piechoty w Pińsku, cztery lata później w Korpusie Ochrony Pogranicza, a w 1932 roku w 60 pułku piechoty Wielkopolskiej w Ostrowie Wielkopolskim. W 1939 roku był kierownikiem II referatu uzupełnień w Komendzie Rejonu Uzupełnień Ostrów Wielkopolski. Na kapitana został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 roku. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 367, 457. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 319, 399. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 150, 260. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 95, 588. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 313, 854