Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Farnese – włoska rodzina arystokratyczna, panująca w księstwie Parmy w latach 1545–1731. Twórcą potęgi rodziny był Aleksander, który w latach 1534–1549 panował jako papież Paweł III.
Rodzina feudałów wywodząca się z miasteczka o tej samej nazwie na pograniczu Lacjum i Toskanii. Po raz pierwszy nazwisko Farnese pojawia się w dokumentach z połowy XII wieku. Twórcą potęgi rodu był żyjący na przełomie XV i XVI w. Aleksander (wł. Alessandro). W karierze na papieskim dworze pomagała mu siostra Julia. Jako kochanka papieża Aleksandra VI Borgii uzyskała dla swego brata w 1493 kapelusz kardynała. W latach 1534–1549 Aleksander panował jako papież Paweł III. Z jego pontyfikatem wiąże się kilka ważnych dla historii kościoła wydarzeń. To on zatwierdził regułę zakonu jezuitów. W 1542 odnowił Świętą Inkwizycję. Zwołał do Trydentu sobór powszechny, który rozpoczął prace nad reformą kościoła. Mimo niewątpliwych zasług dla kościoła był typowym przedstawicielem władcy renesansu. Jako protektor Michała Anioła przyczynił się do ukończenia wspaniałego fresku Sąd Ostateczny w Kaplicy Sykstyńskiej. Nie ustrzegł się również przed nepotyzmem. Dla swego syna Piotra Alojzego (wł. Pier Luigi, ur. w 1503, gdy ojciec był już kardynałem) w 1545 z ziem Państwa Kościelnego utworzył dziedziczne księstwo Parmy i Piacenzy.
Farnese związali się z dworem hiszpańskim. Ottavio (zm. 1586) był żonaty z Małgorzatą Parmeńską, naturalną córką cesarza Karola V. Ich syn Aleksander (zm. 1592) brał udział w bitwie pod Lepanto. W latach 1578–1590 był generalnym namiestnikiem Niderlandów. W 1680 godność tę otrzymał jego prawnuk, również o imieniu Aleksander (zm. 1689). Z rodziny tej pochodziło wielu kardynałów, m.in. Aleksander (zm. 1589 – jeszcze jeden tego imienia), pierworodny syn Piotra Alojzego. Zasłynął jako wielki humanista i mecenas sztuki. Zakończył budowę wielkiego pałacu Farnese w Rzymie.
Linia książąt Parmy z rodu Farnese wygasła na Antonim Franciszku w 1731. Jego spadkobierczyni, bratanica Elżbieta Farnese od 1714 była żoną Filipa V d'Anjou, króla Hiszpanii. Od ich młodszego syna Filipa, wywodzi się linia de Bourbon-Parma, która przejęła księstwo Parmy i Piacenzy.
.svg){kind=small}
– papieże
– królowie Francji
.svg){kind=small}
– królowie Hiszpanii
- książęta Parmy
.svg){kind=small}
- książę Modeny i Reggio
| Paweł III 1468–1549 (1534) | Julia Farnese 1475–1524 | Aleksander VI 1431–1503 (1492) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Piotr Alojzy Farnese 1503–1547 (1545) | Gerolama Orsini 1504–1570 | Karol V 1500–1558 (1516) | Konstancja Farnese 1500–1545 | Bosio Sforza zm. 1535 hrabia Santa Fiora | Ranuccio Farnese 1519–1528 | Henryk II 1519–1559 (1547) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aleksander Farnese 1520–1589 kardynał | Oktawiusz Farnese 1524–1586 (1547) | Małgorzata Habsburg 1522–1586 | Aleksander Farnese 1520–1589 kardynał | Ranuccio Farnese 1530–1565 kardynał | Orazio Farnese 1532–1553 książę Castro | Diana d'Angouleme 1538–1619 | Wiktoria Farnese 1521–1602 | Guidobaldo II 1514–1574 książę Urbino | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karol Farnese ur. i zm. 1545 | Aleksander Farnese 1545–1592 (1589) | Maria Portugalska 1538–1577 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ranuccio I Farnese 1569–1622 (1592) | Małgorzata Aldobrandini 1588–1646 | Małgorzata Farnese 1567–1643 | Wincenty I Gonzaga 1562–1612 książę Mantui | Edward Farnese 1573–1626 kardynał | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oktawiusz Farnese 1598–1643 | Maria Katarzyna Farnese 1615–1646 | Franciszek I 1610–1658 (1629) | Wiktoria Farnese 1618–1649 | Edward Farnese 1612–1646 (1622) | Małgorzata Medycejska 1612–1679 | Franciszek Maria Farnese 1619–1647 kardynał | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Alfons IV 1634–1662 (1658) | Izabela d’Este 1635–1666 | Ranuccio II Farnese 1630–1694 (1646) | Maria d’Este 1644–1684 | Aleksander Farnese 1635–1689 gubernator Niderlandów | Rinaldo 1655–1737 (1695) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Edward Farnese 1666–1693 | Dorota Zofia Wittelsbach 1670–1748 | Małgorzata Maria Farnese 1664–1718 | Franciszek II 1660–1694 książę Modeny i Reggio | Franciszek Farnese 1678–1727 (1694) | Dorota Zofia Wittelsbach 1670–1748 | Antoni Farnese 1679–1731 (1727) | Henryka d’Este 1702–1777 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aleksander Farnese 1691–1693 | Elżbieta Farnese 1692–1766 | Filip V 1683–1746 (1700) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_-_National_Museum_of_Capodimonte.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
