Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Falstaff (hiszp. Campanadas a medianoche, niem. Falstaff) – hiszpańsko-szwajcarski kostiumowy komediodramat z 1966 roku w reżyserii i według scenariusza Orsona Wellesa. Scenariusz powstał w oparciu o postać Falstaffa z dramatów Williama Szekspira i Holinshed’s Chronicles Raphaela Holinsheda[1].
 | |
| Data premiery |
8 maja 1966 |
|---|---|
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
119 minut |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Orson Welles |
| Główne role |
Orson Welles |
| Muzyka |
Angelo Francesco Lavagnino |
| Zdjęcia |
Edmond Richard |
| Scenografia |
Mariano Erdoiza |
| Kostiumy |
Orson Welles |
| Montaż |
Elena Jaumandreu |
| Produkcja |
Ángel Escolano |
| Wytwórnia |
Internacional Films |
| Dystrybucja |
Brepi Films (United States) |
| Budżet |
800 000 USD |
| Strona internetowa | |
Fabuła koncentruje się na postaci sir Johna Falstaffa i niemal ojcowskiej relacji, która łączy go z księciem Halem. Ten drugi musi wybrać między lojalnością wobec swojego prawowitego ojca, króla Henryka IV, a Falstaffem.
| „Grałem trzykrotnie rolę Falstaffa w teatrze, w różnych spektaklach. Wydaje mi się, że Falstaff jest raczej sprytny niż śmieszny, że jest człowiekiem mądrym niż klownem (...) To człowiek reprezentujący wartości, które zanikają. Prowadzi walkę już z góry skazaną na niepowodzenie. Nie szuka osobistych korzyści, Jego podstawową cnotą jest dobroć, a jego przywary są w końcu minimalne. (...) I chyba dlatego nie pociągała mnie komiczna strona tej postaci. Im dłużej grałem tę rolę, tym bardziej odczuwałem dobroć, czystość Falstaffa”. — Orson Welles[2] |
Welles mówił, że sednem fabuły filmu była „zdrada przyjaźni”[3]. W głównych rolach wystąpili Welles jako Falstaff, Keith Bax jako książę Hal, John Gielgud jako Henryk IV, a także między innymi Jeanne Moreau jako prostytutka Doll Tearsheet i Margaret Rutherford jako gospodyni Żwawińska[4]. Scenariusz zawiera cytaty z pięciu sztuk Szekspira; przede wszystkim z Henryka IV części 1 i Henryka IV części 2, ale także Ryszarda II, Henryka V i Wesołych kumoszek z Windsoru[5]. Narracja Ralpha Richardsona została zaczerpnięta z dzieł kronikarza Raphaela Holinsheda[6].
Welles wcześniej wystawił na Broadwayu adaptację dziewięciu sztuk Szekspira zatytułowanych Five Kings w 1939 roku[7]. W 1960 wznowił ten projekt w Irlandii jako Chimes at Midnight, który był jego ostatnim występem na scenie[8]. Żadna z tych sztuk nie odniosła sukcesu, ale Welles uznał, że przedstawienie Falstaffa jest jego życiową ambicją i przekształcił projekt w film. Aby uzyskać początkowe finansowanie, Welles skłamał producentowi Emilianowi Piedrze, że zamierza zrobić wersję Wyspy skarbów, a utrzymanie produkcji było nieustanną walką. Welles nakręcił Falstaffa w całej Hiszpanii w latach 1964-1965[9].
Chociaż akcja filmu rozgrywa się w Anglii, zdjęcia kręcono wyłącznie na terenie Hiszpanii w następujących lokalizacjach:
Falstaff miał swoją premierę na 19. MFF w Cannes w 1966 roku, zdobywając tam nagrodę FIPRESCI[9].
Polska premiera odbyła się w maju 1968. Film był wyświetlany w polskich kinach wraz z dokumentem Blisko lasu Barbary Sokolenko produkcji WF „Czołówka” z 1967 roku[11].
Premiera spotkała się z pozytywnym przyjęciem publiczności na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1966 roku. Jednak po nieprzychylnej wcześniejszej recenzji krytyka New York Timesa, Bosleya Crowthera, amerykański dystrybutor Harry Saltzman zdecydował się nadać filmowi niewielki rozgłos i minimalną dystrybucję, kiedy został wydany w Stanach Zjednoczonych w następnym roku jako Chimes at Midnight[12].
Maria Oleksiewicz na łamach „Filmu” dała pozytywną recenzję. Stwierdziła, że tak jak Luis Buñuel Welles jest przykładem „wyklętego artysty”, który zmuszony jest marnotrawić swój talent w tanich europejskich filmach, lecz Falstaffem udowadnia, że „w każdej chwili jest gotowy do lotu”. Chwaliła Wellesa za to, że przedstawił Falstaffa nie jako komediową postać „kogoś w rodzaju naszego pana Zagłoby” , a zawarł „wszystko, co ukochał, suma jego miłości”[13].
Początkowo odrzucany przez większość krytyków filmowych, Falstaff jest obecnie uznawany za jedno z największych osiągnięć Wellesa[14], a sam Welles nazwał go swoim najlepszym i „najsmutniejszym” dziełem[15]. Welles czuł silny związek z postacią Falstaffa[16]. Niektórzy filmoznawcy i współpracownicy Wellesa dokonali porównań między Falstaffem i Wellesem[16][17], podczas gdy inni widzą podobieństwo między Falstaffem i ojcem Wellesa[18].
Spory o własność Falstaff do niedawna utrudniały legalne oglądanie filmu. Został wydany w Wielkiej Brytanii na DVD i Blu-ray w 2015 roku. Odrestaurowana wersja wydana przez Janus Films i The Criterion Collection została pokazana w Nowym Jorku na początku stycznia 2016. The Criterion Collection wydała film na Blu-ray i DVD 30 sierpnia 2016 roku[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
