Fabryka Cukiernicza „Kopernik”

Fabryka Cukiernicza „Kopernik” w Toruniu – przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją pierników i innych słodyczy z siedzibą w Toruniu. Znajduje się przy ul. Stanisława Żółkiewskiego 34^[1]. Prezesem przedsiębiorstwa jest Szymon Poliński^[2].

Fabryka Cukiernicza „Kopernik”

Fragment zakładu widziany od ul. Żółkiewskiego
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Siedziba	Toruń
Adres	ul. Stanisława Żółkiewskiego 34
Data założenia	1763
Forma prawna	spółka akcyjna
Prezes	Szymon Poliński
Nr KRS	0000005182
Położenie na mapie Polski Fabryka Cukiernicza „Kopernik”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Fabryka Cukiernicza „Kopernik”
Położenie na mapie Torunia Fabryka Cukiernicza „Kopernik”
53°01′21,4″N 18°38′33,1″E
Strona internetowa

Historia

Zakład piernikarski został założony w 1763 roku przez Johanna Weesego. Do lat 50. XIX wieku działał ona na rogu ulicy Strumykowej i Królowej Jadwigi, w następnych latach zakład przekształcono w fabrykę^[3]. Niewielki zakład piernikarski został przekształcony w nowoczesną fabrykę przez wnuka Johanna Weesego Gustawa. Fabryka Gustava Weesego eksportowała wyroby m.in do Turcji, Chin, Japonii^[4], Australii^[5]. W 1885 roku Gustaw Weese wybudował fabrykę przy ul. Strumykowej^[5].

W latach 1908–1913 na Jakubskim Przedmieściu została wybudowana nowa fabryka przy dzisiejszej ulicy Stanisława Żołkiewskiego^[6]. W 1908 firma zatrudniała 105 robotników^[7]. W okresie międzywojennym liczba zatrudnionych ulegała częstym zmianom, zależnym od koniunktury. W 1921 roku w fabryce pracowało 64 pracowników, w lutym 1924 – 111, w styczniu 1926 – 118, 1927 – 211. W styczniu 1928 i w 1929 liczba pracowników wyniosła 236. W sierpniu 1929 liczba wzrosła do 300. Produkowano: pierniki, sucharki, pieczywo deserowe, wyroby z czekolady i cukrów^[8]. W 1939 roku firma została zakupiona przez Polską Spółdzielnię Społem za 500 tys. złotych^[4][8]. W fabryce „Społem” było zatrudnionych około 200 robotników. W 1939 roku zakład produkował około 500 ton pierników rocznie^[9]. Podczas II wojny światowej fabryka została zniszczona, większość maszyn zostało rozkradzionych przez Niemców. Po wojnie fabrykę odbudowano^[4]. W 1951 roku przyjęła nazwę „Kopernik”^[10]. W 1991 roku została sprywatyzowana i zamieniona na spółkę akcyjną^[11].

Od 2003 roku Fabryka Cukiernicza „Kopernik” jest głównym sponsorem akcji uhonorowywania znanych torunian w Piernikowej Alei Gwiazd przy Dworze Artusa w Toruniu^[12].

W 2015 roku w dawnej fabryce przy ul. Strymukowej zostało otwarte Muzeum Toruńskiego Piernika, będące filią Muzeum Okręgowego w Toruniu^[5].

Przypisy

1. Kontakt. kopernik.com.pl. [dostęp 2023-06-02].
2. Fabryka Cukiernicza „Kopernik”. rejestr.io. [dostęp 2024-03-14].
3. Wajda 2003 ↓, s. 143.
4. Najstarsza firma cukiernicza w Polsce - "Kopernik" z Torunia. ototorun.pl, 2016-05-13. [dostęp 2023-09-22].
5. Muzeum Toruńskiego Piernika. kopernik.com.pl. [dostęp 2023-09-22].
6. Wajda 2003 ↓, s. 150.
7. Wajda 2003 ↓, s. 159.
8. Przybyszewski 1973 ↓, s. 239.
9. Przybyszewski 1973 ↓, s. 240.
10. Kalembka 1985 ↓, s. 204.
11. Karolina Rychter: Anna Kornelia Jędrzejewska: Długa historia toruńskiego piernika [WYWIAD]. culture.pl, 2023-03-30. [dostęp 2023-09-22].
12. Ziółkiewicz 2009 ↓, s. 93.

Bibliografia

• Sławomir Kalembka: Toruńskie pomniki Kopernika. W: Józef Poklewski (red.): Artyści w dawnym Toruniu. Warszawa-Poznań-Toruń: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985.
• Kazimierz Przybyszewski. Przemysł w Toruniu w latach 1920–1939. „Rocznik Toruński”. 8, 1973.
• Kazimierz Wajda: Życie gospodarcze miasta (1815–1914). W: Historia Torunia. T. 3: Cz. 1. W czasach zaboru pruskiego (1793–1920). Toruń: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 2003. ISBN 83-87639-58-3.
• Antoni Ziółkiewicz: Toruńskie pomniki. Pomniki, tablice, kamienie. Toruń: Wydawnictwo Urbański, 2009. ISBN 978-83-88219-32-0.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona przedsiębiorstwa