Eugeniusz Pach

Eugeniusz Pach (ur. 13 października 1929 w Warszawie, zm. 7 lutego 2016^[1][2]) – polski spiker^[3] i prezenter TVP od końca lat 50. do poł. lat 70, reporter, sprawozdawca, dokumentalista i reżyser. Z wykształcenia archeolog.

Eugeniusz Pach

Data i miejsce urodzenia	13 października 1929 Warszawa
Data śmierci	7 lutego 2016
Zawód, zajęcie	Prezenter telewizyjny
Narodowość	polska
Odznaczenia

Grób Eugeniusza Pacha na cmentarzu Bródnowskim

Życiorys

Syn Ferdynanda i Janiny. Jako 15-letni strzelec ps. „Kicia” brał udział w powstaniu warszawskim w 9. kompanii batalionu „Kiliński”. Na przełomie sierpnia i września 1944 został odznaczony Krzyżem Walecznych i awansowany na starszego strzelca. 28 września 1944 ciężko ranny (postrzał obu nóg) trafił do niewoli. Po ucieczce z obozu jenieckiego Stalag IV B (Zeithain), od kwietnia 1945 do lipca 1948 żołnierz 2 Korpusu Polskiego na Zachodzie – 5 Kresowej Dywizji Piechoty (5 pal). Uczęszczał wówczas do Gimnazjum i Liceum dla Żołnierzy 2 Korpusu w Casarano we Włoszech.

Do Polski powrócił w 1948, gdzie ukończył archeologię na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie podjął pracę w Zakładzie Paleolitu PAN^[4]. Śpiewał w chórkach w Studenckim Teatrze Satyryków oraz występował w przedstawieniach dla dzieci w Teatrze Lalka^[4].

W 1955 wziął udział w konkursie ogłoszonym przez TVP na spikera telewizyjnego. Wybrany z grupy 2 tys. kandydatów, był jednym z dwóch pierwszych lektorów Telewizji Polskiej. Pracę w TVP rozpoczął w 12 grudnia 1955, zapowiadając telewizyjną adaptację Tragedii amerykańskiej w reż. Władysława Sheybala^[4]. Razem z Janem Suzinem stworzyli pierwszy duet polskich spikerów telewizyjnych^[5][6].

Był reżyserem filmów dokumentalnych, reportaży, transmisji i sprawozdań z rajdów, konkursów i wyścigów samochodowych oraz pionierem reportażu bezpośredniego z wozu^[7]. W 1960 razem z Bohdanem Tomaszewskim był sprawozdawcą TVP z igrzysk olimpijskich w Rzymie. Ponadto był współtwórca szkoły reportażu TVP oraz współautorem programów: „Turniej Miast”^[8][9], „Panorama” i „Studio 2”. W latach 70. wspólnie z Mariuszem Walterem tworzył cykl „Spotkania po drodze”. Ponadto, jako zapalony kierowca rajdowy, prowadził w TVP m.in. pierwsze programy poświęcone omówieniu wyścigów Formuły 1. Ostatnim stanowiskiem, jakie zajmował w TVP, była funkcja zastępcy redaktora naczelnego w zespole „Studio 2” Mariusza Waltera^[10][11].

Pracę w TVP zakończył 13 grudnia 1981. Po odejściu z telewizji nadzorował inwestycje w firmie „Seco” Sobiesława Zasady^[12].

Wieloletni członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich^[13].

Według informacji CIA, zbiegły w 1967 na Zachód Janusz Kochański wymieniał Eugeniusza Pacha jako agenta III Departamentu MSW^[14].

Zmarł w zapomnieniu^[15]. Pogrzeb Eugeniusza Pacha odbył się 1 marca 2016 na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie^[16][17] (kwatera 18H-1-4).

Życie prywatne

W 1958 ożenił się z Aleksandrą „Kosą” Gustkiewicz^[18], malarką, przez długie lata zastępczynią głównego scenografa TVP.

Był cenionym kierowcą rajdowym oraz pilotem najsłynniejszego polskiego rajdowca Sobiesława Zasady^[19]. W 1963 wystartował po raz pierwszy w rajdzie o mistrzostwo Polski, wygrywając w klasie do 1300 cm³^[20][21][22].

Nagrody, wyróżnienia i odznaczenia

• 1967: Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego^[23]
• 1971: II Nagroda indywidualna „Srebrny Pegaz” za film dokumentalny Wernisaż, Przegląd Filmów o Sztuce, Zakopane
• 2015: Nagroda Prezesa Zarządu TVP za całokształt twórczości, Festiwal Sztuki Faktu, Toruń^[24][25]

Filmografia

Scenariusz i realizacja

• 1971: Akcja Akademia, film dokumentalny
• 1971: Ballada o Trombie, film dokumentalny
• 1971: Charaktery, cykl dokumentalny
• 1971: O spokój w mieście, film dokumentalny
• 1971: Pierwsza na Monte Carlo, film dokumentalny
• 1971: Spotkania w drodze, film dokumentalny
• 1971: Stradivarius z Jankowskiego powiatu, film dokumentalny
• 1971: Wernisaż, film dokumentalny

Zobacz też

• Jan Suzin