Remove ads
Elia Kazan (właśc. Elias Kazantzoglou[1]; ur. 7 września 1909 w Stambule, zm. 28 września 2003 w Nowym Jorku) – amerykański aktor, reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta i producent greckiego pochodzenia.
 Elia Kazan (lata 50.) | |
| Prawdziwe imię i nazwisko |
Elias Kazantzoglou |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
7 września 1909 |
| Data i miejsce śmierci |
28 września 2003 |
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Molly Kazan |
| Lata aktywności |
1934–1976 |
 | |
Elia Kazan pochodził z rodziny greckiej żyjącej w Turcji[1]. Przybył do Stanów Zjednoczonych w wieku 4 lat[1]. Wtedy jego rodzice zmienili nazwisko[1] na łatwiejsze do wymówienia dla Amerykanów. Uczył się w Williams College, gdzie czuł się obco wśród anglojęzycznych protestantów[1]. Studiował dramat na Uniwersytecie Yale, następnie wstąpił do Group Theatre. W latach 30. XX wieku przez półtora roku należał do amerykańskiej Partii Komunistycznej[1], z której odszedł w 1934, gdy dowiedział się o czystkach w Związku Radzieckim.
Po wojnie dał się poznać jako jeden z najlepszych reżyserów Broadwayu, m.in. dzięki inscenizacji Tramwaju zwanego pożądaniem. Jego filmy zawsze były kontrowersyjne i poruszały drażliwe tematy. W 1947 założył Actors Studio, gdzie nauczano wg metod Stanisławskiego. Najwybitniejszy uczeń Kazana – Marlon Brando – grał w kilku filmach swego nauczyciela, m.in. w Viva Zapata! (1952) i Tramwaju zwanym pożądaniem (1951). Kazan odkrył też talent Jamesa Deana[1].
W 1952 został wezwany przed komisję senacką McCarthy’ego[1] i pod groźbą znalezienia się na tzw. czarnej liście Hollywood złożył zeznania obciążające ośmiu kolegów z Partii Komunistycznej[1], co zostało negatywnie przyjęte przez środowiska artystyczne i przyczyniło się do zerwania na długie lata przyjaźni z wybitnym dramaturgiem Arthurem Millerem[1]. Fakt ten został przypomniany opinii publicznej Ameryki w 1999, kiedy sędziwy reżyser odebrał nagrodę Amerykańskiej Akademii Filmowej za całokształt działalności artystycznej.
Remove ads
Reżyser
- People of the Cumberland (krótkometrażowy dokument, 1937)
- Watchtower Over Tomorrow (krótkometrażowy dokument, 1945)
- Drzewko na Brooklynie (1945)
- Morze traw (1947)
- Dżentelmeńska umowa (1947)
- Bumerang (1947)
- Pinky (1949)
- Panika na ulicach (1950)
- Tramwaj zwany pożądaniem (1951)
- Viva Zapata! (1952)
- Człowiek na linie (1953)
- Na nabrzeżach (1954)
- Na wschód od Edenu (1955)
- Laleczka (1956)
- Twarz w tłumie (1957)
- Dzika rzeka (1960)
- Wiosenna bujność traw (1961)
- Ameryka, Ameryka (1963)
- Układ (1969)
- Goście (1972)
- Ostatni z wielkich (1976)
Scenarzysta
- Blues in the Night (1941)
- Dżentelmeńska umowa (1947)
- Pinky (1949)
- Ameryka, Ameryka (1963)
- Układ (1969)
- Diaspora (2001)
Producent
- Pie in the Sky (1935)
- Na wschód od Edenu (1955)
- Laleczka (1956)
- Twarz w tłumie (1957)
- Dzika rzeka (1960)
- Wiosenna bujność traw (1961)
- Ameryka, Ameryka (1963)
- Układ (1969)
Aktor
- Cafe Universal (1934)
- Strangers All (1935)
- Pie in the Sky (1935)
- Droga do sukcesu (1940)
- Blues in the Night (1941)
- Panika na ulicach (1950)
- Mgła (1990)
Remove ads
- Nagroda Akademii Filmowej
- 1948: Dżentelmeńska umowa (Najlepszy Reżyser)
- 1955: Na nabrzeżach (Najlepszy Reżyser)
- 1999: Oscar Honorowy
- Złoty Glob
- 1948: Dżentelmeńska umowa (Najlepszy Reżyser)
- 1955: Na nabrzeżach (Najlepszy Reżyser)
- 1957: Laleczka (Najlepszy Reżyser)
- 1964: Ameryka, Ameryka (Najlepszy Reżyser)
- Nagroda na MFF w Cannes 1955: Na wschód od Edenu (Najlepszy Dramat)
- Nagroda na MFF w Berlinie 1953: Człowiek na linie (Nagroda Specjalna)
- Nagroda na MFF w Wenecji
- 1950: Panika na ulicach (Nagroda Międzynarodowa)
- 1951: Tramwaj zwany pożądaniem (Nagroda Specjalna Jury)
- 1954: Na nabrzeżach (Srebrny Lew; Nagroda Krytyków Włoskich; Nagroda OCIC)
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads