Dzięcioł żółtawy

Dzięcioł żółtawy
	Celeus flavescens
	(J.F. Gmelin, 1788)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzięciołowe
Rodzina	dzięciołowate
Podrodzina	dzięcioły
Plemię	Picini
Rodzaj	Celeus
Gatunek	dzięcioł żółtawy
Synonimy
	Picus flavescens J.F. Gmelin, 1788;
	Picus flavescens J.F. Gmelin, 1788;
Podgatunki
	C. f. flavescens (J.F. Gmelin, 1788); C. f. intercedens Hellmayr, 1908;
	C. f. flavescens (J.F. Gmelin, 1788); C. f. intercedens Hellmayr, 1908;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzięcioł żółtawy^[4]^[5] (Celeus flavescens) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae). Jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych gatunków z rodzaju Celeus. Występuje we wschodniej Ameryce Południowej. Nie jest zagrożony.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Johann Friedrich Gmelin, nadając mu nazwę Picus flavescens. Opis ukazał się w 1788 roku na łamach 13. edycji Systema Naturae^[2]^[6]. Obecnie gatunek umieszczany jest w rodzaju Celeus. Wyróżnia się dwa podgatunki^[7]^[8]:

C. f. flavescens (J.F. Gmelin, 1788)
C. f. intercedens Hellmayr, 1908.

Za jego podgatunek uznawany był także dzięcioł ochrowy (C. ochraceus), w drugiej dekadzie XXI wieku uznany za odrębny gatunek^[8]^[7]^[9]. Niekiedy łączono dzięcioła żółtawego w jeden gatunek z dzięciołem jasnoczubym (C. lugubris)^[8].

Etymologia

Celeus: gr. κελεος keleos – „zielony dzięcioł”^[10]
flavescens: łac. flavescens, flavescentis – „złotożółty”^[11].

Średniej wielkości dzięcioł o stosunkowo krótkim, lekko zakrzywionym i szpiczastym dziobie o barwie rogowej lub ciemniejszej niebieskoszarej do czarnej, dolna szczęka jaśniejsza. Tęczówki czerwonobrązowe lub czerwone, wokół oka naga, niebieska skóra. Nogi silne, niebiesko-szare. Pióra głowy tworzą charakterystyczny szpiczasty poziomy czub. Głowa w kolorze od bladokremowego poprzez płowożółty do żółtawo-białego. Samce mają karmazynowe wąsy i policzki, których brak u samic. Podbródek i gardło w tym samym kolorze co cała głowa, w części dolnej czarne przebarwienia. Górna część ciała, górne pokrywy skrzydeł i grzbiet czarne. Lotki czarne z wąskimi poprzecznymi paskami bladożółtymi, a w dolnej części białymi. Ogon czarny, a w części przy zadzie płowo-żółty. Długość ciała 27–30 cm, masa ciała 110–165 g (podgatunek nominatywny)^[8].

Dzięcioł żółtawy występuje we wschodniej części Ameryki Południowej. Zasiedla obszary od poziomu morza do wysokości 1200 m n.p.m.^[12] Poszczególne podgatunki występują w^[13]^[8]:

C. f. flavescens – południowo-wschodniej Brazylii (od południowej części stanu Bahia do stanu Rio Grande do Sul), we wschodnim Paragwaju i północno-wschodniej Argentynie (prowincja Misiones).
C. f. intercedens – wschodnio-środkowa Brazylia (od zachodniej części stanu Bahia do Goiás i Minas Gerais).

Jest gatunkiem osiadłym^[8]^[12].

Jego głównym habitatem są nizinne lasy tropikalne, sawanna i formacja caatinga; spotykany również na obrzeżach lasów, w lasach galeriowych i w sadach. Odżywia się głównie mrówkami i termitami. Spożywa także owoce, w tym jagody. Żeruje w parach lub w niewielkich grupach rodzinnych^[8].

Rozmnażanie

Sezon lęgowy ma miejsce w okresie kwiecień–czerwiec we wschodniej Brazylii i październik–listopad w Argentynie. Gniazda buduje w dziuplach drzew, często w nadrzewnym gnieździe mrówek. Brak szczegółowych informacji o rozmnażaniu tego gatunku^[8].

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN dzięcioł żółtawy klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten jest opisywany jako dość pospolity. Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 3,02 mln km². Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na utratę siedlisk spowodowaną przede wszystkim wylesianiem^[3]^[12].

[1]
Celeus flavescens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
[2]
Denis Lepage: Blond-crested Woodpecker Celeus flavescens (Gmelin, JF, 1788) – synonyms. Avibase. [dostęp 2022-01-18]. (ang.).
[3]
Celeus flavescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
[4]
Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Picidae Leach, 1820 - dzięciołowate - Woodpeckers (wersja: 2020-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-19].
[5]
P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 185, 1999.
[6]
J.F.J.F. Gmelin J.F.J.F., Caroli a Linné, Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 13, t. 1 cz. 1, 1788, s. 427–428 (łac.).
[7]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Woodpeckers. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-18]. (ang.).
[8]
H. Winkler & D.A. Christie: Blond-crested Woodpecker (Celeus flavescens), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-01-18]. (ang.).
[9]
Proposal (742) to South American Classification Committee. Elevate Celeus flavescens ochraceus to species status. South American Classification Committee, 2017. [dostęp 2022-01-22]. (ang.).
[10]
Celeus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-22] (ang.).
[11]
flavescens, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-22] (ang.).
[12]
Blond-crested Woodpecker Celeus flavescens, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-01-19]. (ang.).
[13]
Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 7: Jacamars to Woodpeckers. Barcelona: Lynx Edicions, 2002, s. 522. ISBN 84-87334-37-7. (ang.).

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] [1]
Celeus flavescens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[AviBase-2] [2]
Denis Lepage: Blond-crested Woodpecker Celeus flavescens (Gmelin, JF, 1788) – synonyms. Avibase. [dostęp 2022-01-18]. (ang.).

[iucn-3] [3]
Celeus flavescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] [4]
Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Picidae Leach, 1820 - dzięciołowate - Woodpeckers (wersja: 2020-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-19].

[mc-5] [5]
P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 185, 1999.

[oryg-6] [6]
J.F.J.F. Gmelin J.F.J.F., Caroli a Linné, Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 13, t. 1 cz. 1, 1788, s. 427–428 (łac.).

[ioc-7] [7]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Woodpeckers. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-18]. (ang.).

[botw-8] [8]
H. Winkler & D.A. Christie: Blond-crested Woodpecker (Celeus flavescens), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-01-18]. (ang.).

[sacc-9] [9]
Proposal (742) to South American Classification Committee. Elevate Celeus flavescens ochraceus to species status. South American Classification Committee, 2017. [dostęp 2022-01-22]. (ang.).

[10] [10]
Celeus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-22] (ang.).

[11] [11]
flavescens, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-22] (ang.).

[birdlife-12] [12]
Blond-crested Woodpecker Celeus flavescens, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-01-19]. (ang.).

[HBW_7-13] [13]
Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 7: Jacamars to Woodpeckers. Barcelona: Lynx Edicions, 2002, s. 522. ISBN 84-87334-37-7. (ang.).

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Etymologia

Rozmnażanie

Wikiwand in your browser!

Dzięcioł żółtawy

Etymologia

Rozmnażanie

Wikiwand in your browser!

Systematyka

Morfologia

Zasięg występowania

Ekologia

Status

Przypisy

Linki zewnętrzne