Diwodorofosforan wapnia

Diwodorofosforan wapnia, E341a, Ca(H
2PO
4)
2 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy fosforanów, wodorosól wapniowa kwasu fosforowego. Umiarkowanie rozpuszczalny w wodzie. Bardzo łatwo tworzy monohydrat. Zanieczyszczony diwodorofosforan wapnia jest higroskopijny ze względu na śladową ilość kwasu fosforowego i innych substancji^[1].

Diwodorofosforan wapnia

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. bis(diwodorofosforan) wapnia addyt. bis[dihydroksydodioksydofosforan(1−)] wapnia wodor. bis(diwodoro[tetraoksydofosforan]) wapnia Inne nazwy i oznaczenia półsyst. diwodorofosforan wapniaza Stocka diwodoroortofosforan(V) wapnia inne bis(diwodoroortofosforan(V)) wapnia, fosforan jednowapniowy, pierwszorzędowy fosforan wapnia, E341a
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	CaH4P2O8
Inne wzory	Ca(H 2PO 4) 2
Masa molowa	235,05 g/mol
Wygląd	bezbarwny[1] lub biały bezwonny proszek lub kryształy[2]
Identyfikacja
Numer CAS	7758-23-8 10031-30-8 (monohydrat)
PubChem	24454
SMILES OP(=O)(O)[O-].OP(=O)(O)[O-].[Ca+2]
Właściwości Gęstość 2,220 g/cm³ (monohydrat)[3]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 18 g/l (20 °C)[2] w innych rozpuszczalnikach średnio rozpuszczalny w wodnych roztworach kwasów; rozpuszczalny w rozcieńczonych kwasach mineralnych i kwasie octowym[1] Temperatura rozkładu 200 °C[1][2] 100 °C (dehydratacja monohydratu)[1][2][3]
Budowa Układ krystalograficzny trójskośny[4]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2012-03-06] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[5] Uwaga Zwroty H H315, H319, H335 Zwroty P P261, P305+P351+P338 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanego źródła[5] Drażniący (Xi) Zwroty R R36/37/38 Zwroty S S26 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[6] 1 2 0   Temperatura zapłonu niepalny Numer RTECS TB8527000 Dawka śmiertelna LD50 3986 mg/kg (doustnie, szczur)[7]
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Stosowany głównie w nawozach, ale także w proszkach do pieczenia, jako suplement diety i źródło wapnia w żywności, oraz jako bufor i stabilizator tworzyw sztucznych^[1].

Otrzymywanie

Na potrzeby produkcji nawozów, diwodorofosforan wapnia otrzymuje się poprzez roztwarzanie sproszkowanych skał fosforanowych (głównie fosforytów) w kwasie siarkowym lub fosforowym, a następnie odparowywanie roztworu^[1][4]. Otrzymywany w ten sposób diwodorofosforan wapnia jest bardzo zanieczyszczony – przykładowo jego zawartość przy użyciu kwasu siarkowego wynosi około 30%^[4].

Laboratoryjnie można go także otrzymać w reakcji węglanu wapnia z kwasem fosforowym^[1][4]:

CaCO
3 + 2H
3PO
4 → Ca(H
2PO
4)
2 + CO
2 + H
2O

Zobacz też

• superfosfat