Diereza (pisownia)

Diereza (tréma) – dwie kropki nad drugą z sąsiednich liter samogłosek, oznaczające, że te samogłoski należy wymawiać oddzielnie^[1][2]. Występuje np. w językach:

• hiszpańskim,
• francuskim,
• niderlandzkim,
• nowogreckim,
• transkrypcjach języków J.R.R. Tolkiena,
• (opcjonalnie) w łacinie.

Zobacz też: Inne znaczenia terminu diereza.

Ä	ä	Ӓ	ӓ
Ë	ë	Ё	ё
Ï	ï	Ї	ї
Ö	ö	Ӧ	ӧ
Ü	ü	Ӹ	ӹ
Ÿ	ÿ	Ӥ	ӥ
Ḧ	ḧ	Ӛ	ӛ
L̈	l̈	Ӝ	ӝ
Ẅ	ẅ	Ӟ	ӟ
Ẍ	ẍ	Ӵ	ӵ

Diereza występowała również w języku angielskim^[3], a obecnie jest opcjonalna w niektórych słowach (np. naïve, coördinate, reënable).

Przykładowo łacińskie poëta czytane jest trzysylabowo jako po-e-ta, a nie dwusylabowo (normalnie oe oznacza dyftong). W języku hiszpańskim diereza nad u w grupach güe i güi oznacza, że u jest wymawiane (bez dierezy jest niewymawiane).

Znak ten jest graficznie identyczny z umlautem. Powstał jednak niezależnie. W Unikodzie diereza/umlaut występuje w wersjach:

Znak	Unikod	Kod HTML[4]	Nazwa unikodowa	Nazwa polska
¨	U+00A8	¨ lub ¨ lub ¨	DIAERESIS	diereza
̈	U+0308	̈ lub ̈	COMBINING DIAERESIS	diereza dostawna

Zobacz też

Zobacz hasło diereza w Wikisłowniku

• synereza (językoznawstwo)
• kontrakcja (fonetyka)
• umlaut (inne użycie tego znaku diakrytycznego)

Przypisy

1. Opisane znaki diakrytyczne. [w:] Microsoft [on-line]. [dostęp 2017-12-13].
2. Diereza. [w:] Słownik języka polskiego PWN [on-line]. [dostęp 2017-12-13].
3. Mary Norris: The Curse of the Diaeresis. [w:] Newyorker [on-line]. 2012-04-26. [dostęp 2017-12-13]. (ang.).
4. Znaki specjalne. [w:] Helion [on-line]. [dostęp 2017-12-13].

Encyklopedie internetowe (znaki diakrytyczne):

• Britannica: art/diaeresis
• SNL: trema
• Catalana: 0099097
• DSDE: trema