Daleszyce

Daleszyce – miasto w południowej Polsce, położone w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, siedziba gminy wiejsko-miejskiej Daleszyce. Ośrodek miejski aglomeracji kieleckiej.

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Daleszyce

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Daleszyce

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rynek
Herb
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	kielecki
Gmina	Daleszyce
Aglomeracja	kielecka
Data założenia	przed 1221[1]
Prawa miejskie	1569–1870, 2007
Burmistrz	Dariusz Meresiński
Powierzchnia	15,50 km²
Populacja (31.12.2021) • liczba ludności • gęstość	2844[2][3] 188 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 41
Kod pocztowy	26-021
Tablice rejestracyjne	TKI
Położenie na mapie gminy Daleszyce Daleszyce
Położenie na mapie Polski Daleszyce
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Daleszyce
Położenie na mapie powiatu kieleckiego Daleszyce
50°48′13″N 20°48′27″E
TERC (TERYT)	2604054
SIMC	0236429
Urząd miejski Plac Staszica 9 26-021 Daleszyce
Strona internetowa

Według danych z 1 stycznia 2018 Daleszyce liczyły 2 914 mieszkańców^[2].

Były miastem biskupstwa krakowskiego w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku^[4]. Miasto rządowe Królestwa Kongresowego położone było w 1827 roku w powiecie kieleckim, obwodzie kieleckim województwa krakowskiego^[5].

Położenie

Według danych z 31 grudnia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 15,50 km²^[6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Przez miasto przechodzi niebieski szlak turystyczny z Chęcin do Łagowa.

Dojazd z Kielc zapewniają autobusy komunikacji miejskiej linii 11^[7].

Historia

Daleszyce niemal od początku swojego istnienia dzięki nadaniom książęcym należały do biskupów krakowskich^[8]. W 1220 r. bp Iwon Odrowąż nakazał wybudować tu kościół parafialny pw. św. Michała, dziś na jego miejscu stoi kościół ze znacznie późniejszego okresu, rozbudowany w 1912 r., w którym w południowej ścianie kaplicy znajduje się zegar słoneczny z 1629 r., we wnętrzu zaś – obraz Matki Boskiej z XVI w. W 1362 r. miejscowość odwiedził król Kazimierz Wielki. W 1569 r. za wstawiennictwem bp. Filipa Padniewskiego Daleszyce otrzymały prawa miejskie (przywilej ten, nadany przez Zygmunta Augusta, został odebrany w 1869 r., za udział mieszkańców w powstaniu styczniowym^[8] i przywrócony z początkiem 2007 r. na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 lipca 2006 r.^[9]).

W 1869 r. w miejscowości utworzono gminę żydowską. Według spisu z 1937 r. w Daleszycach zamieszkiwało 525 Żydów, których podczas II wojny światowej Niemcy deportowali do obozu zagłady w Treblince.

W czasie wojny okolice Daleszyc stanowiły miejsce akcji partyzanckich, głównie oddziału AK "Barabasza" (najważniejsze miały miejsce 26 lipca i 3 sierpnia 1944 roku)

3 sierpnia 1944 r. oddział "Barabasza" uderzył na niemiecką jednostkę pacyfikującą Daleszyce. Na jego prośbę z pomocą oddziałowi Armii Krajowej przyszła brygada Armii Ludowej "Grunwald" pod dowództwem mjr. Józefa Sobiesiaka ps. "Maks" kierując do walki 6 moździerzy. Ogień moździerzy ustawionych na okolicznym wzgórzu spowodował śmierć 22 hitlerowców i wycofanie się pozostałych. Uwolniono również zakładników, których Niemcy chcieli uprowadzić^[10]. W odwecie 5 sierpnia 1944 r. w Górnie zamordowanych zostało ze szczególnym okrucieństwem i sadyzmem przez Korpus Kawalerii Kałmuckiej szesnaście osób uprowadzonych z Daleszyc. Po kilku dniach 12 sierpnia 1944 r. oddziały Wehrmachtu najpierw ostrzelały Daleszyce z artylerii, a potem spaliły wieś^[11]. Na rynku znajduje się pomnik upamiętniający pomordowanych.

W ciągu wieków Daleszyce wielokrotnie nękane były pożarami, ich obecna zabudowa wzniesiona została na wzór dawnej świętokrzyskiej architektury w 1946 r.

W 1972 r. założony został w miejscowości klub sportowy Spartakus.

Demografia

Na koniec 2010 r. miasto liczyło 2953 mieszkańców^[12].

• Piramida wieku mieszkańców Daleszyc w 2014 roku^[2].

Zabytki

Do rejestru zabytków nieruchomych zostały wpisane obiekty^[13]:

• układ urbanistyczny (nr rej.: A.308 z 30.03.1988),
• kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła z XIII i XVII w., przebudowany w latach 1907–1920, wraz z dzwonnicą bramną z 1833 r. (nr rej.: A.309/1-2 z 30.03.1988),
• cmentarz parafialny z kaplicą (nr rej.: A.310/1-2 z 30.03.1988 i z 17.06.1992),
• przydrożna kapliczka pw. św. Jana Nepomucena z połowy XIX w. (nr rej.: A.311 z 30.03.1988),
• drewniane domy przy ul. Głowackiego nr 9, 11, 14, 15, 16, z XIX do I połowy XX w. (nr rej.: A.874 z 20.10.1955).

• 
• 
  Kościół św. Michała Archanioła
• 
• 
  Dzwonnica bramna przy kościele św. Michała Archanioła
• 
  Kapliczka św. Jana Nepomucena
• 
  Cmentarz parafialny z kaplicą
• 
• 
  Drewniany dom przy ul. Głowackiego
• 
• 
• 
• 
  Dom Ludowy (parafialny)
• 
• 

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia św. Michała Archanioła
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Daleszyce (Sala Królestwa ul. Zagórze 12a)^[14].

Ludzie związani z Daleszycami‎‎

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Daleszycami‎‎‎.

Wójtowie/burmistrzowie Daleszyc

• Andrzej Burzyński (wójt) (1990-1993)
• Piotr Tombarkiewicz (wójt) (1993-1994)
• Mateusz Jasonek (wójt) (1994)
• Jerzy Armański (wójt) (1994-2006)
• Wojciech Furmanek (wójt) (2006)

Przywrócenie praw miejskich

• Wojciech Furmanek (burmistrz) (2007-2014)
• Dariusz Meresiński (2014-nadal)

Zobacz też

• Spartakus Daleszyce, klub piłki nożnej
• Synagoga w Daleszycach
• Cmentarz żydowski w Daleszycach