Daktylowiec

Daktylowiec (Phoenix L.) – rodzaj roślin z rodziny arekowatych (Arececeae). Obejmuje 13^[4]–14 gatunków^[5] palm o pierzastych liściach. Występują one w tropikalnej i subtropikalnej części Azji, Afryki, w basenie Morza Śródziemnego i na Wyspach Kanaryjskich^[6] (w Europie jeden gatunek – Phoenix theophrasti)^[7]. Szeroko rozprzestrzeniony w uprawie w strefie międzyzwrotnikowej jest daktylowiec właściwy tj. palma daktylowa P. dactylifera^[6]. Większość gatunków rośnie na terenach suchych, w tym na pustyniach i półpustyniach, aczkolwiek z reguły w pobliżu cieków i źródeł wód podziemnych. Część gatunków występuje w lasach monsunowych. Phoenix paludosa rośnie w miejscach bagiennych, w namorzynach od strony lądu, a Phoenix roebelenii nad rzekami w Azji Południowo-Wschodniej^[4].

Daktylowiec

Daktylowiec kanaryjski
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	arekowce
Rodzina	arekowate
Rodzaj	daktylowiec
Nazwa systematyczna
Phoenix L. Sp. Pl. 1188. 1753
Typ nomenklatoryczny
Phoenix dactylifera L.[3]

Rośliny z tego rodzaju mają zmienny pokrój, ale charakterystyczne liście – rozpoznawalne są po pierzastych liściach, których dolne listki są sztywne i cierniste, a dalsze są V-kształtne na przekroju^[6].

Nazwa rodzajowa została utworzona z greckiej nazwy palmy daktylowej^[6].

Morfologia

Pokrój

Palmy o rozmaicie wykształconym pędzie – u różnych gatunków występuje pojedyncza lub wiele kłodzin, bywają one okazałe lub silnie skrócone i podziemne. Zawsze są szorstkie z powodu zachowujących się na nich trwałych nasad liści^[6].

Liście

Okazałe, zimozielone, pierzasto złożone, tworzące pióropusz na szczycie kłodzin^[8] składający się zwykle z 8–50 liści^[6]. Pochwy liści są otwarte. Listki dolne (u nasady liścia, proksymalne) są przekształcone w szydlaste, ostre i sztywne ciernie. Kolejne listki są ostro zakończone i V-kształtne na przekroju^[6].

Kwiaty

Rośliny dwupienne o drobnych kwiatach zebranych w grona^[8]. Kwiatostany wyrastają między liśćmi lub skrętolegle wzdłuż osi kwiatostanu złożonego^[6].

Owoce

Jagody^[9] jajowate do elipsoidalnych, zwykle jednonasienne, czarne lub brązowe. Mięsisty mezokarp daktylowca właściwego jest słodki, gruby i jadalny, u innych gatunków jest cienki i raczej gorzki^[6].

Systematyka

Owocujący daktylowiec właściwy

Synonimy taksonomiczne^[3]

Dachel Adanson, Palma P. Miller

Homonimy taksonomiczne^[3]

Phoenix Haller = Chrysopogon Trinius

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny arekowatych (Arecaceae) z rzędu arekowce (Arecales). W obrębie rodziny należy do podrodziny Coryphoideae, plemienia Phoeniceae^[10].

Wykaz gatunków^[5]

• Phoenix acaulis Roxb.
• Phoenix andamanensis S.Barrow
• Phoenix atlantica A.Chev.
• Phoenix caespitosa Chiov.
• Phoenix canariensis Chabaud – daktylowiec kanaryjski
• Phoenix dactylifera L. – daktylowiec właściwy
• Phoenix loureiroi Kunth
• Phoenix paludosa Roxb.
• Phoenix pusilla Gaertn. – daktylowiec mąkodajny
• Phoenix reclinata Jacq. – daktylowiec nagięty
• Phoenix roebelenii O'Brien
• Phoenix rupicola T.Anderson
• Phoenix sylvestris (L.) Roxb. – daktylowiec leśny
• Phoenix theophrasti Greuter